معاملات در بازار آتی و گواهی سپرده محصولات کشاورزی متعادل شده‌اند
روزهای آرام برای ابزارهای مالی بورس کالا
ابزارهای طلایی بورس کالا به‌عنوان آینه انتظارات تورمی طی هفته گذشته را با کاهشی نسبتا آرام ارزیابی می‌کند که از سوی برخی دیگر از بازارهای موازی نظیر بازار ارز و اونس جهانی طلا سرچشمه می‌گیرد و در عین تاثیر پذیرفتن از سیگنال‌های مخابره شده از این بازارها، انتظارات معامله‌گران را نشان می‌دهد. بنابراین اینکه در روزهای آینده و در واقع ماه پایانی سال با چه رویدادی همراه هستیم، در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته که اگر شواهد فعلی بدون تغییر تداوم یابد، روند متعادل از این بازارها مخابره می‌شود، در غیر این صورت تغییر فاز تجربه خواهد شد که عرف سنتی روزهای پایانی سال به شمار می‌رود.
انعکاس انتظارات کاهشی در صندوق‌های طلایی
انتظارات تورمی در ابزارهای طلایی بورس کالا مدتی است که فاز کاهشی در پیش گرفته یعنی ناخودآگاه خریداران حاضر هستند که قیمت‌های کمتری از روند مرسوم را بپذیرند، آن هم درحالی که سعی در همسان‌سازی با کاهش بهای ارز در بازار آزاد دارد. به‌طوری که به محض آنکه سیگنال‌های کاهشی در بازار مخابره می‌شود، فاصله قیمت پایانی و NAV ابطال صندوق‌های طلایی بورس کالا به شکلی تغییر می‌کند که قیمت پایانی در نرخ‌های کمتر از NAV ابطال نوسان خواهند کرد. از این رو پیش‌نگر انتظارات تورمی در آینه ابزارهای طلایی چشم‌انداز انتظارات کاهشی را ترسیم می‌کند. در حال حاضر و برای چند هفته متوالی روند انتظارات تورمی در ابزارهای طلایی با نوسانات کاهشی همراه شده که بسیار حساس به بهای ارز در بازار است، به‌طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد، طی چند روز گذشته که بهای آزاد ارز تکانه‌های افزایشی محدودی را تجربه می‌کرد، قدرت چندانی هم برای ثبت رشدی محسوس نداشت، از این رو انتظارات تورمی در ابزارهای طلایی روند کاهشی خود را حفظ کرده اما از شیب آن کاسته شده است. به‌طوری که متوسط انتظارات تورمی به‌دست آمده از ۴ صندوق طلایی بورس کالا، حکایت از آن دارد که از ۱۴ بهمن ماه که در کانال منفی ۰۸/ ۳ درصدی نوسان می‌کرد در ۲۷ بهمن ماه به منفی ۸۳/ ۱ درصد رسید. نکته‌ای که در این انتظارات تورمی تعدیل شده خودنمایی می‌کند، مربوط به رابطه علت و معلولی بین تکانه‌های بهای ارز در بازار آزاد و فاصله قیمتی میان نرخ پایانی و NAV ابطال صندوق‌های طلایی بورس کالا به شمار می‌رود. این روند در معاملات روز گذشته نیز جریان کاهشی دیگری را تکرار کرد، به گونه‌ای که در روز گذشته متوسط انتظارات تورمی به‌دست آمده از این ابزارهای طلایی به منفی ۲۷/ ۲ درصد رسید. البته باید در نظر گرفت پیش‌بینی دقیق انتظارات تورمی امری پیچیده است که در اینجا تنها با بهره‌گیری از ابزارهای طلایی بورس کالا محاسبه شده است.
تداوم ثبات قیمتی زعفران بورسی
شایان کرمی کارشناس بازار مشتقه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به شرایط معاملاتی محصول زعفران اشاره کرد و گفت: گواهی سپرده محصول زعفران همچنان در ثبات قیمتی به سر می‌برد، به‌طوری که می‌توان بیان کرد طی یک ماه گذشته تغییر قیمت چندانی برای گواهی‌های زعفرانی در این بازار به ثبت نرسید. انواع گواهی زعفران‌های نگین در انبارهای مختلف بورس کالا در بازه قیمتی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان به‌طور میانگین مورد دادوستد قرار می‌گیرد. حجم معاملات گواهی سپرده محصول زعفران به واسطه پذیره‌نویسی دو صندوق کالایی محصولات کشاورزی که بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان ارزیابی می‌شود، تا حدی بهبود یافته است اما بهای گواهی‌های زعفران طی یک ماه اخیر بدون نوسان قیمتی در حال معامله است. این صندوق‌ها مطابق با امیدنامه‌ای که منتشر شد، به میزان ۷۰ درصد دارایی خود را در گواهی سپرده کالاهای کشاورزی از جمله زعفران، زیره، پسته، کشمش و خرما سرمایه‌گذاری خواهند کرد و مجاز هستند ۲۰ درصد دیگر از دارایی خود را در قراردادهای آتی کالاهای کشاورزی سرمایه‌گذاری کنند. برای ۱۰ درصد باقی مانده دارایی خود نیز این امکان برای آنها فراهم شده که در اوراق بدهی که در بازار سرمایه موجود است، اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. مبتنی بر مبالغی که برای این صندوق‌ها پذیره‌نویسی شد، طبق امیدنامه این صندوق‌ها قرار بر این است که در بازار گواهی سپرده کالاهای کشاورزی سرمایه‌گذاری انجام شود، بنابراین با آغاز دادوستد واحدهای این صندوق‌ها انتظار بر این است که تقاضای جدیدی به بازار محصولات کشاورزی وارد می‌شود.
کرمی ادامه داد: همچنان که خرید واحدهای صندوق‌ها انجام می‌شود، روند ورود محصول به انبارها هم افزایش یافته است. به‌طوری که برای مدتی شاهد تعادل قیمتی برای دادوستد این محصول هستیم و به‌نظر می‌رسد که حجم معاملات نسبتا بهبود یافته است. وی در مورد قراردادهای آتی محصول زعفران نیز بیان کرد: سررسیدهای آتی محصول نگین زعفران، باتوجه به آنکه بهای گواهی سپرده این محصول برای مدتی است که تغییر قیمتی چندانی به خود ندیده است، فاصله کم کرده است و فرصت‌های آربیتراژی آنها از یک ماه گذشته که به‌طور متوسط ماهی ۳ تا ۴ درصد بود، ۵/ ۱ درصد افت پیدا کرده است و به مراتب فاصله سررسیدهای آتی با دارایی پایه که همان گواهی سپرده کالایی است کاهش یافته است.
کرمی به دیگر محصول کشاورزی این بازار یعنی پسته اشاره کرد و افزود: همچنان در زمینه معاملات محصول پسته بورس کالا در بازار گواهی سپرده شاهد عمق و تعداد کم دادوستدهای این محصول هستیم. سررسیدهای آتی محصول پسته نیز شرایطی مشابه با معاملات اوراق گواهی سپرده آن سپری می‌کنند؛ به‌طوری‌که هم قراردادهای باز سررسیدهای آتی این محصول کاهش یافته است و هم حجم معاملات آن افت محسوسی را تجربه کرده است.
آیا نقره به بازار آتی بورس کالا راه می‌یابد؟
این کارشناس افزود: به‌نظر می‌رسد که بورس کالا در نظر دارد قرارداد آتی نقره را به این بازار اضافه کند. البته این موضوع هنوز به مرحله اجرا نرسیده است که نمادی از گواهی سپرده برای آن راه‌اندازی شود یا اطلاعات بیشتری از عرضه قرارداد آتی نقره در دسترس باشد. اما این کار شروع شده و تحت عنوان جلسه‌ای در روز جاری با حضور بورس کالا و برخی از کارگزاران بورسی قرار بر بحث و بررسی بیشتر دارد.
کرمی در رابطه این گام برای بورس کالا با وجود آنکه اضافه شدن هر محصولی به این بازار به تعمیق آن کمک می‌کند، بیان کرد: مسلما طلا و هر آنچه که مبتنی بر طلا باشد، به مراتب پتانسیل بالاتری برای تعمیق این بازار دارد. گواه این ادعا هم تجربه ۱۰ ساله معاملاتی طلا در این بازار است. بنابراین بازار آتی هنگامی پر حجم‌تر شده و با رونق بیشتری به معاملات خود ادامه می‌دهد که دارایی مبتنی بر طلا روی تابلو بیاید، اما به هر حال افزوده شدن نقره به محصولات کشاورزی عرضه شده در این بازار گزینه مناسبی می‌تواند باشد، اما به دلیل ویژگی‌های فنی شاید به اندازه طلا نتواند جایگاه برجسته‌ای در این بازار داشته باشد. اینکه چه محصولی از فلز نقره به این بازار راه پیدا خواهد کرد، هنوز مشخص نیست و اینکه شمش نقره خواهد بود یا نه، واحدهای (یونیت‌های) آن به چه شکل در نظر گرفته می‌شود و اینکه روی آن گواهی سپرده تعریف می‌شود، ابهاماتی است که هنوز صحبتی در رابطه با آن نشده است.
