مقایسه ETF اسپات بیت کوین با ETF طلا
عملکرد طلای دیجیتال چگونه خواهد بود؟
به نقل از کریپتواسلیت، اولین ETF طلا در ۱۸نوامبر۲۰۰۴ (۲۸آبان۱۳۸۳) راه‌اندازی شد. در این تاریخ شرکت «State Street Corporation»صندوق «SPDR Gold» را با نماد GLD راه‌اندازی کرد و دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) اولیه و معاملات سه روز اول آن به ترتیب به ۱۱۴۹۲۰۰۰۰دلار و یک‌میلیارد دلار می‌رسید. در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱ (۲۷ مهر ۱۴۰۰)، شرکت پروشیرز (ProShares) اولین ETF فیوچرز بیتکوین یعنی «ProShares Strategy Bitcoin» را با نماد «BITO» راه‌اندازی کرد که جریان ورودی آن در روز اول ۵۷۰میلیون دلار بود و در روز بعد به یک‌میلیارد دلار دارایی رسید. در ۱۱ژانویه۲۰۲۴ (۲۱دی) هم یازده ETF اسپات بیتکوین در ایالات متحده با ۱۱۵.۹میلیون دلار تحت مدیریت راه‌اندازی شدند. این به آن معنی بود که شرکت‌هایی مثل ون‌اک (VanEck)، آرک اینوست (Ark Invest) و بلک راک (BlackRock) در این تاریخ ۱۱۵میلیون دلار بیتکوین را از کوین‌بیس و جمنای خریداری کردند.
بنابراین، ETFهای اسپات بیتکوین قبل از شروع معاملات خود از GLD پیشی گرفتند. البته در این تحلیل صندوق GBTC شرکت گری‌اسکیل (Grayscale) را در نظر نگرفته‌ایم؛ چون چند سال قبل راه‌اندازی شده بود و نزدیک به ۲۸.۵۸ میلیارد دلار AUM داشت. اگر این صندوق را در نظر بگیریم، دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای اسپات بیتکوین خیلی بیشتر از دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای طلا در پنج سال اولِ راه‌اندازی آنها می‌شود. به‌طور کلی، دارایی‌های تحت مدیریت GLD در ۱۲فوریه۲۰۰۹ (۲۴بهمن۱۳۸۷) به ۲۹میلیارد دلار رسید. با این حال اگر منصف باشیم، تاکنون فقط یک ETF طلا راه‌اندازی نشده است. شرکت بلک‌راک هم صندوق تراست طلای خود یعنی IAU را در سال۲۰۰۵ راه‌اندازی کرد. در نتیجه، علاوه بر GLD دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای طلا در حدود ۱۰فوریه۲۰۰۹ (۲۲بهمن۱۳۸۷) به دارایی‌های تحت مدیریت بیتکوین رسیدند و IAU تا پایان سه‌ماه اول۲۰۰۹ حدود ۲میلیارد دلار سرمایه را به‌دست آورد.
اولین ETF طلا چگونه معامله شد و تاثیر آن بر قیمت طلا چه بود؟
بعد از راه‌اندازی اولین ETF طلا در ایالات متحده، قیمت طلا در عرض ۱۲روز فقط ۲.۸۲درصد رشد کرد. در نتیجه، طلا به بالاترین قیمت خود در ۱۶سال قبل‌تر رسید؛ چراکه این دارایی از مه۱۹۸۸ (۲۲اردیبهشت۱۳۶۷) به ۴۵۳دلار نرسیده بود. با این حال، طلا در آن زمان نتوانست به سقف جدیدی برسد و ۴سال بعد از راه‌اندازی اولین ETF آن این اتفاق رخ داد. بعد از اینکه طلا به رکورد ۴۵۳.۴دلاری خود در دسامبر ۲۰۰۴ (آذر ۱۳۸۳) رسید، وارد اصلاح قیمت شد و طی ۶ ماه ۴درصد کاهش یافت. AUM صندوق GLD هم ۶ماه بعد از راه‌اندازی آن با توجه به قیمت ۴۱۹.۷۵دلاری طلا به ۲.۴میلیارد دلار رسید. با این حال، کمی بعد اوضاع برای طلا خیلی بهتر شد. تا نوامبر۲۰۰۵ (آبان ۱۳۸۴)، در سالگرد عرضه ETF طلا، قیمت طلا به ۴۸۵.۸۵دلار رسید و در مقایسه با تاریخ عرضه اولین ETF آن ۸.۱۵درصد رشد کرد. پس رشد طلا در بازه زمانی یک‌ساله کمتر از بیتکوین بود. در نتیجه، تاثیر ETF طلا کمتر از پیش‌بینی‌های بلندپروازانه آن بود. وقتی GLD در ۱۸نوامبر۲۰۰۶ (۲۷ آبان ۱۳۸۵) دو ساله شد، قیمت طلا با ۴۰درصد رشد به ۶۲۰.۵ دلار رسیده بود.
با وجود این، قیمت طلا در حال حاضر حدود ۲۰۳۲دلار است و تاکنون ۳۵۶درصد رشد کرده است. با این حال، این رشد چشمگیر در یک بازه زمانی تقریبا ۲۰ساله به‌دست آمده است. حالا اگر بیتکوین در ۱۱ژانویه۲۰۴۴ (۲۱دی۱۴۲۲) به ۲۱۰هزار دلار برسد، چه تعدادی از سرمایه‌گذاران از این رشد راضی خواهند بود؟ با توجه به روند طلا احتمالا این قیمت یکی از اهداف بیتکوین خواهد بود. با این حال، طلا و بیتکوین خیلی قابل قیاس نیستند. هرچند که برخی از افراد ممکن است بیتکوین را به‌عنوان طلای دیجیتال در نظر بگیرند، بی‌شک مقایسه آنها بسیار پیچیده‌تر است. بیایید قیمت طلا را با عرضه پول ایالات متحده مقایسه کنیم. M۲ تمام اجزای M۱ (اسکناس‌ها و سکه‌ها، حساب‌های جاری، سایر سپرده‌های قابل بررسی، چک‌های مسافرتی) و سپرده‌های پس‌انداز، سپرده‌های مدت‌دار کوچک (سپرده‌های مدت‌دار کمتر از ۱۰۰هزار دلار) و موجودی سرمایه‌گذاران خرد را دربرمی‌گیرد.
این شاخص فقط سپرده‌های بزرگ، موجودی سرمایه‌گذاران سازمانی، قراردادهای بازخرید کوتاه‌مدت و سایر دارایی‌های نقدی را مستثنی می‌کند که آن را به یک شاخص بلندمدت برای ارزیابی قدرت خرید دلار آمریکا تبدیل می‌کند. زمانی که طلا را با توجه به M۲ مقایسه می‌کنیم، طلا تنها ۴۲درصد افزایش داشته است. این فلز زرد از سال۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ به‌شدت از روند M۲/Gold پیروی کرده و هرچند که قیمت دلاری طلا صعودی بوده، M۲/Gold در یک روند نزولی قرار داشته است.
مقایسه با بیتکوین
از آنجا که بیتکوین در سال۲۰۰۹ راه‌اندازی شد و در روزهای اولیه نیز نوسان زیادی داشت، در نمودار زیر، در بازه زمانی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ به مقایسه M۲/Gold با M۲/Bitcoin می‌پردازیم. همان‌طور که در تصویر پایین می‌بینید، عملکرد بیتکوین در ۱۰سال گذشته حتی با در نظر گرفتن رشد ۷۰درصد شاخص M۲ به‌طور قابل توجهی بهتر از طلا (۷۰۸۲درصد) بوده است. در نتیجه، قیمت بیتکوین نه تنها با وجود کاهش ارزش دلار رشد کرده، بلکه عرضه ثابت و پویایی محدود بازار خود را هم حفظ کرده است؛ چراکه طبق داده‌های موجود تنها ۳۰درصد از کل بیت‌کوین‌های در گردش در ۱۲ ماه گذشته معامله شده است.
همان‌طور که می‌دانیم، عرضه بیت کوین به ۲۱میلیون توکن محدود شده و اساسا یک دارایی کمیاب است. این کمبود نقش مهمی در قیمت آن دارد و باعث می‌شود شبیه به فلزات گرانبهایی مثل طلا شود. با این وجود، عرضه محدود BTC قابل پیش‌بینی است؛ برخلاف طلا که ممکن است ذخایر جدیدی از آن در آینده کشف و استخراج شود. راه‌اندازیETFهای اسپات بیتکوین هم احتمالا کمبود آن را تقویت می‌کند. به عبارت دیگر، با افزایش تقاضای ETFها (مخصوصا به خاطر دسترسی آسان به آنها)، بخشی از عرضه محدود بیتکوین توسط این صندوق‌ها قفل می‌شود و عرضه موجود برای بازارهای آزاد کاهش می‌یابد. این کاهش عرضه می‌تواند به افزایش قیمت بیتکوین کمک کند. علاوه بر این، یک اثر چرخه‌ای هم در اینجا وجود دارد؛ چراکه صادرکنندگان ETFها هرچند وقت یک‌بار باید پرتفوی خود را با خرید BTC از بازار آزاد پر کنند.
این نکته که ۷۰درصد از عرضه در گردش BTC طی یک سال گذشته جابه‌جا نشده است، نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران فعلی آن بیشتر تمایل دارند توکن‌های خود را هولد کنند. این امر گردش BTC را کاهش می‌دهد و کمیابی آن را بیشتر می‌کند. وقتی هولدرهای بلندمدت بخش قابل توجهی از عرضه بیتکوین را در اختیار دارند، هر گونه افزایش تقاضا (مانند افزایش تقاضایETFها) می‌تواند تاثیر زیادی روی قیمت آن داشته باشد؛ چراکه عرضه کمتری برای پاسخ‌گویی به این تقاضای جدید وجود دارد.
این رفتار هولدرهای بیتکوین با رفتار سرمایه‌گذاران طلا در تضاد است. سرمایه‌گذاران طلا الگوهای متنوع‌تری دارند و از آن در صنایع مختلف و ساخت جواهرات استفاده می‌کند. این امر می‌تواند افزایش قیمت ناشی از کمبود عرضه را در دارایی‌هایی مانند بیتکوین مشاهده می‌شود، کاهش دهد. بنابراین درحالی‌که طلا در ۲۰سال گذشته رشد بسیار خوبی داشته، مقایسه رشد ETF آن با BTC ممکن است چندان دقیق نباشد. تقاضا و کمیابی BTC همچنان با قیمت آن ارتباط دارد. به‌عنوان مثال، تقاضای BTC در قیمت یک‌میلیون دلار با تقاضای آن در قیمت یک‌دلار مطمئنا فرق دارد. این مساله اهمیت زیادی دارد و باید دید که تقاضای بیتکوین در چه قیمتی تغییر خواهد کرد؟
مقایسه دارایی‌های تحت مدیریتETFهای بیتکوین و طلا
در ۱۰ژانویه (۲۰دی) ۵۲میلیارد دلار بیتکوین در تمام صرافی‌ها قرار داشت. در آن زمان قیمت BTC بین ۴۵ تا ۴۷هزار دلار بود. به‌طور کلی، در حال حاضر حدود ۶.۲ میلیون BTC در بازار وجود دارد (تعداد توکن‌هایی که در ۱۲ماه گذشته جابه‌جا شده‌اند). طبق داده‌های وب سایت گلس‌نود (Glassnode)، حدود ۷.۹میلیون BTC هم گم شده یا بعید است که در کوتاه‌مدت جابه‌جا شود. با توجه به عرضه در گردش فعلی ۱۹.۵۹میلیونی بیتکوین، می‌توانیم بگوییم که بین ۶.۲ تا ۱۱.۶میلیون BTC (به ارزش ۲۹۱ تا ۵۴۵ میلیارد دلار) برای خرید و فروش آن در بازار آزاد وجود دارد.
بنابراین، AUM هر یک از یازده ETF بیتکوین باید به حدود ۴۹میلیارد دلار برسد تا بتواند کل نقدینگی مذکور را جذب کند. در نتیجه، با توجه به تشابهات و تضادهای بین ETFهای طلا و ETFهای بیتکوین، به نظر می‌رسد اگرچه موفقیت ETFهای طلا قابل توجه بود، اما ویژگی‌های منحصربه‌فرد بیتکوین (مانند عرضه ثابت و رفتار هولدرهای آن) می‌تواند تاثیر عمیق‌تری بر بازار بگذارد و احتمالا تاثیرات آن بسیار فراتر از آنچه درباره طلا مشاهده شد، خواهد بود.
