دو موشک مجاورتی به هواپیمای اوکراینی برخورد کرده است
گزارش رسمی تراژدی سقوط
عكس: فارس
دومین گزارش سازمان هواپیمایی کشوری درمورد سانحه سقوط پرواز ۷۵۲ هواپیمای متعلق به خطوط اوکراین دوشنبه شب منتشر شد.دراین گزارش ضمن تایید شلیک «دو موشک مجاورتی» به این هواپیما، جزئیات جدیدی درخصوص وضعیت پرواز تا لحظه سقوط هواپیما ارائه شده است. دراین گزارش تاکید شده است که با توجه به اعلام عمومی مورخه ۲۱ دی‌ماه ۹۸ مبنی بر پذیرش یکی از نهادهای داخلی درخصوص عملیات دفاعی موشکی در زمان پرواز این هواپیما، دسترسی مسوول بررسی سانحه به اطلاعات آن نهاد فراهم و مشخص شد دو موشک مجاورتی از نوع TOR-M۱ از سمت شمال به سمت هواپیما شلیک شده است. پیش ازاین فیلم‌هایی در فضای مجازی منتشر شده بود که در آن تصاویری که از دوربین‌های مداربسته گرفته شده بود پرتاب دو موشک به هواپیمای مذکور را نشان می‌داد. گزارش اولیه بررسی سانحه پرواز هواپیمای اوکراینی توسط تیم بررسی سانحه سازمان هواپیمایی کشوری روز ۱۸ دی ماه یعنی همان روزی که هواپیما سقوط کرد، منتشر شده بود.
هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال با شماره پرواز ۷۵۲ با ۱۶۷ مسافر و ۹ خدمه پرواز که در ساعت ۶ و ۱۲ دقیقه صبح چهارشنبه ۱۸ دی ماه از فرودگاه امام(ره) به مقصد کی‌یف پرواز خود را آغاز کرده بود، ۶ دقیقه بعد به دلیل شلیک غیرعمد پدافند هوایی سپاه، در حوالی صباشهر از توابع استان تهران سقوط کرد و همه سرنشینان آن جان باختند.درابتدا نقص فنی دلیل اصلی سقوط هواپیما اعلام شد. اما پنج‌شنبه شب ۱۹دی ماه وزارت دفاع آمریکا درخبری اعلام کرد که این هواپیما به‌صورت سهوی و با موشک پدافند هوایی ایران سقوط کرده است. ساعتی بعد نیز جاستین ترودو نخست‌وزیر استرالیا به نوعی این خبر راتایید کرد.ازمیان ۱۴۷ مسافر ایرانی این پرواز ۶۳ نفر شهروند کانادا بودند.سه روز پس ازاین حادثه یعنی روز شنبه ۲۱ دی ماه ستاد کل نیروهای مسلح ایران تایید کرد که بر اثر بروز خطای انسانی و غیرعمد، هواپیمای خطوط هوایی اوکراین مورد اصابت موشک قرار گرفته است.
درهمین حال دوشنبه شب سازمان هواپیمایی کشور در دومین گزارش خود از سانحه سقوط پرواز ۷۵۲ به بسیاری ازابهامات موجود دراین پرونده سقوط که طی روزهای گذشته درفضای مجازی مطرح شده بود و به بسیاری از شایعات دامن زده بود پاسخ داد.درابتدای این گزارش آمده است: ساعت یک و ۲۰ دقیقه تا یک و ۴۰ دقیقه به وقت محلی هواپیما سوختگیری کرده و به میزان ۹۵۱۰ کیلوگرم معادل ۱۱۸۰۰ لیتر سوخت دریافت کرده و متعاقبا پس از مشخص شدن مقدار بار دریافت شده از مسافران (۳۱۰ بسته به وزن ۶۷۹۴کیلوگرم) به دلیل اضافه بودن وزن هواپیما از وزن مجاز اعلام شده، ۸۲ بسته از بار مسافران به وزن ۲۰۹۴ کیلو گرم متعلق به مسافران به مقصد کانادا ازسوی شرکت خدمات فرودگاهی سامان جدا‌سازی شده و بارگیری نشده است.
دربخش دیگری از این گزارش آمده است:براساس مدارک موجود ۱۶۷ نفر مسافر به گیشه شرکت خدمات فرودگاهی سامان در ترمینال (کانتر) مراجعه کرده و تمامی آنها سرنشین هواپیما شده‌اند. فقط یکی از مسافران که به‌صورت اینترنتی از شب قبل کارت پرواز را رزرو کرده بوده، به فرودگاه مراجعه نکرده و لذا از لیست اعلامی ازسوی شرکت هواپیمایی اوکراین حذف می‌شود. به این ترتیب گزارش مذکوربرخی شایعات مبنی بر اینکه چهار مسافر پیش از پرواز هواپیما را ترک کرده‌اند و همچنین عدم حمل بار مسافران هواپیما را به‌طور کلی رد می‌کند.
آغاز پرواز تا لحظه سقوط
درادامه این گزارش به ساعت پرواز وکلیه اتفاقاتی که تا لحظه سقوط افتاده پرداخته است. به گزارش دفتر بررسی سوانح و حوادث این هواپیما در ساعت ۵ و ۵۱ دقیقه خلبان ضمن اعلام موقعیت خود در پارکینگ اعلام می‌دارد که به‌طورکامل آماده خروج از پارکینگ و روشن کردن موتورها بوده و کنترلر نیز به منظور هماهنگی با سایر واحدهای مرتبط از خلبان می‌خواهد که منتظر دریافت مجوزها باشد.
در ساعت ۵ و ۵۲ دقیقه کنترلر فرودگاه حضرت امام (ره) با کنترلر رادار فرودگاه مهرآباد هماهنگی‌های لازم را به‌عمل آورده و پس از آن در ساعت ۵ و ۵۵ دقیقه مجوز خروج از پارکینگ و روشن نمودن موتور را برای پرواز AUI۷۵۲ صادر کرده و خلبان نیز آن را بازخوانی می‌کند. مطابق این گزارش هواپیما درساعت ۶ و ۱۲ دقیقه از باند پروازی ۲۹ راست فرودگاه امام خمینی(ره) به پرواز درآمده و تحویل واحد رادار تقرب فرودگاه مهرآباد می‌شود و در این مدت نیز تماس‌های بین خلبان و کنترلر برقرار بوده است اما ازساعت ۶ و ۱۸ دقیقه به بعد کنترلر رادار با توجه به از دست رفتن اطلاعات پرواز اوکراینی به دفعات خلبان را صدا کرده که پاسخی دریافت نمی‌کند. طبق اطلاعات استخراج شده از رادار، هواپیما تا ارتفاع ۸ هزار و ۱۰۰ پایی صعود کرده و پس از آن اطلاعات شناسایی و ارتفاع هواپیما از صفحه رادار حذف و هیچ پیام رادیویی از خلبان درخصوص شرایط غیرمعمول دریافت نشده است. مشاهدات راداری (SSR,PSR) نشان می‌دهد که در حدود ساعت ۶ و ۱۵ دقیقه پرواز از رادار نظارتی ثانویه (SSR) محو شده ولی براساس اطلاعات رادار اولیه نظارتی فرودگاه مهرآباد (PSR) هواپیما به سمت راست منحرف و احتمالا به سمت فرودگاه در حال ادامه مسیر بوده و پس از حدود سه دقیقه پرواز، در حدود ساعت ۶ و ۱۸ دقیقه از رادار اولیه محو شده است.
تایید مسیربازگشت به سمت فرودگاه
دربخش خسارات وارده این گزارش آمده است: هواپیما پس از کاهش ارتفاع از یک منطقه مسکونی رد شده و اولین برخورد آن با موانع در یک پارک تفریحی بوده است. سپس بدنه هواپیما با زمین برخورد کرده و پس از عبور از یک زمین بازی فوتبال، به‌طور کامل از هم گسیخته و به مزارع و باغات کشاورزی اطراف صدمه زده است. پس از برخورد اولیه، در طول خط سیر آن برخوردهای دیگری مشاهده شده و بدنه هواپیما متلاشی شده و در طول خط سیر پخش شده است. همچنین مطابق گزارش‌های شاهدان عینی (افرادی بر روی زمین و خدمه پرواز عبوری در ارتفاع بالا که رویداد را مشاهده و گزارش کرده‌اند) آتش‌سوزی در هواپیما مشاهده و بر دامنه آن افزوده شده و پس از برخورد هواپیما با زمین، انفجار ناشی از برخورد به وقوع می‌پیوندد.
این گزارش می‌افزاید: مسیر برخورد هواپیما نشان‌دهنده این است که هواپیما ابتدا به سمت شمال‌غرب در حال خروج از محدوده فرودگاه بوده و پس از بروز یک مشکل در هواپیما (اعم از قطع ارتباط راداری، مکالمه‌ای و شروع آتش‌سوزی) به سمت راست گردش کرده و در زمان سقوط دارای خط سیری در مسیر بازگشت به فرودگاه بوده است. درادامه این گزارش تاکید شده است که جعبه‌های سیاه هواپیما شامل دستگاه‌های ثبت اطلاعات پروازی (SSFDR) و دستگاه ضبط صدای کابین خلبان (SSCVR) در اثر سانحه و آتش‌سوزی آسیب دیده‌اند.
عدم سرایت آتش به داخل کابین مسافران
دربخش دیگر این گزارش برمنتفی بودن احتمال برخورد پرتوهای آسیب زننده شامل پرتوهای لیزری و الکترومغناطیس (رادیو‌اکتیو) پس از آزمایش تاکید شده است.همچنین مطابق گزارش مذکور مشخصات لوازم داخل کابین و بار مسافران نشان از عدم سرایت آتش به داخل کابین مسافران و احتمالا قسمت بار هواپیما است.
عدم امکان بازگشایی جعبه سیاه درکشور
در این گزارش ضمن تایید اینکه امکان تخلیه اطلاعاتی جعبه سیاه هواپیما در ایران وجود ندارد، آمده است: لیست لوازم موردنیاز از لابراتوار‌های بررسی سوانح کشور‌های فرانسه (BEA) و آمریکا (NTSB) و امکان انتقال به کشور استعلام شد و این کشور‌ها نسبت به انتقال تجهیزات به کشور تاکنون پاسخ مثبتی نداده‌اند، ولی لیست موردنیاز را ارائه داده که در اختیار مقامات جهت تلاش به‌منظور خریداری ارسال شد. درپایان این گزارش آمده است تمامی بررسی‌های صورت گرفته فوق، اقدامات اولیه بوده و نتیجه نهایی بررسی سانحه محسوب نمی‌شود و مراحل جمع‌آوری و بررسی اطلاعات به‌منظور تحلیل و نتیجه‌گیری سانحه، کماکان ادامه خواهد داشت.
