ناکارآمدی «هشدار سریع»؟
بیش از سه سال است که ادعا میشود گسل مشاء به سیستم «هشدار سریع زلزله» مجهز شده است. این سیستم اختراع ایران نیست بلکه در برخی کشورهای لرزهخیز از سالهای دور، این دستگاه زلزلهسنج نصب و درحال استفاده است. کار دستگاه «هشدار سریع زلزله» دریافت سیگنال اولیه ناشی از فعالیت گسل و ارسال علامت بروز موج اولیه زلزله به سامانههای مرکز مدیریت بحران شهر و در نهایت تجزیه و تحلیل سریع اطلاعات توسط کاربر سامانه و «اعلام هشدار سریع زلزله» از سوی کاربر به رسانههای صوتی یا تصویری شهر است. طرز کار دستگاه «هشدار سریع زلزله» به این صورت است که چند ثانیه قبل از سرایت موج اصلی زلزله از کانون زمینلرزه –کانون معمولا خارج از شهرها است- به شهر، موج اولیه توسط این دستگاه دریافت میشود بنابراین با دریافت آن و اعلام به موقع «آستانه زمینلرزه» به شهروندان، امکان پناهگرفتن افراد در فضاهای امن خانه –واکنش سریع فرد به بروز زلزلهای که در پیش است- فراهم میآید و از این طریق، میزان تلفات و حجم خسارت کم میشود. ضمن آنکه تیمهای امداد و نجات نیز بهواسطه اطلاع از در پیش بودن زلزله، چند ثانیه قبل، با کیفیت بهتر نسبت به اعزام به نقاط مختلف شهر اقدام میکنند. سال ۹۶ و درست چند هفتهای قبل از انتقال مدیریت شهر به دوره جدید در یک مراسم افتتاح پروژههای شهری، اعلام شد گسل مشاء به دستگاه «هشدار سریع زلزله» مجهز شده است. هر چند همان زمان این واقعیت نیز مورد اشاره سطحی مسوولان قرار گرفت که «حلقه آخر از زنجیره فعالیت این دستگاه که همان اتصال سامانه فرستنده موج اولیه زلزله به رسانههای شهری همچون تلویزیون، رادیو یا پیامک موبایل است، راه نیفتاده است و برای این منظور باید مجوز از بالا (وزارتخانهها) صادر شود.» اما از آنجا که این دستگاه مطابق ادعای عنوان شده در آن مقطع، کار خود را بیرون از محدوده شهر تهران و روی گسل مشاء در شرق استان تهران شروع کرده بود، این انتظار وجود داشت که مدیران شهرداری هر زمان زلزلهای با منشأ فعالیت گسل مشاء چه از نوع خفیف و خرد و چه از نوع متوسط (زلزلههای با بزرگی ۴ تا ۶ ریشتر، متوسط محسوب میشوند) رخ دهد، این دستگاه موج اولیه را چند ثانیه قبل به مدیریت بحران شهر تهران ارسال میکند و لااقل مدیران شهرداری از در پیش بودن زلزله مطلع میشوند. با این حال به رغم آنکه گفته میشود این دستگاه در زلزله جمعه ۱۵ ثانیه قبل واکنشهایی نشان داده اما مدیران شهر صحبتی در اینباره نکردهاند. به نظر میرسد دستگاه کار نمیکند یا توان استفاده از آن وجود ندارد.