چگونه نیاز بازارهای حساس در این شرایط شناسایی و رفع شود؟
مدیریت بازار در شرایط بحران
پس از تولید مایعات ضدعفونی‌کننده، تامین ظروف بسته‌بندی و توزیع آن اهمیت کمتری از خود تولید این گروه کالایی ندارد و بررسی‌ها نشان می‌دهد که تامین مستمر و امن ظروف بسته‌بندی یک گلوگاه مهم در تامین این نیاز است. به‌نظر می‌رسد در چنین شرایطی ایجاد ارتباط بین دو سمت بازار یعنی عرضه‌کننده و متقاضی چالشی جدی در کشور ما است و خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» در جریان کمبود ظروف پلاستیکی بسته‌بندی مایعات ضدعفونی‌کننده این مشکل را به‌طور ویژه مورد بررسی قرار داده است. این درحالی است که انجمن ملی صنایع پلیمری ایران به‌عنوان تشکل رسمی این صنعت در این ارتباط به ایجاد کارگروهی برای مبارزه با بیماری کرونا مبادرت کرده است که هدف آن تامین نیاز ظروف بسته‌بندی مایعات ضدعفونی‌کننده است.
همچنین افزایش همکاری با شرکت ملی صنایع پتروشیمی به‌عنوان راهبر صنعت پتروشیمی در کشور می‌تواند بخش قابل توجهی از نگرانی‌ها را پوشش دهد. این اوضاع را باید در شرایطی مدنظر قرار داد که امکان افزایش تقاضای داخلی برای مایعات ضدعفونی‌کننده وجود دارد، بنابراین چنین تجربه‌ای را باید در کنار سازوکارهای حاکم بر بازار مورد بررسی قرار داد تا شاید نمونه موفقی از مدیریت بازار از مکانیزم‌های رایج در بازارها با محوریت عرضه و تقاضا باشد. در سال‌های اخیر بحران‌های مشابه بسیاری نوسان قیمت‌ها را به همراه داشته‌اند شاید در این بحران اخیر بتوان یک رویکرد قابل قبول را برای مدیریت بازار به کار گرفت که منافع همه را حتی‌المقدور در بر داشته باشد و از همه مهم‌تر تامین حداکثری نیاز افراد اولویت اصلی آن باشد.
بحران‌هایی از جمله شیوع ویروس کرونا که مدتی است آن را با نام کووید- ۱۹ می‌شناسیم؛ به عزم همه‌جانبه ملی نیاز دارد. واقعیتی که ارتباط هرچه بیشتر دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌های تولیدی و همچنین تشکل‌های صنعتی را می‌طلبد. این رخدادها و حوادث به رغم نگرانی‌های گسترده، می‌تواند فرصت‌هایی را برای افزایش همکاری‌ها و تعامل دستگاه‌های دولتی و تشکل‌های بخش‌خصوصی به همراه داشته باشد. در صنعت پتروشیمی به وضوح این شرایط را شاهد هستیم که خروجی آن بعد از پایان این بحران تکانه‌های قدرتمندی از امید را به همراه خواهد داشت. اگرچه وزارت بهداشت و ارگان‌ها و دستگاه‌های فعال در حوزه سلامت پیشرو خدمت‌رسانی به مردم هستند، در لایه‌های بعدی شرکت‌ها و تشکل‌هایی قرار دارند که تمام توان خود را برای خدمت‌رسانی به مردم بسیج کرده‌اند اما پوشش رسانه‌ای کمتری داشته‌اند. همین نکته که نگرانی‌ها در کشور در حوزه تامین ماسک بهداشتی گسترش یافته، ولی در حوزه مواد و مایعات ضدعفونی‌کننده کمتر است را باید یک واقعیت مهم به‌شمار آورد که نیاز به موشکافی دقیق‌تری دارد.
مصرف مایعات ضدعفونی‌کننده قطعا بسیار بیشتر از نیاز مردم به ماسک است آن‌هم در شرایطی که ضدعفونی خیابان‌ها و نقاط آلوده یا مشکوک و حتی برخی تاسیسات و ابنیه فنی یا مناطق پرجمعیت به تامین گسترده مایعات ضدعفونی‌کننده نیاز دارد. تقاضا برای این مایعات به شدت بالاست و هیچ بعید نیست که با شیوع احتمالی این ویروس به شهرهای دیگر، مصرف این گروه کالایی باز هم افزایش پیدا نکند. این نکته را باید بسیار جدی ارزیابی کرد اگرچه روزهای گذشته نوسان قیمت برای مایعات ضدعفونی‌کننده نشانه‌ای از برتری تقاضا بر عرضه‌هاست، ولی به نسبت مدیریت شده است. توجه به واقعیت‌های این بازار می‌تواند برای مدیران مثمرثمر باشد اگرچه تلاش‌های بسیاری انجام گرفته که از نگاه غالب مردم مخفی مانده است. تامین این حجم از مواد ضدعفونی‌کننده اتفاق بزرگی است و البته باید این تلاش‌ها باز هم ادامه یابد تا نگرانی‌های کمتری را در پیش داشته باشیم.
با توجه به این موارد، باید دو اصل اساسی را در دستور کار قرار داد یکی آنکه بازار دستورپذیر نیست و باید با استفاده از مکانیزم‌های بازار در چارچوب عرضه و تقاضای واقعی تلاش کرد تا در گام اول نیازهای حداقلی جامعه را تامین کرد و در گام دوم بازار را به قدری با افزایش عرضه‌ها روبه‌رو ساخت که ترس از نبود کالای کافی، ذهنیت‌های جدیدی را برای افزایش بیش از حد تقاضا در جامعه ایجاد نکند. اصل دیگر آنکه تمرکز را باید بر تولید و عرضه حداکثری قرارداد تا از تمامی ظرفیت‌ها در تمامی بخش‌های تولید و توزیع بهره برد. در این فرآیند توجه به گلوگاه‌های تولید و توزیع یک اصل اساسی است و اگر هر بخشی از این زنجیره با مشکل روبه‌رو شود، تمامی بخش‌ها را تحت تاثیر قرار داده و از کارآیی آنها می‌کاهد. تاکنون شرایط بازار محلول‌ها و مایعات ضدعفونی‌کننده اگرچه متعادل نیست ولی بهتر از بازارهایی همچون ماسک و حتی دستکش طبی است، بنابراین کارآیی بهتری داشته و می‌تواند با سرعت بالاتری به سمت شرایط متعادل حرکت کند.
همکاری بخش‌های مختلف صنعتی با محوریت تشکل‌ها یکی از اصل‌های اساسی در رسیدن به شرایط مطلوب است و باید اینگونه پنداشت که این بحران به این زودی به پایان نرسیده و وضعیت جدیدی بر این صنایع حاکم خواهد بود. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که غالب شرکت‌های تولیدی همت خود را برای تولید حداکثری نیاز مردم به کار گرفته‌اند که در این خصوص یک وضعیت امیدوارکننده را شاهد هستیم و می‌توان اینگونه عنوان کرد که نگرانی‌ها از تامین نیازهای مردم به محلول‌ها و مایعات ضدعفونی‌کننده سریع‌تر از حد انتظار جامعه مرتفع خواهد شد.
تشکل‌های صنعتی پای کار آمده‌‌اند
در این ارتباط سعید ترکمان مجری کارگروه مبارزه با کرونای انجمن ملی صنایع پلیمر ایران ضمن تقدیر و تشکر از عملکرد شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت‌های پتروشیمیایی در تولید حداکثری محلول‌ها و مایعات ضدعفونی‌کننده گفت: در کشور مایعات ضدعفونی‌کننده به اندازه کافی تولید می‌شود اما ظروف بسته‌بندی این مواد در حجم‌های مختلف و مورد نیاز به‌طور کامل در دسترس نیست. وی با بیان اینکه کارگروه مبارزه با کرونا با هدف تامین نیاز در انجمن ملی صنایع پلیمر ایران راه‌اندازی شده گفت: این کارگروه نمونه‌ای از هم راستایی صنایع بزرگ بالادستی با صنایع تکمیلی پتروشیمی در راستای خدمت‌رسانی هرچه بیشتر به مردم در شرایط بحرانی است.
رئیس هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران افزود: تماس‌های زیادی از سوی مراجع درمانی داشتیم که با وجود مایعات ضدعفونی‌کننده مشکل تامین و توزیع ظرف و درپوش‌های مخصوص پلاستیکی داشتند، در همین چارچوب؛ توانمندی‌ها و انرژی اعضای هیات‌مدیره بسیج شد تا به تمامی این نقایص توجه شده و آن را برطرف کنند و این انجمن آمادگی خود را برای حمایت از سازو کارهای عملیاتی مبارزه با کرونا در راستای فعالیت‌های صنفی و صنعتی خود اعلام می‌کند.
