اولویتهای تشکیل بورس بینالملل
۱- شناخت سرمایهگذاران هدف و برنامهریزی برای جذب آنها
از مهمترین اهداف درنظر گرفتهشده برای تاسیس بورس بینالملل فراهمآوردن زمینه جذب سرمایه خارجی در این بورس است، با این حال تحقق این امر بدون شناخت دقیق نسبت به سرمایهگذارانی که بورس بینالمللدرصدد جذب آنها است، میسر نیست.
بهعبارت دیگر در اولین قدم برای جذب سرمایهگذار خارجی باید مطالعات جامعی درخصوص اشخاصی که در فضای تحریمی حاضر امکان ورود به بازار سرمایه ایران را دارند و نیازها و دغدغههای آنها در ارتباط با سرمایهگذاری در بازار سرمایه ایران است، صورت پذیرد.
سرمایهگذارانی که در سالهای اخیر اقدام به ورود به بازار سرمایه ایران کردهاند عمدتا اشخاص حقیقی دارای ثروت خالص بالا (High-Net-Worth Individuals) بودهاند که بهدنبال سودهای بالای سالهای گذشته بورس به این بازار جذب شدند؛ در واقع بازده قابلتوجه بورس در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ انگیزه لازم را برای این سرمایهگذاران بهوجود آورد تا هزینههای کسب اطلاعات درخصوص فرصتهای سرمایهگذاری در بازار سرمایه ایران را تقبل کرده و راههای ورود به این بازار را بیابند، اما در شرایط کنونی و بدون سودهای هنگفت گذشته جذب سرمایهگذار خارجی نیازمند برنامهریزی بهنحوی است که اطلاعات درخصوص فرصتها و راههای سرمایهگذاری به سهولت و با کمترین هزینه برای این سرمایهگذاران در دسترس باشد.
از جمله اقداماتی که میتوان جهت ارتقای آگاهی نسبت به فرصتهای بازار سرمایه ایران اتخاذ کرد، تولید محتوای مرتبط به زبان انگلیسی در قالب مقالات، بولتن، پادکست و مانند آن است.
بهعلاوه الزام شرکتهای پذیرفتهشده در بورس بینالملل به ارائه اطلاعات و صورتهای مالی خود به زبان انگلیسی و طبق استانداردهای شناختهشده بینالمللی مانند IFRS از دیگر راههایی است که با ایجاد فضای مقرراتی آشنا برای سرمایهگذار خارجی موجب تسهیل مطالعه و تجزیه و تحلیل اطلاعات برای این سرمایهگذاران میشود.
۲- تمرکز بر برندسازی و حمایت از سرمایهگذاران
یکی از اصلیترین دغدغههایی که مانع ورود سرمایهگذاران به بازارهای جدید میشود، عدمشناخت آنها نسبت به فضای حقوقی و حمایتهایی است که در آن بازار نسبت به سرمایهگذاران صورت میگیرد.
ابهام درخصوص کیفیت اطلاعات افشاشده توسط شرکتها، عدمرعایت حقوق سهامداران اقلیت و احتمال مصادره سرمایه متعلق به سرمایهگذاران خارجی از جمله ریسکهایی است که سرمایهگذاران خواهان حمایت کافی در برابر آن هستند، فلذا ترغیب سرمایهگذاران خارجی جهت ورود به بورس بینالملل نیازمند اعتمادسازی درخصوص وجود اینگونه حمایتها است.
راهکاری که در این زمینه سابقا توسط برزیل اتخاذ شده و در تشکیل بورس بینالملل نیز قابل الگوبرداری است، تشکیل بازار Novo Mercado در بورس سائوپائولو است که مقررات حاکم بر آن حمایتهای گستردهتری را نسبت به سایر بازارهای این بورس برای سرمایهگذاران پیشبینی کردهاست.
شرکتها در این بازار ملزم به رعایت الزامات سختگیرانهتری در حوزههایی مانند ارائه صورتهای مالی، افشای اطلاعات مرتبط با معاملات دارندگان اطلاعات نهانی و معاملات اشخاص وابسته مطابق با استانداردهای حاکمیت شرکتی در کشور آمریکا هستند.
به اینترتیب با فراهمآوردن حمایتهای لازم، این بازار در بورس سائوپائولو تبدیل به یک برند قابلاعتماد برای سرمایهگذاران خارجی شده، بهنحویکه به فاصله چند سال از زمان تشکیل بیش از ۷۰درصد سهام عرضهشده در بازار Novo Mercado توسط سرمایهگذاران خارجی خریداری شد.
۳- ضرورت توجه به فرآیند وضع مقررات
به موجب بند۳ از مادهیک قانون بازار اوراقبهادار بورسها بهعنوان تشکل خودانتظام شناختهشدهاند که طبق بند۶ همین ماده اختیار وضع ضوابط و استانداردهای حرفهای و انضباطی برای اعضا به آنها اعطا شدهاست، با اینحال با توجه به بند۲ از مادههفت این قانون که صلاحیت تهیه و تدوین دستورالعملهای اجرایی قانون را برای سازمان بورس پیشبینی کرده، اکثر قریب به اتفاق دستورالعملهای بازار سرمایه مصوب هیاتمدیره سازمان هستند.
با توجه به آنکه نیازهای مقرراتی بورس بینالملل متفاوت از سایر بورسها است و تدوین ضوابط حاکم بر آن نیازمند انجام مطالعات گسترده تطبیقی و اطمینان از سازگاری مقررات با نیازهای خاص این بازار است، توصیه میشود در تدوین این ضوابط، بورس بینالملل نقش فعالانهتری را نسبت به سایر بورسها اتخاذ کرده و در ارائه پیشنهاد و اعمال نظر در حوزه مقررات پیشقدم باشد.