در گفت‌وگو با بیزینس اینسایدر ارائه شد
تحلیل شرمن از ناکارآمدی فشار حداکثری ترامپ
ایران براساس بیانیه ۱۸ اردیبهشت شورای‌عالی امنیت ملی در توقف برخی تعهدات برجامی، اقداماتی را در قالب گام‌های اول و دوم انجام داد. روز شنبه هم سومین گام خود را درخصوص کاهش تعهدات برجام اعلام کرد و از به کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر خبر داد. تهران همچنین محدودیت‌های تحقیق و توسعه هسته‌ای را که براساس برجام اعمال کرده بود، لغو کرده است. ایران می‌گوید این اقدامات به‌دلیل ناتوانی اروپا برای عمل به تعهدات برجامی اتخاذ شده و قابل برگشت است.
در همین ارتباط وندی شرمن گفت: «همه چیز نگران‌کننده است، زیرا روند کار از چارچوبی که ایران را از دستیابی به بمب اتم باز می‌داشت، دور می‌شود، چیزی که به قول خود پرزیدنت ترامپ مهم‌ترین مساله برای او است.» شرمن افزود: «ایران فقط جسور نمی‌شود، بلکه در شرایطی قرار می‌گیرد که اقدام کند، اقداماتی که مشخص است با توسل به زور، راه برگشت برای آن وجود ندارد. ما در موقعیت بسیار دشواری قرار گرفته‌ایم. البته آنها گفته‌اند که این گام‌ها قابل برگشت است اما اگر آنها مسیر تحقیق در فناوری سانتریفیوژ را از سر گرفته، سطوح مختلف سانتریفیوژ را آزمایش کنند، از دانش بیشتری برخوردار خواهند شد که نگران‌کننده است.»
به گفته شرمن، در مذاکرات برجامی، گفت‌وگوهای مربوط به محدودیت‌های تحقیق یک نقطه «دشوار» بود و مشخصه‌ای مهم از مذاکرات برای دولت اوباما محسوب می‌شد. شرمن گفت: «اگر آنها واقعا درخصوص تحقیق هسته‌ای به سمت جلو حرکت کنند، دانش بیشتری کسب خواهند کرد که نمی‌توان آن را محو کرد، این نکته‌ای است که پرزیدنت اوباما درک کرد و دلیل مذاکرات بود.» شرمن افزود: «حتی اگر تمام سایت‌های هسته‌ای آنها را بمباران می‌کردیم (کاری که قطعا می‌توانستیم انجام دهیم)، آنها را بازسازی می‌کردند و احتمالا به‌صورت مخفیانه، ولی نمی‌توان دانش را نابود کرد، بنابراین این اقدام قدری پیچیده‌تر و نگران‌کننده‌تر است.»
فشار حداکثری خاورمیانه را امن‌تر نکرده است
بیزینس اینسایدر گام سوم ایران را بی‌اعتنایی عمده تهران به آمریکا و اتحادیه اروپا نامید که به نوشته این نشریه در اقدامی ناموفق تلاش کرده‌اند ایران را ترغیب کنند به تعهدات برجامی خود پایبند باشد. شرمن با اشاره به اعلام اخیر ترامپ برای گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ایران گفت: «به‌نظر می‌رسد دولت ترامپ مایل نیست باب مذاکرات را با ایران باز کند. گرچه پرزیدنت ترامپ گفته که مایل است بدون پیش‌شرط در هر زمان گفت‌وگو کند، آشکارا هر دو طرف شروطی دارند. بنابراین در موقعیتی بسیار خطیر قرار گرفته‌ایم.»
به گفته شرمن، درحال‌حاضر یک «کنش‌و واکنش تاسف‌بار» در ایران و آمریکا وجود دارد که در آن تندروها هدایت امور را در اختیار داشته و این شرایط به بروز «علایمی مختلف» از هر دو طرف منجر خواهد شد. شرمن افزود: «پویش فشار حداکثری، حزب‌الله لبنان را متوقف نکرده، به خطراتی که خاورمیانه را تهدید می‌کند پایان نداده، ایران را از دوری از برجام بازنداشته و قطعا متحدانمان را از ما دور کرده است، کشورهایی که به سختی همراه ما تلاش کردند تا تضمین شود ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.»
ایران به‌دنبال «اعمال نفوذ»
شرمن در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه ایران در بحبوحه تحریم‌های فلج‌کننده آمریکا، به‌دنبال اعمال «نفوذ» است، افزود: «اینکه آیا بن‌بست پایان خواهد یافت یا خیر، مستلزم آن است که کسی «شهامت و هزینه» به خرج دهد، در غیر این صورت «دیپلماسی خاموشی پشت صحنه شکل خواهد گرفت تا برای یک دیدار زمینه‌سازی کند.»
شکنندگی سیاست دولت ترامپ
همزمان بیزینس اینسایدر به نقل از «ریچارد نفیو» کارشناس برجسته امور تحریم‌ها در تیم مذاکره‌کننده آمریکا با ایران، از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴، می‌نویسد یک دلیل دیگر که ایران تلاش‌های آمریکا را برای مذاکره نادیده گرفته، ماهیت شکننده سیاست دولت ترامپ در قبال ایران است. نفیو هم اکنون استاد امور تحقیقات در دانشکده روابط بین‌الملل و امور عمومی در دانشگاه کلمبیای آمریکا است. درحالی‌که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا هدف از فشار حداکثری را تن دادن ایران به تعهدات برجامی می‌داند، جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ بارها از تغییر رژیم در ایران حمایت کرده است.
نفیو گفت: «نبودن انسجام صرفا یک مشکل قابل توجه نیست. به نظرم یک فاجعه بالقوه استراتژیک است. از آنجا که مشخص نیست آمریکا به‌دنبال چیست، ایران هم از مذاکره با آنها خودداری می‌کند.» او گفت: «ایرانی‌ها موضعی کاملا آشکار دارند و می‌گویند از مذاکره با افرادی که تلاش می‌کنند روند تخریبشان را مهندسی کنند، خودداری می‌کنند. بنابراین تصور اینکه مذاکرات جدی صورت بگیرد، دشوار است. زیرا آنها حتی نمی‌توانند مشخص کنند نخستین مانع مذاکرات چیست، یعنی اینکه: آیا شما می‌خواهید دولت ما را سرنگون کنید؟»
اروپا از توان کافی برخوردار نیست
نفیو با اشاره به تلاش رئیس‌جمهور فرانسه برای نجات برجام و پیشنهاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری به ایران گفت: «فکر نمی‌کنم آنها واقعا معتقد باشند که دولت فرانسه قادر است این کار را انجام دهد، اگر بانک‌های فرانسوی مایل به تسهیل این امر باشند، تحریم‌های آمریکا مطرح نخواهد بود. پذیرش وام اساسا برابر است با اینکه ایرانی‌ها از جانب اروپا اعانه دریافت کنند و این چیزی نیست که آنها علاقه‌ای به آن داشته باشند.»
به گفته نفیو، تنش بین ایران و آمریکا احتمالا ادامه خواهد یافت اما یک قدم اشتباه می‌تواند آنها را به جنگی «فاجعه‌بار» سوق دهد. استراتژی ایران اعمال فشار بر آمریکا و اروپا است تا یکی از آنها تغییر موضع دهد. وندی شرمن هم در این باره به بیزینس اینسایدر گفت: «جنگ در خاورمیانه فاجعه‌بار خواهد بود، چه عامدانه باشد، چه تصادفی یا از روی ناآگاهی. اقدام نظامی همواره باید آخرین گزینه باشد.»
ارسال نظر