نگاه ۱
بازگشت EPS با استفاده از نظر تحلیلگران
شرکتها به همین شکل میتوانستند چند سال سهامداران را با اعلام سودهای واهی به دنبال خود بکشانند. اگر از این جنبه به موضوع پیشبینی سود نگاه کنیم، حذف آن کار درستی بود. اما از طرف دیگر وقتی این آیتم حذف شد، آیتم درست دیگری جایگزین آن نشد. گزارش تفسیری مدیریتی نیز که بهجای آن ارائه و جایگزین شد، نتوانست به اهداف خود برسد به این معنا که اطلاعات لازم را به بازار بدهد که آنها بتوانند این کار را درست به انجام برسانند. بهنظر میرسد راه درست این است که ما از شرکتها بخواهیم سود خود را بهعنوان یک نماگر و پارامتر در بازار سرمایه اعلام کنند و علاوه بر آن اجازه بدهیم که تحلیلگران بازار نظرشان را در مورد سود و تخمین سود آینده اعلام کنند. در واقع علاوه بر اینکه شرکتها سودشان را اعلام میکنند، اجازه بدهیم تحلیلگرها نیز نظراتشان را در خصوص سود اعلام کنند. اطلاعات سود شرکت که شامل تخمین میزان فروش، قیمت تمام شده، درآمدها و هزینههای غیرعملیاتی شرکت است بهعنوان یکی از ورودیها به بازار وارد شود. پیشنهاد من این است که مشابه گزارش اجماع تحلیلگران به صورت عمومی در بازار منتشر شود. این گزارشها بر این اساس تنظیم شود که نظر متفاوت تحلیلگران در خصوص تخمین سود شرکتها را دریافت کنند و به صورت یکجا آن را منتشر کنند. البته به نظر میرسد برای انتشار نظرات اجماع تحلیلگران، باید مقرراتی نوشته و در نظر گرفته شود. بهعنوان مثال افراد و شرکتهایی که سابقه قبلی ندارند در آن اجماع قرارنگیرند یا اینکه بهعنوان مثال میانه نظراتی که در خصوص سود هر شرکت مطرح شده منتشر شود. پیشنهاد دیگری که میتواند مکمل باشد این است که شرکتهایی که سود پیشبینی را منتشر میکنند، مجموعه مفروضات خود را نیز منتشر کنند. بهعنوان مثال اگر فرض کردند نرخ ارز، نرخ بهره بانکی و... چه اعدادی است؛ آن اعداد را در گزارشها منتشر کنند. تا تحلیلگران با اطلاع از مفروضات شرکت بتوانند شرایط را تحلیل کنند و در صورت تمایل بتوانند مفروضات را تغییر دهند. دیگر اینکه به جای استفاده از EPS سالانه، از EPS دوازده ماه آتی استفاده کنند به این معنا که مستقل از سال مالی شرکتها، ما در هر زمانی EPSای از دوازده ماه آتی داشته باشیم. بهعنوان مثال اگر سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند است و اکنون در آذرماه هستیم، اولا شرکتها عملکرد ۱۲ ماهه منتهی به آذرماه را منتشر کنند و ثانیا شرکتها و تحلیلگرهایی که میخواهند پیشبینی سود ارائه دهند؛ تخمین سود ۱۲ ماه آتی را بهعنوان یک شاخص منتشر کنند.
اشکالی که در روش قبلی وجود داشت و هنوز نیز کم و بیش دیده میشود این است که تقریبا اسفند یا فروردین ماه ما همچنان سود سال آینده را نداریم یا در شهریورماه یا آذرماه تخمین سودی که داده میشود طبیعتا دقت بالایی دارد به خاطر اینکه ۹ ماه محقق شده و عملا ۳ ماه آن تخمین است و ما برای سال مالی بعد که ۹ ماه آن در سال مالی بعد اتفاق میافتد تخمینی نداریم. پیشنهاد من این است که اصولا EPS به EPS دوازده ماه آتی از هر تاریخی تبدیل شود. آخر اینکه عدد EPS در سامانههای بورس نیز با EPS اجماع تحلیلگران بازار تعویض شود.