قالیباف: مانعی برای مذاکره با اروپا وجود ندارد
راه مذاکره چندجانبه باز است
در همین ارتباط رئیس مجلس شورای اسلامی یک روز پس از این بیانات درخصوص مذاکره با آمریکا گفت: رهبر انقلاب فرمودند با همه دولت‌ها مذاکره می‌کنیم و فقط آمریکا استثنا است؛ جبهه انقلاب مراقب باشد جریان دوقطبی بر سر مذاکره ایجاد نشود. محمدباقر قالیباف دیروز شنبه در ششمین همایش ویژه فرماندهان و کارکنان ستاد فرماندهی سپاه گفت: نباید در این بخش دوقطبی موافق و مخالف مذاکره ایجاد کنیم؛ از شب گذشته بعضی از دوستان در جبهه انقلاب دو قطبی «مذاکره بله» و «مذاکره خیر» را در پیش گرفته‌اند حال اینکه ماهیت فرمایش حضرت آقا با بحث‌های گذشته «مذاکره بله یا خیر» متفاوت است.
وی توضیح داد: مقام معظم رهبری اشاره کردند که مذاکره امر طبیعی است و با همه کشورهای دنیا حرف می‌زنیم و صحبت می‌کنیم؛ مگر دولت شهید رئیسی صحبتی در رابطه با مذاکره با اروپا در موضوع برجام نداشتند؟ حضرت آقا در بیانات خود مانعی برای صحبت نکردن با اروپا را مطرح نکردند پس نباید به سمت انسداد برویم. وی افزود: مقام معظم رهبری فرمودند ما با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم؛ این روشن و تمام است و تکلیف رژیم صهیونیستی هم روشن است. اظهارات قالیباف نشان می‌دهد که ایران نه تنها به دنبال مسدود کردن مذاکره نیست، بلکه معتقد است تهران و سه پایتخت اروپایی از روز جمعه ۹ آذر ماه در ژنو گفت‌وگوهای خود را بر سر چند موضوع مهم از جمله پرونده هسته‌ای آغاز کرده‌اند که دور دوم آن نیز ماه گذشته برگزار شد و دور سوم هم به نظر می‌رسد اوایل اسفند در دستور کار قرار گیرد. هدف این گفت‌وگوها ترسیم یک چارچوب جدید مذاکراتی است که بتواند مسائل اختلافی بین ایران و اروپا از جمله روابط دوجانبه، جنگ اوکراین و پرونده هسته‌ای را حل و فصل و مانع از تنش بیشتر در روابط شود.
یکی از مهم‌ترین ترمزهای بر سر راه ایران و اروپا، موعد انقضای مکانیسم ماشه است که اکتبر ۲۰۲۵ کمتر از ۹ ماه دیگر باید به سرانجام مشخصی برسد. در ماه‌های اخیر بحث‌های زیادی در خصوص احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه یا «اسنپ‌بک» مطرح شده است. در جریان مذاکرات وین، دولت آمریکا موفق شد بندی را در توافق نهایی بگنجاند که امکان بازگرداندن تمامی تحریم‌ها را در صورت تخطی ایران از اجرای تعهدات برجامی فراهم می‌کرد. بر مبنای مکانیسم ماشه، در صورتی که «کشورهای عضو این توافق» تصمیم بگیرند آن را فعال کنند و شورای امنیت سازمان ملل هم به آن رای دهد، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که تمامی قطعنامه‌های پیشین آن شورا علیه ایران را لغو کرده بود، لغو خواهد شد و در نتیجه تمام تحریم‌ها دوباره علیه ایران فعال می‌شوند.
ایران و اروپا امیدوارند مذاکراتشان به نتیجه مشخص و ملموسی برسد تا مانع از قرار گرفتن چنین مسیری شوند. برای هر دو طرف به ویژه تهران مطلوب است که ایالات‌متحده به جای اصرار بر مذاکرات مستقیم دوجانبه و تعیین شروط، به همین مذاکرات بپیوندد و زمینه مذاکرات جدید برای دست یافتن به یک توافق جدید و به‌روز که مدنظر آمریکا هم هست، دست یابند. بنابراین اظهارات قالیباف درخصوص باز بودن راه مذاکره با اروپا مبتنی بر چنین تصویری است که هدف آن مذاکرات با آمریکا در یک قالب چندجانبه و نه دوجانبه است.
تاکید قالیباف بر اینکه تاکید می‌کنم بار دیگر دستور ترامپ را بخوانید که دیگر موضوع هسته‌ای نیست چون در آن موضوعات هسته‌ای، موشکی و سلاح‌های نامتقارن و متعارف آمده است؛ این به معنای خلع سلاح کردن جمهوری اسلامی است، مبتنی بر این گزاره که اساسا ترامپ میز مذاکره‌ای نچیده است، بلکه شروطی را مطرح کرده که اساسا نمی‌تواند به معنای مذاکره باشد.
باید گفت مذاکره منتفی نشد، بلکه باید پرسید کدام میز مذاکره؟ آیا بازگشت دوباره فشار حداکثری و بازگشت دور جدید تحریم‌ها در نخستین روزهای دولت ترامپ، می‌تواند فراهم‌کننده مذاکره آن هم در شرایط برابر و مبتنی بر بده-بستان باشد؟
با وجود صحت چنین استدلالی، باید گفت آیا اساسا آمریکای ترامپ با این‌همه علاقه به مذاکره مستقیم و بدون تعلل و خرید زمان، می‌توان پذیرفت ترامپ بخواهد با پیوستن به گفت‌وگوهای ایران و اروپا مسیر مذاکرات چندجانبه را بیازماید؟ در همین خصوص احمد زید‌آبادی، فعال سیاسی با طرح این پرسش که پس از نفی مذاکره با آمریکا برنامه چیست؟ می‌نویسد: آیا قرار است مذاکره با اروپا به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد و چنان سرعتی به آن داده شود که قبل از تاریخ انقضای بند‌های غروب برجام در مهرماه آینده، به توافقی با اروپایی‌ها دست یابد به‌طوری که مانع استفاده آنها از مکانیسم ماشه شود؟ اگر چنین باشد، توافق احتمالی لاجرم باید مورد رضایت آمریکا و همین‌طور اسرائیل هم قرار گیرد، چون اتحادیه اروپا توافقی که با مخالفت ترامپ و سران تل‌آویو روبه‌رو شود را بی‌فایده و فاقد اثر می‌بیند.
