اخبار بورس

شاخص‌کل بورس در روز شنبه، به‌واسطه افزایش دامنه‌نوسان بورس از یک‌ به ۳درصد موفق شد تا با رشد ۱۴هزار‌واحدی، کانال ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحد را بازپس‌‌‌‌‌گیرد. این درحالی است که شاخص هموزن، با رشد بسیار اندکی طی اولین روز هفته روبه‌رو بوده‌است، ضمن آنکه ارزش معاملات خرد، پس از مدت‌ها به بالای ۴هزار و ۱۰۰میلیارد‌تومان رسیده‌است. ورود اندک پول حقیقی به بازار سهام نیز نشان از آن دارد که سهامدار خرد علاقه‌‌‌‌‌ای به خرید سهام در شرایط ریسکی ندارد. هرچند قیمت‌های فعلی، سیگنال ارزندگی را به فعالان بازار می‌دهد، اما احتمال آنکه بازار روند پرقدرتی را برای فتح قله دنبال کند، کم است.

روز گذشته شاخص کل بورس تهران سرانجام توانست به کانال دو‌میلیون و ۱۰۰هزار واحدی بازگردد. به نظر می‌رسد امیدواری به انعکاس اثر جهش دلار نیما و دیپلماسی فعال منطقه‌ای وزیر خارجه ایران با رویکرد متوقف کردن جنگ اسرائیل در لبنان و غزه تا حدود زیادی توانسته از التهابات و بالا گرفتن درگیری‌های منطقه‌ای بکاهد. این موضوعات در کنار متعادل شدن نسبی بازارهای ارز و سکه، از مهم‌ترین دلایل افزایش تقاضا در بورس تهران طی روز گذشته بود؛ امری که با وجود عرضه‌های سنگین از سوی سهامداران در روزهای قبل و سریال یازده‌روزه خروج پول حقیقی نتواست مانعی برابر رشد قیمت‌ها در نخستین روز هفته شود.

بررسی‌‌‌های آماری نشان می‌دهد که از ابتدای سال‌جاری تا اوایل شهریور، با توجه به افت بیشتر نمادهای کوچک نسبت به سهام شاخص‌‌‌ساز، نسبت شاخص کل به هم‌‌‌وزن با افزایش همراه شده؛ اما از ابتدای شهریورماه، روند نسبت شاخص کل به هم‌‌‌وزن معکوس شده است. در این بازه زمانی با توجه به عملکرد بهتر سهام کوچک در قیاس با سهام بزرگ بازار، نسبت مذکور تعدیل شده است.

اتفاقاتی که در هفته‌های گذشته برای بازارهای مالی، به‌خصوص بازار سرمایه، رخ داده، موجب شده ریسک‌های سیستماتیک نسبت به هر زمان دیگری افزایش پیدا کنند. افزایش تنش‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که بازار مدت‌هاست تحت‌تاثیر ریسک‌های مختلف شرایط مساعدی ندارد و در سال جاری نیز میزان تنش‌ها فزونی یافته است. از این رو تنها با کاهش ریسک داخلی می‌توان ریسک کلی بازار را کاهش داد. بنابراین با توجه به افزایش ریسک‌های خارجی، متولیان می‌توانند با تمرکز بر کاهش ریسک‌های داخلی، شرایط نابسامان بازار را بهبود دهند. با روی کار آمدن دولت جدید در حوزه‌های متفاوت اقتصادی بهبودی‌هایی حاصل شده و گام‌های ارزشمندی برداشته شده است. حضور تمام‌قد برای حفظ منافع سرمایه‌گذاران در بورس از جمله انتظاری است که فعالان در شرایط متفاوت فعلی از دولت و وزارت اقتصاد به عنوان متولی بازار سرمایه دارند.

در این یادداشت قصد دارم در رابطه با عرضه اولیه و چالش‌های ایجادشده کمی صحبت کنم. در سال‌های اخیر با رشد بازار بعضی از شرکت‌ها علاقه‌مند به ورود به بازار سهام، این بازار شفاف و جذاب شدند که برای آنها مزیت‌های فراوانی به‌همراه داشت. در ابتدای این عرضه اولیه شرکت‌هایی با بنیاد قوی وارد بازار‌شدند و سود خوبی را به سهامداران خود رساندند. از گذشته این ذهنیت وجود داشت که عرضه‌اولیه‌ها سودده هستند و می‌توان آنها را در سبد بلندمدت داشت اما به‌مرور زمان سازمان بورس و اوراق‌بهادار کمیت را به کیفیت ترجیح داده و بدون سازوکار متناسب هر شرکتی را مهر تایید زده و روانه بازار کرده‌است. شرکت‌هایی که اخیرا عرضه اولیه شده‌اند، از نظر ساختاری و بنیادی ضعف‌هایی داشته‌اند که با رشد صنعت همخوانی ندارد و به‌رغم رشد صنعت، عملکرد ضعیفی داشته‌اند که در نهایت به ضرر بازار و سهامدار تمام شده‌است.

با توجه به اینکه به موعد تقدیم سند بودجه ‌توسط دولت به مجلس شورای‌اسلامی نزدیک می‌شویم، بسیاری از مسائلی که فعالان بازار سرمایه در سالیان گذشته با آن دست‌وپنجه نرم می‌کردند، حل نشده‌است. بنابراین پیگیری حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی توسط رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار از مجلس شورای‌اسلامی، دولت و سازمان‌برنامه و بودجه‌ در موقعیت فعلی، از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید مانند ادوار گذشته، بازار سرمایه و جایگاه شرکت‌ها در حاشیه قرار گیرد و کیان و هویت بورس خدشه‌‌‌‌‌دار شود. در این میان گمان می‌شود که دولت تنها می‌تواند یک‌جانبه تصمیم بگیرد و اگر مشکل صنعت را حل کند، کسری‌بودجه خود را نمی‌تواند برطرف کند.

با توجه به رشد قیمت جهانی طلا در سال‌جاری و نااطمینانی‏‏‌هایی که بر فضای سیاسی و اقتصادی کشور و خاورمیانه حاکم بوده است، دارایی‏‏‌های مبتنی بر طلا از استقبال قابل‌توجهی برخوردار بوده‏‏‌اند. در این میان در سال‌جاری استقبال فوق‏‏‌العاده‏‏‌ای از معاملات صندوق‌های طلا به عمل آمده است. از ابتدای سال‌جاری تا پایان معاملات هفته گذشته، قریب به ۱۴ همت پول حقیقی وارد این صندوق‌ها شده است و خالص ارزش دارایی این صندوق‌ها از مرز ۶۳ همت نیز عبور کرده است. در روزهایی که بورس تهران دوران سرشار از ناامیدی را گذرانده و با دامنه نوسان محدود، فقط زمان خریده تا از شرایط مبهم و بحرانی فعلی گذر کند، صندوق‌های طلا با اقبال عمومی همراه شده‏‏‌اند و در برخی روزهای معاملاتی، ارزش معاملات این صندوق‌ها از سهام نیز پیشی گرفته است. در ادامه مطلب حاضر نگاهی به ماهیت و مکانیزم این صندوق‌ها خواهیم داشت و سپس داده‏‏‌های آماری مربوط به این صندوق‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.

صندوق‌های اهرمی صندوق‌هایی هستند که شرایط سرمایه‌گذاری با ضریب اهرمی را برای سرمایه‌گذاران بازار سرمایه فراهم می‌آورد. این صندوق‌ها سود و ضرر سرمایه‌گذار را بیش از حرکت خود بازار جلوه می‌دهد. در واقع این نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک نوع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که با استفاده از ابزاری به نام اهرم، تلاشی در ایجاد بازدهی مضاعف برای سرمایه‌گذاری ریسک‌‌‌پذیرتر فراهم می‌آورد. این صندوق‌ها واحد‌‌‌های مبتنی بر معامله در بازار پرتفوی پرریسکی دارند و عمده اجزای پرتفوی این صندوق نیز شامل سهام و حق‌تقدم است.