تکانه‌‌‌های مثبت قیمتی در محدودیت نمادها و سررسیدها خودنمایی می‌کند
ریسک رکود تورمی در بازار مالی-کالایی
زنگ خطر بروز رکود در پیمان‌‌‌های آتی
داده‌‌‌های پراهمیت معاملات پیمان‌‌‌های آتی بورس‌کالای ایران که تنها ابزار پیش‌نگر کالایی کشور به شمار میرود، در شرایط مساعدی به سر نمی‌‌‌برد. سومین هفته متوالی است که شاهد کاهش حجم و ارزش معاملات در این بازار هستیم و خبری از ورود محصولات جدید و حتی سایر کالاهایی که پیش از این در بازار آتی مبادله می‌‌‌شدند، به گوش نمی‌‌‌رسد. اگرچه هنوز هم میزان موقعیت‌‌‌های باز در این بازار در سطوح قبلی باقی مانده و خبری از ورود و خروج محسوس نقدینگی از این بازار نیست؛ اما توسعه و تعمیق این بازار تا حد زیادی تضعیف شده است. این در حالی است که راه‌‌‌اندازی نمادهای جدید با سررسیدهای متفاوت می‌‌‌تواند گامی موثر در جهت توسعه بازار سرمایه به شمار برود که در کنار متنوع‌سازی ابزارهای مالی موجود، امکان پوشش ریسک ناشی از نوسان نرخ را برای بستر رسمی کالایی کشور فراهم خواهد کرد. اینکه این روزها توجه چندانی به توسعه این بازار نمی‌شود و مدت زیادی است که تنها دو دارایی سرمایهای، یعنی نقره و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق طلا و یک محصول کشاورزی یعنی زعفران نگین در این بازار امکان مبادله دارند، به‌خوبی گویای اوضاع نابسامان کنونی پیمان‌‌‌های آتی است که با توجه به تداوم کاهش حجم و ارزش معاملات، آن هم برای سه‌هفته متوالی در این بازار عمق مبادلاتی بسیار ناچیز است. به عبارت دقیق‌‌‌تر، هفته گذشته به میزان ۲۶هزار و ۷۱۵پیمان آتی به ارزش ۱۱۴میلیارد تومان مبادله شد که نسبت به هفته ماقبل از کاهش حدود ۳۰درصدی در هر دوی این داده‌‌‌ها حکایت دارد.
در حالی که در روزهای اوج بازار آتی، آن هم با وجوه تضمین بسیار کمتر از وجوه فعلی، میزان حجم و ارزش معاملات و موقعیت‌‌‌های تعهدی بازشده به‌طور چشمگیری بالا بود، اهتمام مسوولان این بازار برای ورود کالاهای جدید و بازگشایی نمادهای متفاوت در سررسیدهای گوناگون، چشم‌‌‌انداز مثبتی نسبت به آینده آن و تسهیل مسیر توسعه و تعمیق مبادلات تنها ابزار پیش‌نگر کالایی کشور ترسیم کرد؛ اما دیری نپایید که این رویا به‌تدریج به فراموشی سپرده شد و با توجه به داده‌‌‌های هفتگی معاملات این اوراق در بورس‌کالا و کاهش محسوس تعداد معامله‌‌‌گران بازار آتی می‌‌‌توان از به صدا درآمدن زنگ خطر بروز رکود در این بازار صحبت کرد؛ آن هم در شرایطی که قیمت‌ها نسبت به ابتدای سال گذشته افزایش قابل‌توجهی داشتند. این روزها نیز شاهد ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ تسویه در بازار آتی هستیم که علاوه بر عدم‌ترسیم روند مشخص برای این بازار، سرایت نااطمینانی قیمتی از سایر بازارها به اوراق آتی به‌وضوح مشخص است؛ چرا که تحرکات قابل‌توجهی در بین اهالی بازار دیده نمی‌شود. گویی معامله‌‌‌گران این بازار تا مخابره سیگنال رسمی سعی دارند از ایجاد روندی مشخص در این بازار جلوگیری کنند؛ زیرا با توجه به کاهش عمق این بازار به‌راحتی امکان ایجاد صف در نمادهای فعال آن وجود دارد که در نهایت به نفع معامله‌‌‌گران تمام نخواهد شد.
تخلیه حباب قیمتی با افزایش تدریجی بهای اوراق مالی-کالایی
نمادهای فعال ابزارهای مالی-کالایی بورس‌کالا هفته گذشته را در حالی سپری کردند که دو روز از روزهای معاملاتی بازارها تعطیل بود و معامله‌‌‌گران با روندی همچون گذشته به دادوستد این اوراق پرداختند. این در حالی است که در هر سه بازار گواهی سپرده، صندوق طلا و قراردادهای آتی شاهد تکانه‌‌‌های مثبت قیمت هستیم که از سوی نوسان مثبت بهای ارز در بازار آزاد تغذیه می‌شود. این روزها حصول توافق هسته‌‌‌ای در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار گرفته و اگرچه هنوز هم معامله‌‌‌گران با ذهنیت محافظه‌‌‌کارانه به دادوستد در عموم بازارهای مالی می‌‌‌پردازند، اما روند افزایشی آرامی در نرخ اوراق دارایی‌‌‌های سرمایهای بازارهای کالایی بورس‌کالا دیده می‌شود که با تداوم این روند در روزهای اخیر، شاهد تخلیه حباب قیمتی و نزدیک شدن بهای معاملاتی این اوراق به نرخ بنیادین آنها هستیم.
ابزارهای طلایی بورس‌کالا که اکنون در سه بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، گواهی سپرده سکه و پیمان‌‌‌های آتی واحدهای صندوق طلا قابل معامله هستند، مسیر رشد قیمت پایانی معاملات را در حالی در پیش گرفته‌‌‌اند که بیشترین اثرپذیری را از تکانه‌‌‌های مثبت بهای ارز در بازار آزاد دارند و به‌رغم عقب‌نشینی قابل‌توجه بهای اونس طلا در معاملات بازارهای جهانی، شاکله ذهنیت معامله‌‌‌گران از سوی بازار ارز تغذیه شده و مبتنی بر روند افزایشی نرخ در این بازار، آرام‌آرام تعدیل انتظارات تورمی در محدوده منفی رقم خورده است.
مخابره دو سیگنال متناقض به بازار ابزارهای مالی-طلایی
هفته گذشته از سوی برخی از مقامات آمریکایی اظهاراتی مبنی بر ادامه روند مذاکرات منتشر شد و بازار ارز نسبت به این اخبار واکنش نشان داد؛ تا جایی که بهای آزاد دلار تا ابتدای کانال ۲۸هزار تومانی عقبگرد قیمتی را تجربه کرد. اما روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش، شاهد تکانه‌‌‌های مثبت بهای ارز در بازار آزاد بودیم؛ تا جایی که افزایش تقاضا در بازار ارز با برجسته‌شدن موقعیت خرید نمایان شد. به این ترتیب این انتظار وجود دارد که در صورت ادامه جریان موجود در بازار ارز، حداقل در کوتاه‌‌‌مدت بلاتکلیفی در مورد نتایج نشست‌‌‌های برجامی، نیروی محرکه لازم را برای شروع جریان افزایشی در این بازار ایجاد کند. این در حالی است که دیگر متغیر اثرگذار بر معاملات ابزارهای طلایی بورس‌کالا، بهای اونس جهانی طلا و نقره است که هفته گذشته برآیند تکانه‌‌‌های قیمتی در این دو بازار منفی ارزیابی شد. به عبارت دقیق‌‌‌تر، در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته یعنی روز جمعه، اونس جهانی طلا با بهای ۱۸۸۲دلار معاملات را به پایان رساند. این فلز گرانبها برای سومین هفته متوالی کاهش بها را در پیش گرفت؛ زیرا تحت فشار افزایش ارزش شاخص دلار و بازدهی اوراق خزانه‌‌‌داری آمریکا قرار دارد و سرمایه‌گذاران انتظار دارند که فدرال‌رزرو برای مهار تورم به اتخاذ سیاست‌‌‌های انقباضی ادامه دهد. در ماه گذشته، برآیند نوسان بهای اونس طلا به میزان منفی ۵۵/ ۲درصد ارزیابی شد؛ زیرا شاخص دلار در برابر سبدی از سایر ارزهای اصلی، نزدیک به بالاترین حد خود طی ۲۰سال گذشته باقی ماند و بازدهی اوراق ۱۰ساله ایالات‌متحده به بالای ۳درصد افزایش یافت. فدرال‌رزرو روز چهارشنبه نرخ بهره را ۵۰واحد پایه (نیم‌درصد) افزایش داد که بزرگ‌ترین جهش در ۲۲سال گذشته به شمار میرود. همچنین جروم پاول، به آمریکایی‌‌‌ها اطمینان داد که بانک مرکزی برای مهار تورم فزاینده هر کاری را که لازم است انجام خواهد داد، در حالی که اذعان کرد که این امر می‌‌‌تواند اقتصاد را به خطر بیندازد.
به این ترتیب شاهد مخابره دو سیگنال متناقض به بازار ابزارهای مالی-طلایی بورس‌کالا هستیم که البته تاکنون بهای ارز به‌عنوان سکاندار، جریان بازار را در دست گرفته و معامله‌‌‌گران با واکنش سریع نسبت به نوسانات موجود در بازار ارز سعی دارند ریسک معاملاتی خود را کاهش دهند. بنابراین در جریان دادوستد این اوراق طلایی در بورس‌کالا طی هفته گذشته شاهد کم‌شدن فاصله دو نرخ ابطال و بهای پایانی اوراق طلایی بودیم که علاوه بر به تصویر کشیدن استراتژی محافظه‌‌‌کارانه در بین غالب معامله‌‌‌گران این بازارها، تخلیه حباب قیمتی و تعدیل انتظارات تورمی خودنمایی می‌کند.
