رئیس‌جمهوری آمریکا: امیدوارم روند امور بین ایران و آمریکا خوب پیش برود
آخرین موضع ترامپ درباره مذاکره با ایران
دونالد ترامپ این اظهارات را در ادامه پیشنهاد روز دوشنبه خود در کنفرانس خبری با نخست‌وزیر ایتالیا مطرح کرده که گفته بود آماده است با مقام‌های ایران دیدار کند و «هیچ پیش‌شرطی» هم در این زمینه ندارد. از آن زمان این دومین‌باری است که رئیس‌جمهوری آمریکا درخصوص رویکرد در قبال ایران صحبت می‌کند. دونالد ترامپ روز سه‌شنبه نیز گفته بود: احساس من این است که آنها به‌زودی با ما وارد گفت‌وگو خواهند شد. شاید هم این کار را انجام ندهند، این هم اشکالی ندارد. این درحالی است که مایک پمپئو وزیر امورخارجه آمریکا ساعاتی پس از موضع‌گیری روز دوشنبه ترامپ مبنی بر آمادگی وی برای مذاکرات بدون پیش‌شرط با ایران در اظهاراتی متناقض برای گفت‌وگو با ایران شروطی را تعیین کرد و گفت: «اگر ایران بتواند بپذیرد که وارد توافق هسته‌ای جدیدی شود، دونالد ترامپ آماده است که با این کشور مذاکره کند.» پمپئو که پیش از این از شروطی ۱۲گانه برای ایران سخن گفته بود، با بیان اینکه از این ابراز تمایل ترامپ حمایت می‌کند، گفت: «در صورتی رئیس‌جمهوری با ایرانی‌ها پای میز مذاکره خواهد نشست که ایرانی‌ها تعهد به اعمال تغییرات در نحوه رفتار با مردم این کشور را نشان دهند، از رفتار بد خود بکاهند و بتوانند بپذیرند که وارد توافقی هسته‌ای شوند که در عمل مانع اشاعه [تسلیحاتی] شود.»
تحلیلگران این اظهارات متفاوت ترامپ و وزیرخارجه‌اش را نوعی ناهماهنگی بین دو مقام ارزیابی کردند و گروهی دیگر آن‌را ناشی از تناقض در سیاست‌های کاخ سفید با وزارت خارجه ایالات‌متحده تحلیل کردند.
اما پیشنهاد دونالد ترامپ برای دیدار با رهبران ایران با واکنش‌های متفاوتی رو به رو شده است، ولی هنوز مقامات ارشد تهران به این پیشنهاد پاسخ نداده‌اند. علی‌اکبر ناطق‌نوری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به این پیشنهاد ترامپ ضمن تاکید بر این موضوع که ایران نباید ابتدا به ساکن پیشنهاد مذاکره رئیس‌جمهوری آمریکا را رد کند، گفت: «لازم است این موضوع با تامل و در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار گیرد.» این درحالی است که فرمانده سپاه در واکنش به تمایل ترامپ برای مذاکره گفت، دونالد ترامپ و روسای‌جمهور بعدی آمریکا «هرگز چنین روزی را نخواهند دید» و «مردم ایران اجازه ملاقات با شیطان بزرگ را نمی‌دهند.» محمدعلی جعفری همچنین تاکید کرد: «ایران کره‌شمالی نیست که به درخواست ملاقات آمریکا پاسخ مثبت بدهد» و مسوولان جمهوری اسلامی هم سناریوهای عوام‌فریبانه واشنگتن را به خوبی می‌شناسند و آن را بارها تجربه کرده‌اند. این موضع فرمانده سپاه پاسداران با واکنش علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی مواجه شد. مطهری روز پنج‌شنبه ۱۱ مرداد در نامه‌ای به محمدعلی عزیز‌جعفری گفت، فرماندهان سپاه در موضوع مذاکره یا عدم مذاکره با آمریکا باید تابع تصمیمات مقامات عالی نظام باشند. نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به درخواست مذاکره ترامپ گفت: «با تحقیرهایی که ترامپ نسبت به ایران داشته مذاکره مناسب نیست، مذاکره در این وضعیت توام با ذلت، خواری و تحقیر است.» حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دیگر مقامی بود که با تاکید بر اینکه نباید مذاکره به تابویی در مناسبات ایران و آمریکا تبدیل شود، گفت: «زمام خصومت ایران و آمریکا در اختیار بازیگران ثالث است.»
حمید ابوطالبی، مشاور رئیس‌جمهوری ایران نیز در صفحه توییتر خود نوشت: «احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها و بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است.» مشاور روحانی نوشت: «سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل پس از تهدید ملت بزرگ ایران، موضوع ملاقات دو رئیس‌جمهوری مطرح شد؛ اکنون هم پس از خروج از برجام، ملاقات بدون پیش‌شرط عنوان می‌شود! کسانی که به گفت‌وگو به‌عنوان روش حل اختلافات در جوامع متمدن باور دارند، باید به ابزار آن هم ملتزم باشند.» بن‌علوی وزیرخارجه عمان نیز که پس از سفر ظریف به مسقط، سفری به واشنگتن داشته به «الجزیره» گفته بود که برای وساطت بین واشنگتن و تهران به آمریکا نرفته، اما کشورش آماده وساطت بین ایران و آمریکا است. سه‌شنبه شب (نهم مرداد ماه) خبری در برخی رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر سفر روز جمعه ۱۲ شهریور یوسف بن‌علوی وزیر خارجه عمان به تهران که بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امورخارجه آن را گمانه‌زنی رسانه‌ای خواند.
به‌دنبال خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران در اردیبهشت سال‌جاری و در آستانه بازگرداندن تحریم‌های واشنگتن علیه تهران، طی هفته‌های اخیر جنگ لفظی بین روسای‌جمهوری دو کشور وارد مرحله تازه‌ای شد. دونالد ترامپ برجام را «مضحک» و «بدترین توافق» خوانده و گفته که به‌دنبال توافقی خوب برای ایران، آمریکا و جهان است. آمریکا می‌گوید، خواهان مذاکره مجدد درخصوص برنامه هسته‌ای و موشکی ایران و همچنین اقدامات این کشور در منطقه است. ایران پیش از این گفته بود حاضر به مذاکره دوباره بر سر برجام یا افزودن متمم به آن نیست. دور نخست تحریم‌های ایالات‌متحده که اعمال مجدد آن چند روز دیگر آغاز می‌شود، از جمله شامل صنایع خودروسازی، بیمه حمل‌ونقل دریایی و خرید و فروش فلزات گرانبهاست. در همین حال برخی رسانه‌های غربی به نقل از مقام‌های امنیتی و فرماندهان نیروی دریایی آمریکا اعلام کرده‌اند که ایران بر تحرکات نظامی خود در خلیج‌فارس افزوده است. وزیرخارجه، محمدجواد ظریف بامداد جمعه، ۱۲ مرداد در یک پیام توییتری با کنایه به کاربرد واژه خلیج به جای خلیج‌فارس نوشت: «نیروی دریایی آمریکا ظاهرا در نزدیکی آب‌های ما راهش را گم کرده است. شاید به‌خاطر این است که اسمش را نمی‌داند: خلیج‌فارس؛ همان اسمی که دو هزار سال پیش از زمانی که آمریکا به‌وجود آمد به این نام خوانده شده است. شاید هم نیروی دریایی آمریکا نمی‌داند هفت هزار مایل آن‌طرف‌تر از وطن، در حیاط خلوت ما چه‌کار می‌کند.» ظریف پیش‌تر و در واکنش به تمایل ترامپ برای مذاکره در صفحه توییترش نوشت: «ایران و آمریکا دو سال گفت‌وگو کردند. ما با اتحادیه اروپا، تروئیکای اروپایی، روسیه و چین موفق به ایجاد یک توافق چندجانبه بی‌نظیر -موسوم به برجام- شدیم. این توافق، کارساز بوده است. آمریکا تنها می‌تواند خودش را بابت خروج از این توافق و ترک میز [مذاکره] مقصر بداند. تهدید، تحریم و شیرین‌کاری‌های (تردستی‌های) تبلیغاتی کارگر نخواهند افتاد. احترام به ایران و به تعهدات بین‌المللی را بیازمایید.»
محمدجواد ظریف که از روز دوشنبه برای شرکت در نشست آسه‌آن به جنوب‌شرق آسیا سفر کرده است، روز پنج‌شنبه با تعدادی از مقامات شرکت‌کننده در پنجاه و یکمین نشست وزیران امورخارجه اتحادیه آسه‌آن در سنگاپور، از جمله وزرای امورخارجه ژاپن، فیلیپین، اندونزی، استرالیا، مالزی، ویتنام و ترکیه به‌صورت جداگانه دیدار و درباره مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین برجام رایزنی کرد. ظریف با همتای استرالیایی خود در مورد مسائل کنسولی میان دو کشور رایزنی کرد. او با «حلیمه یعقوب» رئیس‌جمهوری، نخست‌وزیر و وزیر خارجه سنگاپور نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. از جمله دیدارهای مهم وزیرخارجه در این سفر، دیدار با سرگئی لاوروف، همتای روسی‌اش بود. روابط دوجانبه، به‌ویژه همکاری‌های اقتصادی، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله برجام، دریای خزر و تحولات سوریه محورهای اصلی این دیدار و گفت‌وگو بود.
محمدجواد ظریف همچنین با «وانگ‌یی» وزیر امورخارجه چین در حاشیه نشست اتحادیه آسه‌آن در سنگاپور دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار «وانگ‌یی» با تاکید بر «دوستانه، راهبردی و همه‌جانبه بودن» روابط ایران و چین اظهار کرد: دو کشور به همکاری‌های نزدیک‌تر خود در همه زمینه‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه حفظ برجام به‌عنوان یک دستاورد دیپلماسی و بهره‌مندی ایران از مزایای آن ادامه خواهند داد.
محمدجواد ظریف نیز چین را کشوری مهم و شریک راهبردی ایران خواند و بر حفظ و گسترش روابط دوجانبه و یافتن راه‌های نوآورانه در انتفاع ایران از دستاوردهای برجام تاکید کرد. براساس این گزارش، وزیر امورخارجه کشورمان همچنین در ادامه دیدارهای خود با مقامات شرکت‌کننده در نشست وزیران خارجه اتحادیه آسه‌آن با وزیر امورخارجه نیوزیلند نیز دیدار کرد. در این دیدار این دو دیپلمات عالی‌رتبه درخصوص راه‌های گسترش روابط دوجانبه، برجام، مسائل بین‌المللی و سایر موضوعات مورد علاقه گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. ظریف همچنین به‌صورت تلفنی با همتای فرانسوی خود گفت‌وگو کرد. ژان ایو لودریان، وزیر امورخارجه فرانسه در تماس تلفنی با محمدجواد ظریف که در سنگاپور حضور دارد، درخصوص آخرین تحولات مربوط به برجام و برخی راهکارهای بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی آن گفت‌وگو کرد.
تحلیل معمار تحریم‌های ایران درباره پیش‌شرط ایرانی‌ها
«ریچارد نفیو»، معمار تحریم‌های آمریکا علیه ایران درخصوص تمایل ترامپ برای مذاکره با ایران، گفت ترامپ معتقد است اگر بتواند با حسن روحانی ملاقات کند، خواهد توانست همه مشکلات و اختلافات میان آمریکا و ایران را حل کند. نفیو در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درخصوص دلایل پشت این تصمیم‌گیری ترامپ افزود: «من این موضوع را به‌عنوان یک تصمیم‌گیری اساسی نمی‌دانم، بلکه به نظرم این فقط یک موضع‌گیری و اظهارنظر از سوی ترامپ است و وزیر امورخارجه نیز هفته گذشته به صراحت در کنگره اعلام کرد که اظهارات رئیس‌جمهوری به‌عنوان مشی اصلی سیاسی به‌شمار نمی‌رود. حقیقت اینکه نه فقط شما بلکه حتی آمریکایی‌ها نیز در این وضعیت دچار سردرگمی شده‌اند. اما اینکه چه چیزی باعث می‌شود که ترامپ چنین مواضعی را دنبال کند، به نظرم او آشکارا تلاش دارد تا نشان دهد با موضوعاتی مخالف است که مسوول آنها نبوده است؛ مانند مساله برجام و این مسائل که مربوط به دوران او نیستند. بنابراین به نظر ترامپ اگر او درحال‌حاضر برای توافقاتی مذاکره کند، توافق او بهترین توافق است و هر تصمیمی که او امروز بگیرد، بهترین تصمیم است.» او ادامه داد: «در نتیجه ترامپ معتقد است اگر بتواند با حسن روحانی ملاقات کند، خواهد توانست همه مشکلات و اختلافات میان آمریکا و ایران را حل کند. این رویکرد را ترامپ از زمان رقابت‌های انتخاباتی‌اش نیز بارها اعلام و دنبال کرده است.» معمار تحریم‌ها درباره مواضع متناقض ترامپ و پمپئو نیز گفت: «به‌طور کلی در دستگاه سیاست خارجی دولت ترامپ شکاف‌ها و اختلاف‌نظرهای عمیقی میان بخش‌های مختلف در مورد تقریبا همه موضوعات سیاست خارجی وجود دارد و این واضح است که پمپئو به‌شدت تلاش دارد تا محدودیت‌ها و کنترل بیشتری بر سیاست خارجی ایران اعمال کند.» نفیو در پاسخ به این سوال که وندی شرمن، قائم مقام وزیرخارجه سابق آمریکا، در توییت خود گفته است که «ایران ممکن است فقط یک پیش‌شرط داشته باشد، پیوستن ترامپ به جمع کشورهای حامی برجام» نظر شما در این ارتباط چیست، گفت: «بدیهی است که من با وندی شرمن موافقم که موضوع حضور آمریکا در برجام مطابق با منافع ملی آمریکا است. من در این موضوع هم با وندی شرمن هم‌عقیده‌ام که این موضوع(بازگشت آمریکا به برجام) یکی از خواسته‌های محوری و اصلی ایران برای هر مذاکره‌ای است، اما با توجه به آنچه از نظرات کلی مقامات رسمی ایرانی برداشت کردم در این موضوع شک دارم که آنها(ایرانی‌ها) با توجه به رفتارهای پرتناقض، مبهم و عدم پیش‌بینی‌پذیر بودن ترامپ بخواهند ملاقاتی با او داشته باشند.»
ارسال نظر