حجم معاملات تنها بازار پیشنگر بورس‌کالا پنج هفته متوالی مسیر کاهشی را میپیماید
به کما رفتن رونق معاملات در بازار آتی
در جریان معاملات روز گذشته تابلوی آتی بورس‌کالا هر 7 نماد قابل‌معامله این بازار مورد دادوستد قرار گرفتند. اگر از زیره چشم‌پوشی کنیم، سایر محصولات این بازار با اهرم رشد بهای ارز، نوسان مثبت محدودی را در نرخ تسویه خود تجربه کردند؛ اگرچه هنوز هم ردی از ورود هیجانی نقدینگی به این نمادهای محدود بازار آتی نیست و موقعیتهای تعهدی بازشده در هر نماد بسیار محدود ارزیابی می‌شود.
دو دارایی سرمایه‌‌ای بازار آتی بورس‌کالا یعنی نقره و صندوق طلا، به‌رغم کاهش بهای جهانی اونس طلا و نقره با اهرم رشد بهای دلار آزاد و تثبیت آن در کانال قیمتی 30 هزار تومان، با رشد نرخ تسویه همراه شدند. گویی بار دیگر سیگنال ارزی به این بازار برجسته‌‌تر از تحرکات بازار جهانی بوده و ذهنیت غالب اهالی بازار مبتنی بر تکانه‌های بهای آزاد ارز شکل می‌گیرد و اگرچه هنوز هم نوسان نرخ تسویه در بازار آتی و به‌ویژه این دو دارایی سرمایه‌‌ای چندان محسوس نبود و حتی در دو سررسید نزدیک نمادهای نقره و آتی صندوق طلا یعنی سررسید آذرماه جریان خروج نقدینگی از این بازار دیده می‌شود که حکایت از عدم‌جذابیت این سررسید برای سفته‌بازی اهالی بازار دارد.
به‌عبارت دقیق‌‌تر به‌نظر می‌رسد، هنوز هم اهالی بازار آتی، نوسان دلار در کانال 30هزار تومانی را باور نکرده‌اند و خوش‌بینی‌‌‌هایی نسبت به نتیجه مذاکرات وجود دارد که خرید و فروش‌های هیجانی در بازار آتی و حتی دارایی‌های پایه آتی صندوق طلا نظیر گواهی‌‌های سکه و واحدهای 5 صندوق طلای قابل‌معامله بورس‌کالا را محدود کرده است، اما تداوم این شرایط را نمی‌‌توان پیش‌بینی کرد و به‌نظر می‌رسد آرامشی شکننده همراه با ترس و دلهره از تغییر شدید نرخ بر اهالی بازار و معاملات آنها حاکم شده است.
دو نماد ETCAZ00 (صندوق طلای سررسید آذرماه 1400) و ETCBA00 (صندوق طلای سررسید بهمن‌ماه 1400) به ترتیب با نرخ 9هزار و 690تومان و 10 هزار و 570تومانی مورد معامله قرار گرفتند که هر دو نماد با نرخی بالاتر از دارایی پایه خود یعنی بهای هر واحد صندوق طلای لوتوس معامله شدند.
SILAZ00 (نقره سررسید آذرماه 1400) و SILBA00 (نقره سررسید بهمن‌ماه 1400) روز گذشته به ترتیب به بهای 20 هزار و 970 تومان و 23 هزار و 640 تومان معامله شدند که رشدی کمتر از یک‌درصد را نسبت به روز معاملاتی ماقبل به ثبت رساندند.
زعفران‌نگین سررسید دی‌ماه به‌عنوان جذاب‌‌ترین محصول بازار آتی روز گذشته با رشد محدود نرخ، به میزان 37 هزار و 800 تومان به ازای هر گرم مورد دادوستد قرار گرفت. وجه تضمین موردنیاز برای اخذ یک موقعیت تعهدی از این نماد در بازار آتی در حال‌حاضر به میزان یک میلیون و 140هزار تومان است که امکان معامله 100 گرم زعفران نگین بورسی در هر قرارداد وجود دارد. جریان ورود و خروج نقدینگی اگرچه با روزهای رونق این بازار بسیار فاصله دارد و در روز گذشته به میزان محدودی کاهش یافت و تا لحظه تنظیم این گزارش حدود 183 موقعیت تعهدی همزمان خرید و فروش از این بازار خارج شد.
داده‌‌های حیاتی معاملات آتی در مسیر کاهشی نوسان می‌کند
بررسی‌‌های «دنیایاقتصاد» نشان می‌دهد، به‌رغم نوسان محدود نقدینگی موجود در بازار آتی، حجم معاملات و میزان موقعیتهای تعهدی خرید و فروش در این بازار به‌شدت کاهش یافته است که می‌تواند به‌عنوان زنگ خطر بروز رکود در تنها بازار پیشنگر بورس‌کالا به‌شمار رود. اینکه تنها 7 نماد برای محصولات قابل‌معامله در این بازار فعال هستند و همین نمادهای موجود نیز با حجم بسیار کمتر از روزهای رونق این بازار مورد دادوستد قرار می‌‌گیرند، حکایت از بروز رکود در عین رشد وجه تضمین موردنیاز برای گرفتن موقعیت تعهدی در این بازار دارد. از آنجاکه طبق ویژگی‌‌های فنی بازار آتی، وجوه تضمین هر قرارداد مبتنی بر نرخ تسویه و شرایط بازار آن محصول توسط بورس‌کالا تعیین می‌شود، روند مستمر افزایش وجه تضمین در حالی که حجم معاملات این بازار طی 5 هفته متوالی کاهشی بوده و جریان خروج موقعیتهای تعهدی از تابلوی آتی برجسته بوده، تداعی‌کننده شرایط رکود‌تورمی در بازار آتی بوده که به‌عنوان مانعی در مسیر توسعه و تعمیق این ابزار مالی–کالایی بورس‌کالا به‌شمار می‌‌رود.
در معاملات دومین هفته آذر ماه، به میزان 122هزار و 709 قرار آتی مورد دادوستد قرار گرفت که در مقایسه با هفته ماقبل آن افت 15درصدی را به ثبت رساند. این در حالی است که کاهش حجم معاملات این بازار از هفته منتهی به 14 آبان‌ماه آغاز شده و تاکنون ادامه یافته است. اصلی‌‌ترین دلیل این افت را می‌توان در امتناع از بازگشایی نمادهای جدید برای محصولات قابل‌معامله در این بازار دانست که حتی محصولی همچون زعفران‌پوشال که پیش از این امکان معامله تحت ابزار آتی را داشت، این روزها جای خالی آن در تالار این معاملات به وضوح احساس می‌شود. این در حالی است که برای سایر محصولات کشاورزی نظیر زعفران‌نگین، زیره و پسته نیز هرکدام تنها یک نماد قابل‌معامله فعال است که به‌شدت دامنه معاملاتی اهالی این بازار را محدود کرده است.
شنیده‌‌ها حکایت از آن دارد که توجیه نهاد متولی از عدم‌بازگشایی سررسیدهای متنوع برای این محصولات، بالابودن نرخ تسویه و بروز شرایط تورمی است که تا زمان رفع این التهاب امکان راه‌‌اندازی نمادهای گوناگون در این بازار منتفی خواهد بود. تصوری که در نظر بسیاری از خبره‌‌های این بازار بسیار غیرکارشناسی است؛ چرا‌که بورس‌کالا به‌عنوان نهاد متولی و ناظر بر بازار آتی اهرم‌‌های گوناگونی را در اختیار دارد که به‌راحتی می‌تواند با استفاده از این ابزار از بروز التهاب در این بازار جلوگیری کند، بنابراین سرکوب معاملات بازار آتی آن هم به این شکل نمی‌تواند راهکاری قابل‌قبول و کارآمدی برای جلوگیری از التهاب نرخ در بازار باشد و تنها پیامد آن حذف تنها بازار پیشنگر کالایی کشور است که انتظار می‌رفت سال‌جاری را به‌عنوان نقطه عطفی برای رونق و توسعه آن به‌شمار آورد.
