آیا مصوبه جدید بورس‌کالا می‌‌‌تواند «آهن اسفنجی» را از کما خارج کند؟
مُسکن بورسی برای فولاد
این ابلاغیه در شرایطی از سوی بورس‌کالا صادر شده که طی هفته‌‌‌های اخیر، تقاضا برای آهن اسفنجی در بورس‌کالا در حالت حداقلی قرار گرفته است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد، هفته گذشته، پانزدهمین هفته متوالی در سال‌جاری بود که بخش قابل‌توجهی از آهن اسفنجی عرضهشده در تالار صنعتی بورس‌کالا، معامله نشد. هفته گذشته، تنها ۱۴درصد از حجم کل عرضه آهن اسفنجی در رینگ فیزیکی بورس‌کالا مورد معامله قرار گرفت. همچنین بیش از ۶۵درصد حجم کلی عرضه‌‌‌های شمش فولادی در بورس‌کالا در هفته گذشته، مشتری نداشت و این تقاضای محدود در شرایطی در بازار حضور یافت که میزان عرضه‌‌‌های شمش فولادی نیز به دلیل محدودیت‌ها و قطعی برق واحدهای تولیدکننده، محدود بود.
عرضه ناکام اول هفته
در معاملات روز شنبه،۶ مرداد، تالار صنعتی بورس‌کالا نیز مجموعا ۳۴۸هزار تن آهن اسفنجی عرضه شد؛ تقاضای ثبت‌شده برای حجم کل عرضه صورت‌گرفته در بازار این محصول فولادی، ۱۱۹هزار و ۷۰۰تن بود. در نهایت نیز ۱۰۹هزار و ۶۰۰تن آهن اسفنجی در رینگ فیزیکی بورس‌کالا فروخته شد. در مجموع و بدون احتساب عرضه‌‌‌های مچینگ، روز شنبه هفته جاری ۳۱.۳درصد از حجم کل عرضه صورت‌گرفته در بازار معاملات آهن اسفنجی معامله شد و دو سوم آهن اسفنجی عرضهشده عملا مشتری نداشت.
میانگین قیمت هر کیلوگرم آهن اسفنجی در معاملات شنبه ششم مرداد ۱۲هزار و ۱۲۴تومان بود که نسبت به هفته قبل کاهش ۱۷ریالی داشت. کاهش قیمت ۱۷ریالی در معاملات اخیر آهن اسفنجی اما در شرایطی صورت گرفت که قیمت دلار نسبت به هفته قبل افزایش داشته و از کانال ۵۷هزار تومانی، وارد کانال ۵۸هزار تومانی شده است.
روز شنبه همچنین، عرضه گندله سنگ‌آهن در بورس‌کالای ایران ۵۲۳هزار تن و مقدار تقاضای ثبت‌شده برای آن ۱۹۰هزار تن بود. ۳۶درصد از حجم کل عرضه بدون احتساب معاملات مچینگ، معادل ۱۸۵هزار تن گندله سنگ‌آهن در تالار صنعتی بورس‌کالا، شنبه ۶مرداد معامله شد.حجم عرضه کنسانتره نیز در رینگ فیزیکی بورس‌کالا ۵۵۲هزار تن بود. ۳۵هزار تن نیز مقدار تقاضای ثبت‌شده برای این محصول در معاملات اخیر بورس‌کالا بود. در نهایت، تنها ۶.۳درصد از عرضه صورت‌گرفته برای فروش این محصول در تالار صنعتی معامله شد.
چشم‌‌‌انداز تقاضای آهن اسفنجی
رفع ممنوعیت معاملات آهن‌‌‌اسفنجی و شمش برای سرمایه‌گذارها، بازرگانان و مشتریان برخوردار از کدبورسی، یک سوال مهم را در خود جای داده است. آیا مصوبه اخیر بورس‌کالای ایران و بازگشایی مجدد مسیر تقاضای سرمایه‌گذارها برای این ماده اولیه صنعتی می‌‌‌تواند آهن اسفنجی را به‌عنوان محصولی که در اولین حلقه زنجیره فولاد قرار دارد از کمای معاملاتی خارج کند یا این اقدام صرفا به‌عنوان یک مسکن بورسی، عمل خواهد کرد و عملا اثری بر بهبود حجم تقاضا و میزان معاملات این محصول در میان‌مدت نخواهد داشت؟
این سوال در حالی مطرح است که برخی از فعالان حوزه فولاد معتقدند، در شرایطی که بازار فولاد با موانع و مشکلات اساسی روبه‌روست، این مصوبه اثر خاصی بر افزایش تقاضا در بازار معاملات آهن اسفنجی و شمش نخواهد داشت. از ابتدای تابستان، همزمان با افزایش دمای هوا، واحدهای تولیدکننده محصولات و مصنوعات فولادی با قطعی گسترده برق و محدودیت در تامین انرژی روبه‌رو شدند؛ این موضوع به‌شدت وضعیت عرضه و تقاضا را در این بازار تحت‌تاثیر قرار داده است. کاهش تقاضا برای آهن اسفنجی از سوی واحدهای تولیدکننده شمش و میلگرد، به دنبال ایجاد محدودیت در فعالیت‌‌‌های آنها به دلیل قطعی گسترده برق از یک‌سو و همچنین موانع موجود در مسیر صادرات این محصول، به دلیل الزام به بازگشت ارز صادراتی با نرخ مبادله‌‌‌ای، مهم‌ترین مواردی است که از سوی فعالان این حوزه به‌عنوان موانع اصلی پیش‌‌‌روی تقاضا در بازار آهن اسفنجی و سایر محصولات فولادی، عنوان می‌شود.محمد اعتباری، کارشناس حوزه فولاد، در این باره به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: با توجه به موانع و چالش‌‌‌هایی که صنعت فولاد کشور با آن روبه‌روست به نظر نمی‌رسد مصوبه اخیربورس‌کالای ایران و بازگشایی مسیر دسترسی مشتریان برخوردار از کد بورسی به بازار معاملات آهن اسفنجی و شمش فولادی بتواند دست‌کم تا پایان تابستان، اثر چندانی بر حجم تقاضای این محصولات و در نتیجه افزایش فروش آنها در تالار صنعتی بورس‌کالا داشته باشد.
وی با بیان اینکه با این مصوبه، هر فرد برخوردار از کد بورسی، اعم از تولیدکننده محصولات و مصنوعات فولادی، سرمایه‌گذارها و بازرگانان قادر خواهند بود بدون محدودیت نسبت به ثبت‌سفارش و خرید آهن اسفنجی و شمش بلوم در بورس‌کالا اقدام کنند، افزود: در شرایطی که صنعت فولاد کشور از اولین حلقه زنجیره فولاد تا آخرین حلقه با مشکل مهم قطعی برق واحدهای تولیدی روبه‌رو هستند، این ابلاغیه نمی‌‌‌تواند کمک چندانی به افزایش میزان تقاضا و خروج بازار از حالت کمای فعلی کند.
وی تصریح کرد: زمانی که واحدهای تولیدکننده محصولات و مصنوعات فولادی، اعم از شمش و میلگرد به دلیل قطعی برق و عدم‌امکان فعالیت، عملا قادر به استفاده از آهن اسفنجی خریداری‌شده نیستند، چه اقدامی می‌‌‌تواند حجم تقاضا برای خرید این محصول را افزایش دهد؟ در واقع تقاضای واقعی که به تولید شمش و میلگرد و سایر محصولات و مصنوعات فولادی منجر می‌شود و آهن اسفنجی ماده اولیه آن محسوب می‌شود، به دلیل قطعی برق، به‌شدت افت کرده است. ضمن آنکه این بازار به دلیل وجود محدودیت‌های صادراتی نظیر الزام به بازگشت ارز با نرخ مبادله‌‌‌ای، برای بازرگانان نیز جذابیت چندانی ندارد. اعتباری، راهکار اصلی خروج از بحران در بازار فولاد، اعم از آهن اسفنجی، شمش، میلگرد و... را «اصلاح قیمت پایه» و «عدم‌قیمت‌گذاری در این بازار از سوی دولت (مقابله با قیمت‌گذاری دستوری)» اعلام کرد.
