ارزش معاملات در شهریور رکورد شکست
ورود رسمی نفت به بورس انرژی
خبر مهم روزهای اخیر قطعی شدن عرضه نفت خام در بورس انرژی است که توسط شورای عالی هماهنگی اقتصادی مصوب شده است. این تصویب به آن معناست که بالاترین مرجع تصمیم‌سازی در شرایط فعلی اقتصادی کشور این شیوه معامله را ضروری دانسته بنابراین با صراحت می‌توان گفت که عرضه نفت خام صادراتی به‌صورت ارزی در بورس انرژی قطعی است. این تصویب از آن جهت بسیار اهمیت دارد که بیش از یک سال پروسه کسب نظر و تصویب در حوزه‌های مختلف اقتصادی در کشور به درازا انجامیده ولی در نهایت به گونه‌ای مصوب شده که دیگر هیچ نهادی در برابر آن موضع‌گیری نخواهد کرد؛ بر این اساس ارزش این صبر کردن را داشته است.
تلاش‌ها برای عرضه نفت خام در بورس انرژی نزدیک به یک سال و نیم پیش به‌صورت جدی آغاز شد تا جایی که تمامی داده‌های محدودکننده آن مورد ارزیابی قرار گرفته و سرعت‌گیرهای آن از سر راه برداشته شد. کار به جایی رسیده بود که شهریورماه سال گذشته عرضه نفت خام در بورس انرژی قطعی شده بود و حتی اطلاعیه عرضه نفت برای اواخر شهریورماه آماده شد ولی در نهایت عرضه‌ای صورت نگرفت. اختلاف نظر درخصوص بندهای قانونی در فرآیند تسویه موجود در بدنه بازار سرمایه، دلیل اصلی این تعویق بود ولی در نهایت تمامی سختگیری‌های فنی و قانونی مرتفع شد و هم‌اکنون هیچ مانعی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی باقی نمانده است. شاید تصویب این عرضه در بالاترین سطح تصمیم‌سازی در اقتصاد کشور مهم‌ترین رخدادی است که می‌تواند آینده بازار نفت خام صادراتی ایران را تغییر دهد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، براساس طرحی که در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی با حضور اعضا و به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهوری تصویب شد، وزارت نفت می‌تواند با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات، نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به قیمت رقابتی، در بورس داخل کشور به فروش برساند.
حال زمان آن فرارسیده تا برای عرضه فیزیکی نفت خام در بورس انرژی ثانیه شماری کنیم اگرچه در روزهای آینده به بررسی دقیق‌تر و جزئیات و ویژگی‌های این شیوه معاملاتی خواهیم پرداخت. عرضه فیزیکی نفت خام در شرایطی رخ می‌دهد که در گذشته عرضه اوراق استاندارد سلف موازی نفت خام سبک به منظور تأمین مالی انجام پذیرفته بود، بنابراین از هم‌اکنون می‌توان منتظر انتشار ابزارهای مالی جدید برای معاملات نفت خام باشیم. معاملات گواهی سپرده کالایی یا آتی نفت خام در آینده می‌تواند دو رکن اساسی این بازار در کنار عرضه فیزیکی نفت خام صادراتی باشد که انجام آنها آینده‌ای بیش از حد روشن را برای بورس انرژی به همراه خواهد داشت.
رکوردشکنی ارزش معاملات بورس انرژی
آمارها نشان می‌دهد ارزش معاملات فیزیکی بورس انرژی در شهریورماه (منهای امروز) رکورد تاریخی ماهانه خود را پشت سر گذاشته و رقم جدیدی را به ثبت رسانده است. این در حالی است که هنوز یک روز معاملاتی در شهریورماه باقی مانده یعنی می‌توان انتظار داشت که حجم و ارزش معاملات بورس انرژی باز هم افزایش یابد. ارزش معاملات شهریورماه در بازار فیزیکی بورس انرژی تاکنون به بیش از ۹۵۷ میلیارد تومان رسیده که به نسبت مدت مشابه در ماه قبل بیش از ۳۰درصد رشد داشته است. این در حالی است که بزرگ‌ترین ارزش معاملات ثبت شده در ماه‌های اخیر به اسفندماه سال گذشته و رقمی نزدیک به ۸۳۰ میلیارد تومان بالغ شده که نشان می‌دهد این بازار در مسیر به رخ کشیدن توانمندی‌های خود است. این نکته را باید بسیار مهم ارزیابی کرد زیرا از قدرت‌نمایی این بازار در فاز اجرایی و عملیاتی خبر می‌دهد و می‌تواند معاملات بزرگ‌تری را هم به ثبت برساند. هم‌اکنون روند نوسان ارزش معاملات ماهانه در این بازار افزایشی است و تداوم رشد ارزش معاملات چندان دور از ذهن نخواهد بود.یکی از نکاتی که درخصوص رشد ارزش معاملات مطرح است ذات آزادسازی نرخ فرآورده‌ها در بورس انرژی بود. به‌صورت دقیق‌تر اولین بازاری که تکانه‌های آزادشدن نرخ را پذیرفت، بازار فیزیکی بورس انرژی بود.
در ابتدا اولین فرمان آزادسازی، تعیین قیمت‌ها بر پایه ارز مبادله‌ای بورس انرژی را هدف قرار داد اگرچه تاریخ مصرف این دستورالعمل کمتر از ۲۴ ساعت بود. پس از آن بازار به روال پیشین بازگشت ولی باز هم بازار فیزیکی بورس انرژی بود که شاهد برداشته شدن سقف مجاز قیمت‌ها در هر معامله بود و پس از آن، این رویکرد برای فرآورده‌ها در بورس کالا نیز اجرایی شد. انتظار اولیه بر این بود که بازار با برداشته‌شدن سقف مجاز قیمت‌ها با کاهش حجم معاملات گسترده همراه شود ولی این انتظار تمام‌و‌کمال محقق نشد گویی قرار بود بورس انرژی جاده‌صاف‌کن سایر بازارها باشد اگرچه از این آزمون سرافراز بیرون آمد.
هم‌اکنون شاهد هستیم که تکانه‌های دستوری نه تنها برای بورس انرژی به‌عنوان یک سیگنال نگران‌کننده ایفای نقش نکرده، بلکه توانست چهره قوی‌تری از این بازار را به همگان نشان دهد که یکی از خروجی‌های آن افزایش جدی ارزش معاملات و رکوردشکنی این بازار بود. به وضوح می‌توان ادعا کرد که بورس انرژی وارد دوران بلوغ معاملاتی خود شده و می‌تواند نقش‌های بزرگ‌تری را پذیرفته و از عهده آن برآید. این موارد خوش‌بینی‌ها به بورس انرژی را تقویت خواهد کرد و می‌تواند آینده بهتری را هم برای این بازار مالی و هم برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد.
ذات آزادشدن قیمت‌ها در بورس انرژی یا همان برداشته شدن سقف مجاز قیمت‌ها در کنار همه مزایایی که برای عبور از اقتصاد دستوری با خود به همراه دارد می‌تواند به کاهش جذابیت خرید در کوتاه‌مدت در این بازار منجر شود که شاید بتوان این ادعا را از مسیر حجم معاملات در ماه‌های اخیر رهگیری کرد. آزادشدن قیمت‌ها در بورس انرژی بیشترین تاثیر خود را بر حجم معاملات بازار فیزیکی برجای می‌گذارد ولی در کنار آن شاهد هستیم که افزایش قیمت‌های معاملاتی به اهرمی قدرتمند برای افزایش ارزش معاملات بدل شده است. آمارها نشان می‌دهد حجم معاملات شهریورماه در بازار فیزیکی بورس انرژی به بیش از ۲۰۵ هزار تن رسیده که به نسبت مدت مشابه ماه قبل نزدیک به ۱۸درصد کاهش داشته است.
این رقم نشان می‌دهد که رشد قیمت‌ها در بورس انرژی تأثیر خود را بر بازار بر جای گذاشته است همچنین پتانسیل رشد جدی حجم معاملات نیز مدنظر قرار دارد. این مطلب به آن معناست که ارزش معاملات فعلی که به رکوردشکنی شهریورماه منجر شده تنها بخشی از توانمندی‌های معاملاتی بورس انرژی را در مسیر حجم معاملات در بر داشته و بازگشت این بازار به روال منطقی خود از رشد سریع‌تر ارزش معاملات حکایت خواهد داشت. به‌عنوان نمونه رکورد بیشترین حجم معاملات به بیش از ۳۹۰ هزار تن بالغ شده یعنی با توجه به حجم معاملات ماه جاری پتانسیل رشد ارزش معاملات بیش از چیزی است که در نمودارها ایفای نقش می‌کند. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که هنوز تاثیرگذاری احتمالی تحریم‌ها بر وضعیت معاملات در بازار بین‌الملل بورس انرژی رهگیری نشده و نمی‌توان درخصوص آن اظهارنظر قاطعی داشت.
دورنمای معاملات در بورس انرژی
آینده کوتاه‌مدت تا میان‌مدت بورس انرژی را باید در دو نکته مهم جست‌وجو کرد؛ یکی حجم و زمان عرضه نفت خام در بازار فیزیکی و دیگری وضعیت معاملاتی عرضه‌های صادراتی و البته عرضه‌های داخلی با بازبودن سقف مجاز رشد قیمت‌ها. اهمیت عرضه نفت خام از آن جهت است که محموله‌های عرضه شده اغلب رقمی نزدیک و بیشتر از ۳۰ هزار تن خواهند بود. بنابراین هر معامله نفت به معنی تزریق یک رقم معاملاتی بزرگ به ارزش معاملات بازار فیزیکی است و البته تا زمانی که شاهد رونق این بازار نباشیم، احتمالا فراز‌و‌فرودهایی را تجربه خواهیم کرد. این وضعیت عمومی به معنای رشد جدی ارزش و حجم معاملات خواهد بود. درخصوص قیمت‌ها نیز تجربه نشان داده است که نوسان نرخ در نهایت توسط اهالی بازار پذیرفته شده و بازار داخلی و صادراتی خود را با واقعیت‌های قیمتی وفق می‌دهد؛ اگرچه از هم‌اکنون نیز چنین شواهدی در حال خودنمایی است. با توجه به این موارد و انتظار برای افزایش بیشتر حجم عرضه‌ها می‌توان دورنمای روشنی را برای این بازار در نظر گرفت؛ اگرچه در آینده با دقت بالاتری واقعیت‌های این بازار را مورد توجه قرار خواهیم داد.
مدیرعامل بورس انرژی خبر داد
جزئیات عرضه نفت خام در بورس انرژی
مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به تصویب عرضه نفت خام در رینگ صادراتی تالار سبز از سوی دولت گفت: به نظر می‌رسد عرضه نفت خام بر مبنای قیمت پایه و در حدی تعیین شود که امکان مانور امور بین‌الملل شرکت ملی نفت برای تخفیف فراهم شود. سید علی حسینی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، از مصوبه مهم شورای عالی هماهنگی اقتصادی دولت برای عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی خبر داد و گفت: بر اساس مصوبه‌ای که منتشر شده، وزارت نفت می‌تواند با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات، نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به قیمت رقابتی در بورس انرژی به فروش برساند. مدیرعامل بورس انرژی ایران با بیان اینکه برای اعلام سازوکار اجرایی این طرح باید منتظر ابلاغیه آن از سوی وزارت نفت به سازمان بورس و بورس انرژی بود، افزود: هنوز هیچ یک از گمانه‌زنی‌ها درخصوص حجم عرضه نفت خام یا ارز مورد استفاده در بازار قطعی نیست و قدر مسلم آنچه در بورس نفت معامله خواهد شد شامل نفت خام و فرآورده‌های نفتی خواهد بود. وی با بیان اینکه سازوکار قیمت‌گذاری در بورس نفت به‌طور رقابتی خواهد بود، هر‌گونه رقابت معکوس قیمتی در این بازار را منتفی دانست و گفت: صرفا برای عرضه نفت خام انتظار می‌رود رقابت بر اساس تعیین قیمت پایه یا تعیین حد مشخصی برای مانور اداره امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران برای ارائه تخفیف پایین تر از قیمت پایه وضع شود. حسینی با منتفی دانستن معاملات بورس نفت بر اساس ریال ایران مبنای معاملات در این بازار را ارزی عنوان کرد و افزود: مقرر شده روی جزئیات این مصوبه در کارگروه‌های ویژه بررسی و کارشناسی صورت گیرد. مدیرعامل بورس انرژی مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی دولت برای عرضه نفت‌خام در بورس انرژی را گامی مهم در استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه کشور عنوان کرد و افزود: تلاش می‌شود با کمک رسانه‌ها ابعاد مختلف این تصمیم با اهمیت تا قبل از اجرای تحریم‌های غیر‌قانونی آمریکا اطلاع رسانی شود. به گزارش «خبرگزاری فارس»، شورای عالی هماهنگی اقتصادی با هدف متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت، طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی ایران به‌صورت ارزی را تصویب کرد. براساس این طرح، وزارت نفت می‌تواند با استفاده از ظرفیت بخش‌خصوصی برای صادرات، نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به قیمت رقابتی، در بورس داخل کشور به فروش برساند.
ارسال نظر