«دنیای‌اقتصاد» گزارش می‌دهد
پیش‌نیاز توسعه همکاری معدنی ایران و روسیه
چندی پیش همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران با روسیه در حوزه اکتشافات معدنی خبرساز شد. موضوعی که مانورهای منفی بسیاری روی آن داده شد و حتی برخی خبرها حاکی از واگذاری معادن به روس‌ها بود، اما در واقع مساله به شکل دیگری درحال اجرا بود. در واقع اصل موضوع به واردات خدمات فنی و مهندسی و همچنین آموزش برخی کارشناسان ایران در حین اجرای این پروژه ختم می‌شد و موضوعی مبنی‌بر واگذاری وجود نداشت.
البته برخی نزدیکی سیاسی ایران و روسیه را دلیلی بر این موضوع می‌دانستند اما جالب است بدانید که همکاری ایران و روسیه در بخش معدن و به‌ویژه حوزه اکتشاف به امروز و دیروز بازنمی‌گردد و در گذشته نیز همکاری‌هایی میان دو کشور انجام گرفته‌است.
اما موضوع این است که آیا همکاری ایران و روسیه در بخش معدن و صنایع معدنی همکاری بلندمدت است؟ فراموش نکنیم با آغاز جنگ میان روسیه و اوکراین و وضع تحریم‌ها علیه روسیه، این کشور در حوزه صنایع معدنی از جمله فولاد، وارد بازارهای تحریمی شد که می‌توانست بر سهم ایران در این بازارها اثرگذار باشد.
از سویی دیگر با کاهش قیمت‌های خود نیز توانست بازار صادراتی را برای ایران سخت کند. اما حالا همکاری‌هایی در حوزه خدمات فنی و مهندسی شکل‌گرفته‌است که می‌تواند در ادامه در سایر بخش‌های دیگر هم اجرایی شود. شهرام شریعتی، قائم‌مقام خانه صمت جوانان ایران درباره همکاری‌های ایران و روسیه اظهار کرد: امروز یکی از مهم‌ترین موضوعات برای توسعه روابط تجاری ایجاد اعتماد بین بازرگانان روسی و ایرانی است.
بازرگانان قدیمی روسیه نگاه بالا به پایین به تجارت ایران دارند، اما دسته دوم جدیدتر محسوب می‌شوند و ایران را فرصتی موقت می‌دانند و به‌دنبال واردات استراتژیک مواد اولیه هستند. درواقع واردات مواد اولیه از ایران به‌جای چین می‌تواند بر کاهش هزینه‌های واردات آنها نیز اثرگذار باشد. وی ادامه‌داد: جالب است که بازرگانان ایران هم در مقابل روسیه به ۲دوسته تقسیم می‌شوند که برخی همان نگاه قدیمی را دارند، اما طیف دوم به دلیل ذهنیتی که از روسیه دارند اجناس روس را بی‌کیفیت می‌دانند. البته دسته سومی هم وجود دارد که نسبت به سیاست‌های روسیه گارد دارند. شریعتی تصریح کرد: با درنظرگرفتن تمامی جوانب موضوع روسیه و ایران نیاز به پختگی دارد و هنوز این تجارت قوام پیدا نکرده‌است. نقاط قوت ایران و روسیه مثل و نفت و گاز مشترک است. این موضوع در بحث فولاد و صنایع معدنی هم وجود دارد و فولاد روسیه هم فولادی ارزشمند است.
به گفته وی، رفت و آمد بین روس‌ها و ایران در حوزه‌هایی مثل معدن، صنایع معدنی و... انجام می‌شود اما قرار دادهای اندکی به امضا می‌رسد. شریعتی اضافه کرد: دریای خزر بهترین مسیر برای تجارت میان ایران وروسیه است اما باید دیپلماسی خاص اقتصادی شکل بگیرد. ما نباید فرصت‌های تجاری را به‌راحتی از دست بدهیم. ما باید یک گروه توانمند را در قالب بخش‌خصوصی به‌صورت فعال‌تر نسبت به گذشته وارد میدان کنیم. امروز بخش معدن و صنایع معدنی می‌تواند یکی از بسترهای توسعه این تجارت باشد. البته همان‌طور که اشاره شد این موضوع نیازمند دیپلماسی قوی اقتصادی است. بخش معدن ایران برای توسعه نیازمند سرمایه‌گذاری است که این سرمایه را می‌توان از دو مسیر تامین کرد. اول از محل صادرات که می‌توان ارز حاصل ازآن را وارد پروژه‌های توسعه‌ای کرد و مسیر دوم می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران و اجرای پروژه‌های مشترک ختم شود.
در بخش اول بی‌شک برخی قوانین و مقررات و بخشنامه‌ها می‌تواند این همکاری را برای صادرات برخی محصولات معدنی و صنایع معدنی تحت‌تاثیر قرار دهد. به‌عنوان مثال وضع عوارض صادراتی که به گفته فعالان بخش معدن غیر‌کارشناسی و بدون‌مشورت با فعالان بخش‌خصوصی بوده، می‌تواند این تجارت را تحت‌الشعاع قرار دهد. اما در بخش دوم نیز عدم‌ثبات در قوانین و مقررات می‌تواند تمایل سرمایه‌گذاران را برای حضور در پروژه‌های ایرانی کاهش دهد.
البته امروز می‌توان امیدوار بود همکاری مشترک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران با روسیه در حوزه اکتشافات به دیگر حلقه‌های بخش معدن هم ادامه پیدا کند اما لازمه آن رفع موانعی است که به آن اشاره شد.
