وضعیت معاملات بازارسرمایه در هفته‌های پایانی ۱۴۰۰ برآورد شد
عبور بورس از خط پایان رکود؟
برخی تحلیلگران نزدیک‌شدن به حصول توافق‌های بینالمللی و احیای برجام را عامل تغییر مسیر داد و ستدهای بورسی عنوان می‌کنند و برخی دیگر نیز ثبات نسبی قیمت دلار در محدوده ۲۵هزارتومان را. با این‌حال در مجموع کارشناسان از سه محرک اخبار مثبت برجامی، رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و همچنین جدیدتر از همه حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی برای جهش قیمت سهام نام می‌‌‌‌‌‌‌برند. بازارسرمایه در دو روز ابتدای هفته کار خود را صعودی آغاز کرد، این درحالی است که در هفته‌های قبل معاملات در رکودی‌ترین حالت خود به‌سر می‌‌‌‌‌‌‌برد. خروج پول حقیقی در هفته‌های گذشته همزمان با نزول قیمت دلار وضعیت ناخوشایندی را برای بورس‌بازان ترسیم می‌کرد اما از ابتدای هفته جاری معاملات وارد فاز جدیدی از تغییرات شد و روزگذشته نیز پس از سال‌ها انتظار، پذیرهنویسی ۱۰درصد از سهام دو باشگاه پرطرفدار پایتخت آغاز شد. در این میان کارشناسان بر این باورند این تغییرات می‌تواند حاکی از خروج تدریجی رکود و ورود پول به بازارسهام باشد.
بازگشت سخت به روند تعادلی
حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سهام: بازارسرمایه در این هفته نسبت به هفته‌های گذشته، معاملات امیدوارکننده‌تری را پشت‌سر گذاشت. گرچه وضعیت بازارسهام به دلیل وجود ابهامات چندوجهی همچنان به سختی قابل پیش‌بینی است اما حرکت در این مسیر می‌تواند نویدبخش روزهای بهتری تا پایان سال باشد. مخابره اخباررسمی از مذاکرات وین در جهت حصول توافق‌های برجامی حاکی از آن است که ایران در یک قدمی توافق بزرگ قرار دارد. این موضوع از آنجا که بارها در یک سال‌و‌نیم اخیر روند داد و ستدهای بازارسهام را تحت‌تاثیر قرار داده به‌درستی می‌تواند روند تعادلی معاملات بورسی را تحکیم کند. در این میان حتی با درنظر گرفتن ریسک‌های سیستماتیک بازار در اسفندماه که حول تسویه‌حساب اعتبارات کار‌گزاری‌ها، فشار عرضه برای تراز سالانه و ارائه صورت‌های مالی شرکت‌ها می‌چرخد، می‌توانیم انتظار بازاری باثبات را داشته باشیم. در روزهای اخیر برخی کارشناسان نسبت به وضعیت صنایع بورسی در روزهای آینده تحلیل‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. این در حالی است که سایه ابهامات مذکور همچنان بر سر بازار است. همان‌طور که بارها به آن اشاره‌شده، تعیین‌تکلیف مذاکرات هستهای در وضعیت برخی صنایع نقش مهمی ایفا می‌کند. برهمین اساس نمی‌توان در مورد وضعیت صنایع ریالی که اصطلاحا از آن تحت‌عنوان صنایع برجامی نیز یاد می‌شود به‌طور قطعی نظر داد، درحالی‌که به‌نظر می‌رسد این دسته از صنایع با اعلام توافق‌های بینالمللی، صنایع برنده بازار باشند اما در وقوع این رخداد، اما و اگرهای فراوانی وجود دارد. موافقت مجلس با حذف ارز ۴۲۰۰تومانی نیز پنجره جدیدی به روی صنایع محدودی که از این ارز بهره می‌‌‌‌‌‌‌بردند می‌‌‌‌‌‌‌گشاید.
اما به دلیل عدم‌رسمیت در انجام متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام، نمی‌توان از بازگشت قطعی تعادل و رونق به این بازار خبر داد. بازار سرمایه از ابتدای سال با چالش‌های بسیاری مواجه بوده است. متولیان بازار نیز برای حل بحران این بازار دست به اقداماتی زده‌اند اما تدابیر آنها نتوانسته اثر چندانی در بهبود وضعیت بورس برجای بگذارد.
روز گذشته نیز در اقدامی از سوی سازمان خصوصی‌‌‌‌‌‌‌سازی پذیرهنویسی ۱۰درصد از سهام دو باشگاه پرطرفدار تهرانی در بازار سرمایه آغاز شد، اما پیش‌بینی‌ناپذیر بودن وضعیت این بازار نیز نتوانست طرفداران دو تیم استقلال و پرسپولیس را آن‌طور که باید وارد این عرصه کند. عرضه سرخابی‌ها به‌نظر می‌رسد برای دولت بیشتر جنبه حیثیتی دارد. سال‌هاست که در مورد واگذاری این دو باشگاه به بخش‌خصوصی وعده‌هایی داده شده اما از آنجا که دولت در واگذاری‌های گذشته (ازجمله اتفاقاتی که در عرضه دارایکم و پالایشی‌ها رخ داد)، سابقه درخشانی ندارد بعید به‌نظر می‌رسد به واسطه هواداران میلیونی استقلال و پرسپولیس بتواند در انجام این واگذاری موفق عمل کند. کما اینکه واگذاری ۱۰درصدی اصولا واگذاری محسوب نمی‌شود و همچنان سایه مدیریت دولتی بر سر این دو باشگاه خواهد بود. اگر قرار باشد این‌بار هم دولت به دلیل تامین‌مالی و حل بحران مالی دو باشگاه دست به چنین اقدامی زده باشد و در ادامه تغییراتی را در حوزه مدیریتی و افشای اطلاعات مالی دو باشگاه شاهد نباشیم، ممکن است در کوتاه‌مدت نظاره‌گر نقل و انتقال هیجانی سهام باشیم اما در بلندمدت نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.
صعود مقطعی سهام کوچک
مهدی افنانی، کارشناس بازارسرمایه: شاخص‌کل بورس چند هفته‌ای می‌شود که در ارتفاع یک‌میلیون و ۲۸۰هزار واحد نوسان می‌کند اما در این هفته سرانجام توانست به محدوده یک‌میلیون و ۳۲۲هزار واحد برسد. این‌‌‌‌‌‌‌روزها با داغ‌شدن مجدد اخبار تیم مذاکره‌کنندگان هستهای توجه‌ها به سمت بازار سرمایه جلب شده است. از سویی سرمایه‌گذاران در انتظار نتیجه نهایی مذاکرات بینالمللی بر سر احیای برجام هستند و از سویی دیگر به‌نظر می‌رسد ابهامات لایحه بودجه به نفع بورس‌بازان در حال حل‌شدن است. این عوامل درحالی است که برخی معامله‌گران نیم‌نگاهی نیز به درگیری‌های روسیه و اوکراین دارند اما با توجه به موضع نه‌چندان سفت و سخت آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در قبال رفتار روسیه اکثر بورسی‌ها تصمیم‌گیری برای سرمایهگذاریهای آتی را برمبنای دو متغیر اثرگذار نام‌برده، معطوف کرده‌اند. سمت و سوی اخبار هستهای برای معاملات هفته جاری بسیار تعیین‌کننده است. به‌نظر می‌رسد در صورت حصول توافق هستهای، سهام پسابرجامی تحرکات جدی را از خود به نمایش بگذارند. بازار از لحاظ روانی خود را برای احیای برجام آماده کرده اما این مهم نمی‌تواند از تبعات افزایش قیمت نفت، مواد غذایی و کامودیتی‌ها بر مسیر داد و ستدهای بازارسهام بکاهد. شواهد نشان می‌دهد تا اواسط هفته جاری اخبار قطعی‌تری از حوزه سیاست خارجی کشور مخابره شود. رخدادی که نقش تعیین‌کننده‌ای بر تصمیمات سرمایه‌گذاران خواهد داشت. در حال‌حاضر بازیگران بورسی به دو بخش تقسیم شدند. بخش اول سرمایه‌گذارانی هستند که نسبت به سهام کوچک اقبال بیشتری نشان می‌دهند اما دسته دوم همچنان امیدشان به سهام بزرگ است. برآوردها نشان می‌دهد شرایط فعلی بازار، اغلب سرمایه‌گذاران را به سمت بازارپایه و نمادهای کوچک هدایت کرده است. ورود پول به این بخش از بازار بر درستی این ادعا صحه می‌گذارد، بنابراین در صورت کسب توافق‌های سیاسی به‌نظر می‌رسد توجه‌ها به سمت سهام کوچک بیشتر از سهام بزرگ باشد. هرچه به روزهای پایانی سال‌نزدیک می‌شویم به‌طور سنتی فشار فروش از سوی سهام بزرگ بیشتر خواهد شد. این وضعیت بدون‌شک مقطعی خواهد بود به‌طوری‌که انتظار می‌رود در فروردین ماه گروه‌های فولادی با اقبال سهامداران روبه‌رو شوند.
شوک روسی به بورس؛ موقت یا پایدار؟
محمدشکری، کارشناس بازارسرمایه: همان‌طور که از قبل نیز قابل پیش‌بینی بود بورس تهران در هفته گذشته مطابق با انتظار، وضعیت نوسانی را پشت‌سر گذاشت، درحالی‌که بازارهای سرمایه‌گذاری دنیا تحت‌تاثیر لشکرکشی روسیه به اوکراین تغییر مسیر دادند، بازارسرمایه تهران نیز با توجه با رخدادهای بینالمللی وضعیت غیرقابل پیش‌بینی را درپیش گرفته است. این وضعیت ناخوشایند در حالی است که فعالان بورسی تا قبل از وقوع جنگ نیز به دلیل عدم‌شفافیت در مسائل مبهم از جمله اما و اگرهای لایحه بودجه ۱۴۰۱ و بلاتکلیفی در احیای برجام، داد و ستدها را با احتیاط دنبال می‌کردند. با توجه به این عوامل اثرگذار نمی‌توان انتظار تغییر قابل‌توجهی در روند این بازار را داشت، به‌طوری‌که به نظر می‌رسد معامله‌گران تا مشخص‌شدن وضعیت جهانی نظاره‌گر معاملات از دور باشند. گرچه در هفته گذشته شاهد تحرکاتی در برخی صنایع به‌دنبال افزایش بهای نفت و نرخ کامودیتی‌ها بودیم اما از آنجا که به‌نظر نمی‌رسد حرکت صعودی اقلام مذکور تداوم یابد، احتمالا خوش‌بینی‌های روند صعودی صنایع مرتبط با خیز قیمت‌های جهانی، کوتاه‌مدت خواهدبود. با توجه به موارد گفته شده می‌توان انتظار داشت تابلوهای معاملاتی تا پایان سال‌روند نوسانی رو به مثبت خود را ادامه دهند. این درحالی است که هم‌اکنون قیمت بسیاری از نمادها به حداقل و به محدوده‌های حمایتی مهم نزدیک شده‌اند اما در صورت حل‌نشدن چالش‌های موجود بر سر راه بازارسهام، ممکن است تابلوهای معاملاتی با شیب ملایم ریزش همراه شوند. در دو هفته گذشته، فعالان بورسی با توجه به وضعیت قیمت ارز و پیش‌بینی‌ها از کف و سقف نرخ اسکناس آمریکایی تا حدودی توانسته بودند راه خود را برای سرمایهگذاریهای جدید بازکنند، گرچه طی این مدت شاهد معاملاتی کم‌رمق بودیم اما نباید از کنار این موضوع گذشت که در به‌وجود آمدن این شرایط به غیر از عوامل یادشده به‌طور سنتی ورود به آخرین ماه سال و کاهش عمق معاملات دخیل است. سرنوشت بازارسرمایه هرچند اندک اما به پرونده یورش روسیه به اوکراین و ادامه اتفاقات در این بخش نیز بستگی دارد، اما آنچه مسلم است آنکه تغییرات به‌وجود آمده اثراتی گذرا و کوتاه‌مدت بر بازار خواهند داشت.
