هیجان در بازار سهام کاهش یافت
انتظار بورس برای محرک جدید
با ثبت عملکرد روز گذشته، اکنون پنج روز متوالی است که شاخص کل و شاخص هموزن در دامنه مثبت به پیشروی خود ادامه می‌دهند. همچنین در روز گذشته ارزش معاملات خرد بازار سهام – شامل سهام و حق‌تقدم – در محدوده ۳هزار و ۵۵۰میلیارد تومان قرار گرفت و ۲۲۰میلیارد تومان پول حقیقی نیز از گردونه معاملات خارج شد. حجم معاملات بازار سهام نیز در روز گذشته در محدوده ۸میلیارد و ۵۴۸میلیون برگه سهم قرار گرفت که مانند روز دوشنبه، برای دومین روز متوالی، شاهد کاهش در این متغیر آماری بودیم. دلار نیز در روز گذشته در حوالی ۴۹هزار تومان به نوسان محدود خود ادامه داد و سکه رفاه نیز در بورس، ۲۷میلیون و ۷۰۰هزار تومان ارزش‌گذاری شد.
لرزان‌شدن گام‌های بازار
همان‌طور که در گزارش روز ۵شهریور «دنیای‌اقتصاد» تحت عنوان خیز بورس ادامه می‌یابد؟ عنوان شد، بورس تهران همواره در سال‌های اخیر حساسیت بالایی از خود به قیمت دلار نشان داده است و به نظر می‌رسد تا زمانی که دلار از جهش قابل‌‌‌‌‌‌‌توجهی در جریان معاملات بازار آزاد ارز برخوردار نباشد، نمی‌توان به تداوم روند صعودی در بازار سهام امیدوار بود. رشدی که در چند روز اخیر در جریان معاملات به وقوع پیوست، واکنش آمیخته به امید سهامداران به اخبار امیدوارکننده‌ای بود که در زمینه نرخ خوراک به وقوع پیوست.
در واقع عامل دیگری که علاوه بر نرخ دلار، از قدرت تحریک نیروی تقاضا در بورس تهران برخوردار است، تزریق اخبار مثبت به صنایع مختلف است که در روزهای اخیر، شاهد پرسه‌زدن این محرک در قلمرو بورس تهران بودیم. درواقع تزریق این اخبار موجب شد بازار ۵ روز مثبت متوالی را از ابتدای شهریور تا پایان معاملات دیروز سپری کند و شاخص کل، شاخص هموزن و شاخص کل فرابورس در شهریور به ترتیب ۰۹/ ۸، ۶۰/ ۶ و ۹۹/ ۵درصد افزایش ارتفاع را تجربه کنند. اما رصد رفتار روزانه نماگرهای سهامی، روایتگر این موضوع است که تقریبا اثر روانی مثبت منتج از فرموله‌شدن نرخ خوراک در بازار سهام تخلیه شده است و این محرک توان هدایت بیشتر قیمت‌ها به سطوح بالاتر را ندارد. رشد اندک نماگرهای بازار سهام در روز گذشته نیز گواه و حکم تاییدی بر این موضوع است. بنابراین همچنان موضوع اصلی در بازار سهام این است که این بازار از فقدان محرکی که بتواند با قطعیت در دل سهامداران عطش خرید را شعله‌ور کند، محروم است.
بعد از ریزش قیمت‌ها در مرداد سال۹۹ بازار سهام گرفتار وضعیت مشابهی شده بود. کل معاملات سال۱۴۰۰ بورس تهران بر این مدار گذشت؛ به‌گونه‌ای‌که اخبار امیدوارکننده‌ای در زمینه‌های مختلف در بازار سهام مخابره می‌شد؛ اما هیچ‌کدام از این خبرها از نیروی کافی برای شکل‌دهی به روند صعودی بلندمدت در بازار محروم بودند. نیمه اول سال۱۴۰۱ نیز بر همین منوال پیگیری شد؛ اما در نیمه دوم سال گذشته و بعد از اینکه اکثر سهم‌ها در اواخر مهر و اوایل آبان سال گذشته کف‌های قیمتی ثبت کردند، با جهش دلار در معاملات بازار آزاد –که در چند سال اخیر مهم‌ترین عامل پیشران قیمت‌ها در بورس تهران بوده– بازار سهام نیز دچار تغییر روند شد و یکی پس از دیگری قله‌های تاریخی را پس گرفت؛ به‌گونه‌ای‌که شاخص هموزن و شاخص فرابورس در اسفند و شاخص کل بورس تهران در فروردین سال جاری پس از ۳۱ماه قله‌های تاریخی ثبت‌شده در سال۹۹ را پس گرفتند. پس همان‌طور که مشاهده می‌شود فقط جهش ارزی و شعله‌ورشدن آتش انتظارات تورمی بوده که توانسته نیروی تقاضا را سپهر بورس تهران به‌گونه‌ای تحریک کند که این بازار در جریان یک روند صعودی، کلیه سقف‌های تاریخی خود را پس‌بگیرد.
دلیل گریز پول از بورس
اما موضوعی که شاید در این اثنا مغفول مانده و کسی به آن نپرداخته است، دلایل گریزانی پول از مرزهای بازار سهام است. در پاسخ به این سوال می‌توان به مسائل مالی رفتاری رجوع کرد، در واقع سرمایه‌گذار زمانی پول خود را راهی یک بازار می‌کند که پارامترهای تاثیرگذار بر وضعیت آن بازار از یک ثبات نسبی برخوردار باشد؛ موضوعی که در سال‌های اخیر در بورس تهران بارها زیر سوال رفته و سرمایه‌گذار از یک آسودگی خاطر روانی برای ثبات نسبی متغیرها محروم است و به همین دلیل نمی‌تواند افق زمانی سرمایه‌گذاری خود را بلندمدت قرار دهد.
درواقع زمانی که سرمایه‌گذار هر روز با تغییر و نوسان در انواع و اقسام نرخ‌های مهم در بازار و تغییر در قیمت‌گذاری‌ها مواجه می‌شود و برآیند این عوامل منجر به ایجاد نوسانات جانفرسا در صحنه معاملات می‌شود، طبیعتا سعی در خروج از بازار سهام می‌کند. در چنین شرایطی که تصمیمات خلق‌الساعه سیاستگذار هر روز فضای بازار سهام را ملتهب می‌کند، ضروری است که سیاستگذار به نقش بی‌بدیل بازار سهام در اقتصاد ایران توجه ویژه‌ای داشته باشد. درواقع هر تصمیمی که توسط مجموعه دولت و نهادهای دولتی اتخاذ می‌شود، می‌تواند دارایی هزاران شرکت و چندیمن میلیون سهامدار و سرمایه‌گذار را در معرض نوسان و افت قیمت شدید قرار دهد. بنابراین باید به دامنه تاثیرات این تصمیمات توجه کافی مبذول داشته شود.
