1052489_895 copy

کسینجر در سال 1971 در سفری مخفیانه به پکن، مقدمات دیدار رسمی نیکسون و رئیس مائو را فراهم کرد. این دیدار نهایتا سرآغار برقراری روابط رسمی دو کشور شد. کیسینجر با تشخیص اختلافات ایدئولوژیک و مرزی عمیق بین چین و شوروی، از این شکاف برای ایجاد اهرم فشاری بر مسکو استفاده کرد. همین نزدیک شدن به چین نیز باعث شد شوروی برای مذاکره در زمینه کنترل تسلیحات انعطاف بیشتری نشان دهد.

کیسینجر با ایجاد روابط همزمان و کنترل‌‌‌شده با چین و شوروی، ایالات‌متحده را در موقعیتی قرار داد که بتواند بین دو رقیب بزرگ مانور داده و تعادل قوا را به نفع خود شکل دهد. کیسینجر از طریق مذاکراتی مثل معاهده محدودسازی تسلیحات راهبردی (SALT)  و پیمان ضد موشک‌‌‌های بالستیک (ABM Treaty)  توانست تنش‌‌‌های نظامی و سیاسی با شوروی را کاهش دهد. او اعتقاد داشت که سیاست خارجی نباید براساس ارزش‌‌‌ها یا ایدئولوژی‌‌‌ها (مثل دموکراسی‌‌‌گرایی) باشد، بلکه باید منافع ملی را در اولویت قرار دهد. به همین دلیل، حتی با دشمنان ایدئولوژیک مانند چین مائویی و شوروی، مذاکره را لازم می‌‌‌دانست.

عده‌‌‌ای معتقدند برخی سیاستمداران آمریکایی از جمله ترامپ، در تلاش هستند از مدل کیسینجر  معکوس برای نزدیکی به روسیه استفاده کنند تا چین را مهار کنند. این سیاست معکوس سیاست نیکسون و کیسینجر برای مهار شوروی و نزدیکی به چین در ابتدای دهه 1970 است. اما آیا این راهبرد امروز نیز جوابگو خواهد بود؟

به نظر می‌رسد این راهکار امروز ناکارآمد خواهد بود. محیط اقتصاد جهانی، امروزه نسبت به 1970 تغییر کرده است. امروز منافع اقتصادی به بسیاری از روابط بین‌الملل جهت می‌دهند؛ نه ایدئولوژی. از طرفی برخلاف دهه 70، چین و روسیه امروزی شرکای استراتژیک مستحکمی هستند با منافع مشترک.

پوتین دلایل زیادی دارد که به اتحاد با چین ادامه دهد و نمی‌‌‌تواند به آمریکا اعتماد کند؛ خصوصا چون دولت ترامپ ناپایدار و موقت است. ترامپ اگرچه ظاهرا علاقه‌‌‌مند به نزدیکی با روسیه است، اما نمی‌‌‌تواند منافعی معادل همکاری چین برای روسیه فراهم کند. از طرف دیگر، نزدیکی به روسیه باعث تضعیف روابط آمریکا با اروپا و متحدان سنتی‌‌‌اش می‌شود. در نهایت، به نظر می‌رسد طرح «کیسینجر معکوس» نه‌‌‌تنها دستاوردی ندارد، بلکه به منافع آمریکا لطمه می‌‌‌زند؛ زیرا پوتین به آمریکا به‌‌‌عنوان دشمن نگاه می‌کند و به اتحاد با چین پایبند خواهد ماند. شرایط امروز هیچ شباهتی به دهه ۱۹۷۰ ندارد و نزدیکی آمریکا با روسیه عملی و سودمند به نظر نمی‌‌‌رسد. «باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، از ایده کیسینجر معکوس ترامپ گزارش می‌دهد. ترفند ترامپ برای مقابله با چین چیست؟‌‌‌