رابطه کاهش دامنه نوسان و حجم مبنا بررسی شد
آغاز عملیات احیا در بورس؟
صبا طاهریان/ دنیای‌اقتصاد
ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود، روز یکشنبه مقدار یک‌هزار و ۶۷۷میلیارد تومانی را ثبت کرد که نسبت به روز شنبه سقوط ۴۸درصدی را تجربه کرده است. به علاوه ۳۹۹میلیارد تومان پول حقیقی نیز از گردونه معاملات بازار خارج شد. در این میان سه نماد «فولاد»، «فملی» و «فارس» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نمادهای «آریا»، «خاور» و «زاگرس» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل فرابورس داشتند. همچنین «وبملت»، «ذوب» و «فولاد» سه نماد پرتراکنش روز یکشنبه بازار بودند.
بازار سرمایه در حالی به واپسین روزهای فصل بهار نزدیک می‌شود که همچنان با باتلاق رکودی و کم‌توانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و از نبود نقدینگی فعال رنج می‌برد. با به شهادت رسیدن رئیس‌جمهور، بر حسب ضرورت تغییراتی در بازار ایجاد شد و دامنه نوسان محدود شد. با وجود اینکه این تصمیم گزینه مطلوبی برای کنترل رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران در چند روز ابتدایی این حادثه بود، اما ادامه‌دار شدن آن تغییری در روند خسته‌کننده بازار یک سال گذشته ایجاد نکرد. پس از انتقاد برخی از کارشناسان مبنی بر حذف محدودیت مذکور، بالاخره تصمیم بر آن شد که محدودیت دامنه نوسان تغییر پیدا کند. باید منتظر ماند و دید تصمیم جدید سازمان روند بازار را چگونه تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
بازار از نگاه کارشناسان
امیر کاویان، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت این روزهای بازار را این‌گونه تشریح کرد: بازار سرمایه وضعیت چندان مساعدی را پشت‌سر نمی‌گذراند. عوامل و چالش‌های زیادی در سال‌های گذشته دست در دست هم دادند و بورس را به چنین وضعیتی دچار کردند. به عنوان نمونه فاصله دلار نیما با نرخ دلار بازار آزاد را می‌توان یکی از چالش‌های عجیب عنوان کرد که روند فعالیت بنگاه‌های اقتصادی را در سال‌های اخیر تحت‌الشعاع قرار داده است. اخذ مالیات پنهان از بنگاه‌های اقتصادی با وجود مالیات ثابت به واسطه فاصله قیمتی دلار بازار آزاد با دلار نیما در کنار قیمت‌گذاری‌های دستوری زیر سایه سیاستگذاری‌های گوناگون همه و همه شرایط سختی را برای بنگاه‌ها به وجود آوردند. در سال جاری نیز موج ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک گوناگون به بازار اصابت کرد و رمقی را برای بازار باقی نگذاشت.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص ابلاغیه محدودیت دامنه نوسان همزمان با به شهادت رسیدن رئیس‌جمهور و تداوم آن برای هفته‌های متوالی افزود: با وجود اینکه ادامه‌دار شدن دامنه نوسان وضعیت بازار در هفته‌های اخیر مناسب نبوده، اما سرخ‌پوشی این روزهای بازار را تنها نمی‌توان محدودیت دامنه نوسان دانست. در صورتی که اعتقاد داشته باشیم که در نبود دامنه نوسان نمادهای بازار در بازه زمانی کوتاه‌تری مسیر اصلاحی خود را طی می‌کنند، در فرابورس سهم‌هایی با حجم مبنای یک در نبود محدودیت دامنه نوسان روزهای سرخ‌پوشی را به ثبت رساندند و از این منظر نمی‌توان تفاوتی از وجود یا عدم وجود محدودیت دامنه نوسان قائل شد. از این رو شاید بتوان مهم‌ترین موضوع تاثیرگذار بر بازار را نبود یا کمبود نقدینگی فعال دانست.
با وجود اینکه می‌توان مطرح شدن اخبار گوناگون پیرامون عملیاتی شدن موضوع تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های خودروسازی در روزهای اخیر را برای بهبود روند بازار به فال نیک گرفت، اما زمانی می‌توان تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها را موضوع تاثیرگذاری بر بازار دانست که برای شرایط پس از عملیاتی شدن آن نیز برنامه جامع و مدونی داشت. در صورتی که موضوع تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها صورت بگیرد، اما همچنان قیمت‌گذاری‌های دستوری ادامه پیدا کند و صورت‌های مالی شرکت‌های خودروسازی همچنان زیانده باشند، نمی‌توان موضوع تجدید ارزیابی شرکت‌ها را چندان امیدوارکننده قلمداد کرد. بنابراین محدودیت دامنه نوسان تنها دلیل افت این روزهای بازار نیست و بازار امیدوار می‌تواند در سایه محدودیت دامنه نوسان رشد‌های مطلوبی را به ثبت برساند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: با وجود اینکه دلار نیما در هفته‌های اخیر افزایش محدودی داشته، اما رشد پر‌قدرت بازار نیازمند کاهش قابل‌ملموس‌تر فاصله دلار بازار آزاد با دلار نیماست. این کارشناس بازار در پایان گفت: به نظر می‌رسد روند فعلی بازار تا اواسط چهارمین ماه سال و تعیین چهاردهمین سکاندار قوه مجریه ادامه پیدا کند و بازار تغییر محسوسی را به ثبت نرساند.
سپیده منصوری، کارشناس بازار سرمایه، روند این روزهای بازار را این‌گونه تشریح کرد: حدود دوازده روز به چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری زمان باقی مانده است. در این مدت پس از تایید صلاحیت نهایی کاندیداها از سوی شورای نگهبان، هر کدام از نامزدها به نحوی پیرامون بازار سهام اظهار نظری داشتند. در یک سال گذشته بازار سهام تحت‌تاثیر ریسک‌های غیرسیستماتیک گوناگونی مانند قیمت‌گذاری دستوری صنایع، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و ریسک‌های سیستماتیک منطقه‌ای بوده است. شرایطی را که در بازار سرمایه حاکم شده می‌توان حاصل تمام ریسک‌هایی دانست که در یک سال گذشته بر بازار تحمیل شده و تصمیمات خلق‌الساعه سیاستگذاران نیز به اوضاع اسفبار بورس دامن زده که به‌رغم ارزندگی و جاماندگی بازار سهام و کاهش ارزش دلاری آن، سهام گوناگون همچنان خریدار قدرتمندی به خود ندیدند. پس از به شهادت رسیدن رئیس‌جمهور، با تصمیم سازمان بورس و اوراق بهادار، دامنه نوسان بازار تغییر پیدا کرد.
این تصمیم به منظور جلوگیری از رفتارهای هیجانی گرفته شد. اما ادامه‌دار بودن تصمیم مذکور شرایط متفاوتی را در بازار ایجاد کرد. از‌جمله معضلات این تصمیم این است که سهامی که حجم مبنای یک دارند زیان بیشتری در برابر سایر نمادها متحمل می‌شوند. علاوه بر آن، نرخ کارمزد بدون تغییر نیز رمق سرمایه‌گذاری در بازار را کاهش داده است. این کارشناس بازار در پایان ادامه داد: در یک سال گذشته شرایط رکودی و اصلاحی در بازار سهام وجود داشته و بهبودی نیز در سطح بازار رخ نداده است. از این رو انتظار می‌رود سیاستگذاران در ماه‌های آینده تمرکز جدی بر بهبود وضعیت بورس داشته باشند تا بیش از این اعتماد از‌دست‌رفته سرمایه‌گذاران از دست نرود و نجات بورس غیرممکن نشود.
