قالیباف به رئیسی نامه زد؛ پتروشیمی‌ها سبزپوش شدند
بورس در انتظار درایور
عكس: صبا طاهریان
نامه مجلس شورای‌اسلامی به ریاست‌جمهوری مبنی‌بر منع قانونی تثبیت نرخ ارز، نشان می‌دهد که در صورت تغییر تفکر سیاستگذار و کاهش گپ نرخ‌های مختلف دلار، میتواند بازار را به مسیر درست هدایت کند، بااین‌حال دولت مخالفت خود را با تغییر نرخ بانک‌مرکزی در عصر روز چهارشنبه اعلام کرده و سرنوشت بازار را با مخاطراتی همراه کرده‌است.
بورس در مسیر اصلاح زمانی
شاخص‌کل بورس تهران طی ۱۰ روز کاری اخیر، اصلاح زمانی را درپیش گرفته و نوسان‌های کوتاهی را به‌ثبت رسانده است. نماگر اصلی بازار در روز چهارشنبه با رشد بیش از ۱۵هزار‌واحدی به ۲میلیون و ۳۴۵هزار واحد رسید، در نتیجه ارزش کل بازار نیز در محدوده ۸هزار و ۶۰۰همت تثبیت شد. شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز با رشد ۲۲/ ۰درصدی به ۷۹۲هزار واحد افزایش یافت. با توجه به تحولات اخیر در عرصه سیاست خارجی و کاهش اندک قیمت دلار به‌نظر می‌رسد اصلاح قیمتی شاخص بورس دور از انتظار نبوده و با توجه به ثبات متغیرهای اثرگذار احتمالا این اصلاح زمانی ادامه‌یافته و شاخص با نوسان‌های پی‌‌‌‌‌‌درپی مواجه شود، چراکه از طرفی، نرخ سامانه مبادله ارزی تقریبا ثابت مانده و نرخ فروش شرکت‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، از این‌رو بازار سرمایه‌برای شروع رالی جدید نیاز به محرک قوی و اثرگذار داشته و با نرخ فعلی دلار، بازار سهام نه ارزان بوده و نه گران به‌نظر می‌رسد.
بازارهای جهانی؛ عاملی موثر اما کم‌اهمیت
بازارهای جهانی پس از تصمیم فدرال‌رزرو برای افزایش نرخ بهره، به رنگ سرخ درآمده و قیمت‌های کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده‌است. علاوه‌بر این چشم‌‌‌‌‌‌انداز رکودی در اقتصاد جهان نیز سبب‌شده‌است شدت کاهش قیمت‌ها به‌مرور افزایش یابد، به‌طوری‌که نرخ شمش‌‌‌‌‌‌های فولادی، آلومینیوم و مس با افت قابل‌توجهی مواجه‌شده و هر روز قیمت‌های بسیار پایین‌تری را به خود می‌‌‌‌‌‌بیند. با وجود اینکه تاثیر بازارهای جهانی را بر بورس تهران نمی‌توان نادیده گرفت و از آن چشم‌‌‌‌‌‌پوشی کرد، اما محرک‌‌‌‌‌‌ها و تصمیمات داخلی میتواند سبب شود تا چشم‌‌‌‌‌‌انداز سودآوری صنایع، تغییر یافته و بازار نیز به سبب آن شرایط بهتری را تجربه کند. علاوه‌بر این قیمت نفت نیز به‌واسطه کاهش عرضه اوپک‌پلاس و افزایش تقاضای فصلی بنزین به روند صعودی خود ادامه داد. با توجه به احتمال بالای توقف سیاست انقباضی در آمریکا و به‌تبع آن اقتصادهای بزرگ دنیا، قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها نیز تحت‌تاثیر قرار گرفته و می‌توانند محرک نسبتا خوبی برای بازار سرمایه باشند. به‌نظر می‌رسد قیمت‌ها در محدوده تعادلی قرار داشته و نرخ برخی از کالاهای پایه نیز در کف تاریخی خود قرار داشت و دلار خود به تنهایی میتواند موجبات رشد درآمدی شرکت‌ها را فراهم آورد.
بورس در انتظار تحولات مثبت
بورس تهران، در شرایطی اصلاح زمانی را تجربه می‌کند که با متغیرهای کلان فعلی، بازار رمق کافی برای ادامه حرکت صعودی نداشته و به‌نظر می‌رسد بازار سهام منتظر یک خبر یا تصمیم مثبت از سوی سردمداران سیاسی و اقتصادی در ایران است. مجلس شورای‌اسلامی طی نامه‌‌‌‌‌‌ای به ریاست‌جمهوری ایران اعلام کرد که هرگونه تثبیت در نرخ ارز مغایر قانون است. این نامه، یکی از اخبار موثر بر بازار سرمایه بوده و با وجود کاهش توان بازار برای ادامه مسیر، رشد نسبتا خوبی را برای بورس تهران رقم زده، اما این نامه با مخالفت دولت مواجه شده‌است، در صورتی‌که ذهنیت سیاستگذار نسبت به نرخ دلار و نزدیک‌شدن نرخ سامانه دوم نیما به بازار آزاد اصلاح‌شده و این فاصله که چندی پیش افزایش بسیار زیادی را تجربه کرده بود کاهش یابد، بازار میتواند دوباره مسیر درست خود را پیدا کرده و به روند صعودی ادامه دهد، اما در صورتی‌که دخالت‌های دولت افزایش یابد، بازار با ریسک مهمی مواجه‌شده و ترمز رشد آن کشیده خواهد شد. با توجه به شرایط فعلی و نرخ دلار حدود ۴۰هزار‌تومانی بازار ارزندگی کافی را نداشته و توان بالایی برای ادامه روند صعودی ندارد. علاوه‌بر این بازار نشان داده‌است که در صورتی‌که با ریسک و تصمیمات یک‌شبه مواجه نشود، مسیر درست را انتخاب کرده و در جهت آن قدم برمی‌دارد. سیاست‌های تثبیتی نرخ ارز نه‌تنها موجب بهبود فضای اقتصاد کلان نشده‌است، بلکه سیاست دستوری‌کردن اقتصاد سبب شده‌است تا نااطمینانی‌‌‌‌‌‌ها در کشور افزایش یابد.
بورس در قاب آمار
بازار سهام، در هفته‌ای که سپری شد با افت شدید ارزش معاملات همراه بوده و به‌رغم نوسان‌های مثبت نماگر اصلی بازار، نماگر اصلی بورس تهران، حرکات چشمگیری را به‌ثبت نرسانده است.
ارزش معاملات طی روز چهارشنبه، حدود ۷هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که عدد بسیار پایینی است و تا زمانی‌که ارزش معاملات به روزهای اوج خود بازنگردد، احتمالا نوسان‌های مثبت پایداری کافی را نداشته و بازار شاهد اصلاح زمانی خواهد بود. این درحالی است که طی اصلاح قیمتی شکل‌گرفته در بازار، حقوقی‌‌‌‌‌‌ها موفق شده‌اند تا مبلغ هنگفتی را در بازار سهام خریده و از کاهش قیمت‌ها حداکثر استفاده را ببرند، چراکه قیمت‌های فعلی نیز برای ورود پله‌ای جذابیت دارد. خروج پول حقیقی در بازار طی روز چهارشنبه ۴۵میلیارد‌تومان بوده و به‌نظر می‌رسد میزان خروج پول در وضعیت فعلی متعادل باقی‌بماند. تا زمانی‌که محرک‌های اثرگذار بر بازار فعال نشده و نوسان قابل‌توجهی را به‌ثبت نرساند، احتمالا بازار دست به‌عصا حرکت کرده و خروج‌‌‌‌‌‌های قبلی پول را جبران نخواهد کرد. علاوه‌بر این آمارها نشان می‌دهد که صندوق‌های ETF موفق شده‌اند تا ۸۲میلیارد‌تومان سرمایه حقیقی را به خود جذب کرده و ۷میلیارد‌تومان نیز جذب صندوق‌های درآمد ثابت شده‌است.
در شرایط فعلی تورمی و سکون‌نسبی قیمت‌ها در بازارهای موازی به‌نظر می‌رسد ذخیره سود توسط سهامداران یک نوع حرکت دست به ماشه است که در صورت بهبود شرایط در متغیرهای کلان اقتصادی این پول وارد بازارهای هدف شده و نوسان‌هایی را به‌دنبال داشته باشد. محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی طی روز چهارشنبه با توجه به‌نامه مجلس مبنی منع قانونی تثبیت نرخ ارز، میزبان بیشترین ورود پول حقیقی بودند، به‌طوری‌که این دو صنعت به ترتیب ۷۳میلیارد‌تومان و ۷۰میلیارد‌تومان نقدینگی حقیقی را به خود جذب کردند. از طرفی دیگر، بانک‌ها، چندرشته‌ای صنعتی و خودرو با خروج پول قابل‌توجهی همراه شدند. به‌نظر می‌رسد با توجه به ارزندگی نسبی صنایع دلاری و بزرگ بازار و افزایش شدید قیمت سهام کوچک، استقبال از شاخص‌‌‌‌‌‌سازها افزایش‌یافته و در نهایت، مجموعه متغیرها به نفع شاخص‌‌‌‌‌‌سازها خواهد بود. هرچند مخالفت دولت با نامه مذکور میتواند ریسک جدی برای صنایع تلقی شود.
بورس در جهت منافع شاخص‌‌‌‌‌‌سازها
با توجه به رشد اخیر بازار به‌خصوص در سهام کوچک و بازدهی بسیار بالای شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن، نسبت قیمت به سود با P/ E سهام کوچک، افزایش چشمگیری را تجربه کرده و این نسبت در برخی از سهم‌‌‌‌‌‌ها به نزدیک ۸۰واحد رسیده‌است.
به‌نظر می‌رسد، قیمت سهام این شرکت‌ها در ادامه حرکات بازار بازدهی منفی یا اندکی ایجاد‌کرده و با توجه به عرضه‌های شدید حقوقی در سهام شاخص‌‌‌‌‌‌ساز، سهام بزرگ بازار، در کانون توجهات باشد، چراکه شاخص‌‌‌‌‌‌سازها با مفروضات فعلی نیز ارزندگی لازم را داشته و این پتانسیل وجود دارد تا سهام شاخص‌‌‌‌‌‌ساز و شاخص‌کل بورس رشد بالاتری را نسبت به شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن به‌ثبت برساند.
قطعا تاثیر گزارش‌های سالانه در بازار بسیار بالا بوده و پس از انتشار گزارش‌های زمستان شرکت‌های بزرگ که هنوز منتشر نشده‌است، شاخص‌کل به‌عملکرد مثبت این شرکت‌ها در زمستان واکنش بسیار خوبی را نشان خواهد داد. علاوه‌بر این گزارش‌های فعالیت ماهانه صنایع بزرگ بازار در اردیبهشت ماه که در حال انتشار است، این پتانسیل را دارند تا نسبت به فروردین، بهبود خوبی را تجربه کرده و کارنامه سبزی را از خود برجای گذارند. یکی از عوامل تاثیرگذار دیگر نیز نرخ‌های بالا در بورس‌کالا خواهد بود که خود میتواند به‌عنوان یکی از درایورهای بازار عمل کرده و موجب بهبود سودآوری صنایع شود.
