از سوی ترامپ صورت می‌گیرد
ارجاع موضوع ایران به شورای امنیت
نیکی هیلی: با سخنرانی روحانی در حضور ترامپ مخالفت نمی‌کنیم
منبع: واشنگتن تایمز
به‌گفته نیکی هیلی، سفیر ایالات‌متحده در سازمان ملل، اگر مقامات ایران بخواهند در این جلسه شرکت کنند، آمریکا مخالفت نخواهد کرد. هیلی همچنین گفته که پیش‌بینی نمی‌کند پس از برگزاری جلسه، بیانیه رسمی یا قطعنامه‌ای از سوی این شورا ارائه شود و هدف این جلسه تنها اعتراض به سیاست‌های ایران است. قرار است حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در تاریخ ۲۵ سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند. کارشناسان معتقدند این احتمال وجود دارد که دیداری از نوع «مواجهه پیش‌بینی‌نشده» بین روسای جمهور ایران و آمریکا اتفاق بیفتد. اگرچه مقامات ارشد ایران بارها مذاکره مجدد با آمریکا آن هم با دولت ترامپ را از اساس رد کرده‌اند.
با سخنرانی روحانی مخالفت نمی‌کنیم
ایالات‌متحده که در ماه سپتامبر ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل را به‌عهده دارد، پیش‌تر تلاشی ناموفق برای اقدام این شورا علیه ایران داشت. به‌نوشته رویترز، دیپلمات‌ها می‌گویند ایران می‌تواند برای سخنرانی در نشست ۲۶ سپتامبر شورای امنیت سازمان ملل، در هفته‌ای که نشست سالانه مجمع عمومی برگزار می‌شود، درخواست بدهد. در همین ارتباط، سفیر آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که دونالد ترامپ ریاست جلسه شورای امنیت را که ماه جاری میلادی با موضوع آنچه «نقض قوانین بین‌المللی از سوی ایران» خوانده شده است برگزار می‌شود، بر عهده خواهد داشت تا رهبران جهانی را برای اتخاذ رویکردی شدیدتر علیه ایران تحت فشار قرار دهد. به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه گاردین، نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل همزمان با عهده‌داری ریاست شورای امنیت از سوی آمریکا در ماه سپتامبر به خبرنگاران گفت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا ریاست جلسه شورای امنیت سازمان ملل را برای رسیدگی به آنچه نقض قوانین بین‌المللی از سوی ایران و بی‌ثباتی‌ای که ایران در سراسر منطقه خاورمیانه به راه انداخته، خوانده بر عهده خواهد داشت.
نیکی هیلی پیوسته ایران را به مداخله در مسائل یمن و سوریه متهم کرده است. سفیر آمریکا در سازمان ملل همچنین گفت به پروتکل سازمان ملل پایبند خواهد بود و به مقامات ایرانی اجازه خواهد داد که در صورت تمایل در این جلسه سخنرانی کنند. براساس اظهارات دیپلمات‌ها، ایران ممکن است برای ایراد سخنرانی در جلسه ۲۶ سپتامبر درخواست دهد. پیش‌بینی می‌شود حسن روحانی، ۲۵ سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند اما هیات نمایندگان ایران در سازمان ملل هنوز در این باره اظهارنظری نکرده است. سفیر آمریکا در سازمان ملل همچنین اظهار کرده است که آمریکا با سخنرانی روحانی مخالفتی نخواهد کرد. هیلی که در ماه سپتامبر ریاست شورای امنیت را بر عهده دارد، گفته است پیش‌بینی نمی‌کند پس از برگزاری جلسه شورای امنیت به ریاست ترامپ درباره ایران، بیانیه رسمی یا قطعنامه‌ای از سوی این شورا ارائه شود و هدف این جلسه تنها اعتراض به سیاست های ایران است.
این تصمیم اما احتمال مجادله رو در رو میان دونالد ترامپ و مقامات ایرانی و احتمالا حسن روحانی را که بنا به پروتکل سازمان ملل به این جلسه دعوت خواهد شد، بالا می‌برد. به گفته هیلی، ترامپ برای مسوول دانستن ایران در اقداماتی که دولت آمریکا آنها را موجب بی‌ثباتی می‌داند، «بسیار مصمم است». نیکی هیلی در کنفرانسی خبری ادعا کرد: سخت است جایی را پیدا کنیم که درگیری‌ای وجود دارد و ایران در مرکز آن قرار ندارد. به عقیده ما اقدامات آنان نادیده گرفته شده و برای مدت طولانی از آنها چشم‌پوشی شده است و ما فکر می‌کنیم که زمان آن رسیده که ایران بایستد و در این باره توضیح دهد. احتمال دارد این اقدام، ترامپ را با انتقاداتی از سوی مخالفان آمریکا و حتی متحدانی نظیر انگلیس و فرانسه که به شدت با خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای مخالف بودند، روبه‌رو کند. هیلی همچنین اظهار کرده است: متوجهم که برخی از اعضا صحبت درباره این موضوع را مناسب نمی‌دانند اما به شخصه بر این باورم که وقتی در شورای امنیت درباره مسائلی که صحبت از آنها مناسب نیست حرف می‌زنیم، اتفاقات خوبی می‌افتد.
او افزود: می‌خواهیم مطمئن شویم که آنها فهمیده‌اند جهان آنان را زیرنظر دارد. دمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل نیز گفته است که جلسه شورای امنیت درباره ایران باید بر اجرای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ متمرکز باشد. پولیانسکی به شورای امنیت گفت: ما بسیار امیدواریم که درباره خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران صحبت شود. رئیس‌جمهور آمریکا در ماه مه (۱۸ اردیبهشت) به‌طور یکجانبه از توافق هسته‌ای ایران با شش قدرت جهانی خارج شد و به‌دنبال آن تحریم‌های خود را بار دیگر علیه ایران اجرایی کرد. این اقدام از سوی آمریکا، این کشور را با انتقادات بسیاری مواجه کرد و کشورهای اروپایی هم‌اکنون به‌دنبال حفظ توافق هسته‌ای با ایران از طریق بسته پیشنهادی هستند.
دو هدف ترامپ
جلسات امسال مجمع عمومی سازمان ملل که در ۱۸ سپتامبر شروع خواهد شد، یادآور جلسات سال ۲۰۱۳ است. در آن سال، شایعاتی مطرح شد که حسن روحانی با رئیس‌جمهور وقت آمریکا، باراک اوباما، دیدار می‌کند. البته آنها هرگز حتی با یکدیگر دست هم ندادند. ترامپ بار دیگر قصد دارد در سازمان ملل حاضر شود. این بار، اما ایران در راس برنامه‌های او قرار دارد. جلسات چند روز آینده سازمان ملل می‌تواند اتفاقات مهمی را رقم بزند. به گزارش فرارو، تشکیل این جلسه درحالی صورت می‌گیرد که در ماه حساس سپتامبر، که در آن سران کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل حضور می‌یابند، ریاست دوره‌ای شورای امنیت به دست آمریکا افتاده است.
فرصتی برای اجماع
اما چرا ترامپ تصمیم گرفته که ریاست یک جلسه مرتبط با ایران را برعهده گیرد؟ در این رابطه دو سناریو محتمل است: تشدید فشار بر ایران. تقریبا از اواسط ماه سپتامبر سران اغلب کشورها برای شرکت در فعالیت‌های سازمان ملل عازم نیویورک خواهند شد. حضور این سران برای ترامپ که پس از خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای با اغلب کشورها دچار اختلاف شده، فرصتی است تا آنها را به اتخاذ یک رویکرد سختگیرانه در برابر ایران ترغیب کند. از سخنان نیکی هیلی این‌گونه برمی‌آید که ترامپ در سازمان ملل از ایران انتقاد خواهد کرد. هیلی گفته ترامپ در شورای امنیت به «نقض قوانین بین‌المللی توسط ایران» خواهد پرداخت و به سایر رهبران جهان برای اتخاذ یک رویکرد قاطعانه‌تر در برابر ایران فشار اعمال خواهد کرد. هیلی مدعی شد ترامپ درباره پاسخگو کردن ایران به‌خاطر اقداماتی که دولت آمریکا آنها را بی‌ثبات‌کننده می‌داند، «بسیار مصمم» است.
کار مقامات آمریکایی در سازمان ملل علیه ایران آسان نخواهد بود. با وجود اینکه برخی کشورها از برخی سیاست‌های ایران انتقاد می‌کنند، اما تعداد کمی از آنها ایران را یک تهدید جهانی می‌دانند. نیکی هیلی هم به این مساله اشاره کرد. او گفت: «من می‌دانم که برخی اعضا صحبت کردن در این باره را خوشایند نمی‌دانند. من شخصا فکر می‌کنم وقتی که ما درباره چیز‌های ناخوشایند در شورای امنیت صحبت کنیم، اتفاقات خوبی می‌افتد.»
فرصتی برای دیدار با روحانی
به‌رغم اینکه هنوز لیست نهایی سران شرکت‌کننده در مجمع عمومی سازمان ملل مشخص نشده است، اما این احتمال نیز وجود دارد که دیداری از نوع «مواجهه پیش‌بینی‌نشده» بین روسای جمهور ایران و آمریکا اتفاق بیفتد. طبق قوانین سازمان ملل مقامات ایران، از جمله حسن روحانی، می‌توانند در جلسه شورای امنیت به ریاست ترامپ شرکت کنند. هیلی گفته اگر مقامات ایران بخواهند در این جلسه شورای امنیت شرکت کنند، آمریکا مخالفت نخواهد کرد.
به گفته بلومبرگ ترامپ ممکن است در جریان جلسه شورای امنیت، خودش را رو در‌روی رئیس‌جمهور ایران یا وزیر خارجه این کشور بیابد. البته این نکته را هم باید مدنظر داشت که تمام فعالیت‌های سران در سازمان ملل به‌طور دقیق براساس برنامه‌های از پیش تعیین‌شده انجام می‌شوند. به‌عنوان نمونه، همین دیروز کاخ سفید اعلام کرد ترامپ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با مون جائه این، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی، دیدار خواهد کرد. عدم التزام احتمالی ترامپ به پروتکل‌های رفتاری جلسات شورای امنیت باعث گمانه‌زنی درباره احتمال مواجهه او با مقامات ایرانی شده است. معمولا رفتار و اظهارات شرکت‌کنندگان در جلسه شورای امنیت از پیش‌تعیین می‌شود و به ندرت پیش می‌آید که مقامات در این شورا از اظهارات مکتوب منحرف شوند. با این حال، ترامپ در دوره حضورش در کاخ سفید نشان داده که اصلا طرفدار پروتکل‌های رفتاری رسمی نیست. رفتار ترامپ به‌گونه‌ای غیرقابل‌پیش‌بینی است که اگر مقامات ایران در جلسه شورای امنیت شرکت کنند، ممکن است کار به دست دادن یا حتی انتقاد شدید از یکدیگر منتهی شود.
همزمان محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ایران درخصوص سفر رئیس‌جمهور به نیویورک بیان داشت: «در سفر ایشان تعدادی ملاقات با روسای کشورها و سخنرانی در سازمان ملل پیش‌بینی شده است. در سال‌های گذشته نیز این سفر انجام شده و سعی ما بر این است در این سفر که ارزان‌ترین راه و سریع‌ترین راه برای گفت‌وگوهای دوجانبه است مسائل جانبی را مطرح کنیم.»
رد مذاکره
این تحولات در شرایطی است که مقامات ارشد جمهوری اسلامی احتمال مذاکره با دولت آمریکا را رد کرده‌اند. در همین زمینه مقام معظم رهبری اواسط مرداد در جمع هزاران نفر از مردم با بیان اینکه جنگ نخواهد شد و مذاکره نخواهیم کرد، فرمودند: «آمریکا نقدها را گرفت و زیر وعده‌هایش زد؛ چرا باید با این دولت متقلب مذاکره کرد؟ آمریکایی‌ها فرمول مذاکراتی‌شان این است: چون آمریکایی‌ها متکی هستند به قدرت و پول، مذاکره را داد و ستد می‌دانند. این روش مذاکره آمریکایی است. حالا با این دولت متقلب باید مذاکره کرد؟ برجام نمونه واضح همین مساله بود. تازه بنده خیلی سخت‌گیری می‌کردم. البته خطوط قرمزی هم که مشخص کردیم رعایت نشد.» حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز در جریان گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم در پاسخ به پیشنهاد دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای انجام یک مذاکره‌جامع‌تر، گفت: «کسی که به مذاکره پشت کرده ترامپ است. مذاکره همزمان با تحریم معنایی ندارد.» ترامپ پیش‌تر نیز در جریان کنفرانس خبری با نخست‌وزیر ایتالیا از مذاکرات بدون پیش شرط با ایران سخن به میان آورده بود.
تعیین ضرب الاجل برای اروپا تا ۱۳ آبان
از سوی دیگر و همزمان با این تحولات، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران با تعیین ضرب‌الاجل برای اروپا گفت: «اروپایی‌ها به‌دنبال این هستند که یک حساب ویژه‌ای مبتنی بر یورو برای ایران در بانک‌های اروپایی باز و درآمدهای نفتی ما به آن حساب واریز و بعد با دستور ایران، پرداخت‌ها انجام شود.» به گزارش خبرگزاری فارس، سیدعباس عراقچی سه شنبه شب ۱۳ شهریور ماه در برنامه مجله سیاسی و فرهنگی «رودررو» درباره بحث برجام نیز عنوان کرد: «درحال‌حاضر مذاکرات ما با اروپا خیلی نزدیک و فشرده جریان دارد. باید مواضع سیاسی اروپا و راهکارهای عملیاتی آنها را تقسیم کنیم. آنها در مواضع سیاسی، تا الان محکم بوده‌اند و تعهد سیاسی خود را در حفظ برجام در اظهارنظرهای مختلف بیان کرده‌اند. جلسه وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی را برگزار کردیم و جلسه وزرای خارجه ایران و ۱+۴ نیز برگزار شد که در همه اینها طرف‌های اروپایی تعهد سیاسی خود را بر حفظ برجام اعلام کردند.»
عراقچی افزود: «این تعهد سیاسی چه زمانی ترجمه و تبدیل به راه‌حل عملیاتی و عینی می‌شود؟ برای اینکه مثلا در حوزه پرداخت‌های بانکی و مالی مکانیزم‌هایی برقرار شود که ایران استفاده کند یا در بحث فروش نفت ایران، بیمه، حمل‌ونقل و... و چه زمانی عملیاتی خواهد شد، هنوز از اروپایی‌ها راهکارهایی را مشاهده نکرده‌ایم.»
معاون وزیرخارجه ایران درباره خروج شرکت‌های اروپایی از ایران و لغو پروازهای اروپایی نیز گفت: «مشکل اینجا است که همه شرکت‌های اروپایی خصوصی هستند و تصمیمات تجاری و اقتصادی می‌گیرند و بعد از خروج آمریکا تحریم‌های آمریکا شامل این شرکت‌ها خواهد شد و بازارهای خود را در آمریکا از دست خواهند داد و در یک تصمیم اقتصادی بازار آمریکا را به ایران ترجیح می‌دهند.»
این دیپلمات ارشد ادامه داد: « اروپایی‌ها معتقدند برجام یک موضوع امنیتی و حیثیتی برای آنهاست و به لحاظ سیاسی مصمم به حفظ آن هستند. ما به اروپا می‌گوییم اگر حیثیت و امنیت برایتان مهم است باید کاری کنید که شرکت‌ها را راضی کنید، ولی تا الان نتوانسته‌اند چنین کنند. به اروپایی‌ها گفته‌ایم اگر جدی می‌گویید که می‌خواهید برجام را حفظ کنید باید هزینه بدهید.»
عراقچی تصریح کرد: « اقتصاد و روابط خارجی خود را به امید اروپا تنظیم نخواهیم کرد. اینکه بنشینیم آنها برای ما راه باز کنند این‌گونه نخواهد بود. با همه دنیا درحال مذاکره هستیم و به‌دنبال ایجاد مسیرهای بانکی و مسیرهای فروش نفت هستیم که مورد تحریم آمریکا واقع نشود، با اروپا هم همزمان مذاکره می‌کنیم و به آنها امیدوار نیستیم که اقتصاد ما توسط آنها سامان یابد ولی امیدواریم از طریق اروپا راه‌هایی برای تجارت و مسائل بانکی خود با اروپا ایجاد کنیم.» او درباره تعیین ضرب‌الاجل برای اروپا گفت: «باید تا قبل از ۱۳ آبان سازوکارهای اروپا برقرار شده باشد. تحریم‌های آمریکا رسما در آن تاریخ شروع می‌شود ولی عملا شروع شده است.» معاون وزیرخارجه همچنین گفت که درحال مذاکره با خریداران جدید نفت هستیم.
عراقچی در ادامه اضافه کرد: «برجام برای ایران منافع و گشایش‌های زیادی داشت. الان با وجود خروج آمریکا از برجام، هنوز ماندن ما در برجام برای ما منافعی دارد. وگرنه آتش زدن آن کاری ندارد. آن کسی که با خروج خود از برجام ضرر کرد، آمریکا بود.» اوگفت: اگر بتوانیم داخل را یک مقدار مستحکم کنیم و بر اصول اقتصاد مقاومتی ایستادگی کنیم، معتقدم بحران را رد می‌کنیم. عراقچی با بیان اینکه فشارهای آمریکا به اوج خود رسیده است، اظهار کرد: در ۱۴ آبان چیزی بیشتر از اینکه الان رخ داده، نمی‌شود.
او درباره امید به اروپا نیز گفت: ما به هیچ‌کس جز خودمان و خدا امید نداریم. از لحاظ تعهداتشان نقطه ضعفی نداشته‌اند، اروپایی‌ها راه‌حل‌های عملیاتی را هنوز اجرایی نکرده‌اند. جلوی آمریکا ایستادن کم‌هزینه نبوده است. این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه باید بین تعهد سیاسی و راه‌حل‌های عملیاتی تفاوت قائل شویم، اظهار کرد: شاید سابقه ندارد رئیس‌جمهوری آمریکا حرفی را بزند و موگرینی به فاصله یک دقیقه اعلام کند که ما مخالف هستیم و برجام را حفظ می‌کنیم. اینکه اروپایی‌ها این‌گونه عریان و واضح به لحاظ سیاسی جلوی آمریکا ایستاده باشند، تقریبا کم‌سابقه است و تا الان این موضع را رها نکرده‌اند و ۲۸ کشور اروپایی در مواضع خود محکم بوده و جلوی آمریکا ایستاده‌اند.
شرط ماندن در برجام
او در پاسخ به این سوال که آیا اروپایی‌ها ما را به تونل برجام دو و سه و موشکی نمی‌برند، گفت: این‌گونه نیست، در مقابل کارهایی که می‌کنند توقع آنها فقط اجرای برجام است. آنها تلاش می‌کنند در مقابل تحریم‌های آمریکا بایستند، اینکه اروپایی‌ها به لحاظ سیاسی جلوی آمریکا به‌خاطر ایران بایستند به لحاظ سیاسی هزینه کمی برای آنها ندارد، پیدا کردن راه‌های عملیاتی کار آسانی نیست، به‌خصوص اینکه آمریکا شمشیر را از رو بسته است. این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: اروپا و آمریکا دو متحد استراتژیک قدیمی هستند و تعاملات اقتصادی شدیدی دارند و ۵۰ میلیون شغل در اروپا وابسته به همکاری اقتصادی با آمریکاست. این‌گونه نیست که اروپایی‌ها اینها را به آسانی در معرض خطر قرار دهند، من از اروپایی‌ها دفاع نمی‌کنم؛ کار آنها سخت است ولی تا الان باید به نتیجه می‌رساندند و حداکثر تا آبان ماه فرصت دارند و اگر این سازوکارها را عملیاتی نکنند، ماندن در برجام برای ما فایده‌ای ندارد.
او گفت: ما به اروپایی‌ها روشن گفته‌ایم که اگر منافع اصلی ما در برجام، بحث فروش نفت و بازگشت پول نفت، پرداخت‌ها و دریافت‌ها (مسائل بانکی) است، عملیاتی نشود برای ما ماندن در برجام هیچ فایده دیگری نخواهد داشت و از ۱۳ آبان به بعد فایده‌ای ندارد که بخواهند انجام دهند. معاون وزیرخارجه گفت: تکلیف ما خیلی روشن است و رهبری هم روشن فرمودند، تا زمانی که برجام برای ما نفع دارد در برجام می‌مانیم و در غیر این‌صورت نمی‌مانیم. برجام تا الان به لحاظ سیاسی و اقتصادی و بین‌المللی برای ما منافعی داشته است و به این کار ادامه می‌دهیم تا روزی که این منافع باشد. اظهارات عباس عراقچی در شرایطی است که روزنامه آلمانی «هندلزبلات» در گزارشی با عنوان «نجات برجام؛ ماموریتی تقریبا ناممکن،» نوشته است که دولت آلمان و اتحادیه اروپا در پی یافتن راه‌هایی مستقل از تحریم‌های آمریکا برای تبادل مالی با ایران هستند. چند پیشنهاد در حال بررسی است، اما بحث‌های درونی نشان می‌دهند که هنوز راه‌حلی یافت نشده است.
ارسال نظر