حسین امیرعبداللهیان اعلام کرد
تکذیب توافق برسر استعفای اسد
در همین ارتباط حسین امیرعبداللهیان، مدیرکل امور بین‌الملل مجلس ایران که به‌عنوان یکی از دیپلمات‌های بانفوذ ایران در امور کشورهای عربی و به ویژه سوریه شناخته می‌شود، در توییتر خود نوشت: «تهران از حاکمیت، وحدت ملی و تمامیت ارضی سوریه قویا حمایت می‌کند.» او در این توییت که با عکسی از بشار اسد در کنار سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، منتشر شده، بشار اسد را «رئیس‌جمهور قانونی سوریه و رهبر بزرگ مبارزه با تروریسم تکفیری» توصیف کرده است.
در روزهای گذشته بعضی رسانه‌های عربی به نقل از مخالفان دولت سوریه از وجود نشانه‌هایی مبنی بر توافق احتمالی ایران و روسیه، حامیان اصلی بشار اسد، برای پایان دادن به ریاست جمهوری او خبر دادند. در این گزارش‌ها به نقل از مخالفان بشار اسد گفته شده که سه کشور حاضر در مذاکرات صلح آستانه یعنی ایران، روسیه و سوریه درباره احتمال برکناری رئیس‌جمهور سوریه با هدف «تغییر در نگاه بین‌المللی» مذاکره کرده‌اند. تاکنون گزارشی رسمی از چنین توافقی منتشر نشده و علاوه بر امیرعبداللهیان بعضی مقام‌ها و رسانه‌های روسیه هم این موضوع را رد کرده‌اند.
هفته گذشته سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، گزارش رسانه‌ها درباره تصمیم‌گیری سه کشور حاضر در مذاکرات آستانه درباره آینده حکومت سوریه را تکذیب کرده بود. موسوی گفت که از نظر ایران مردم سوریه خود درباره آینده و نوع حکومت و حاکمان این کشور تصمیم می‌گیرند و «جمهوری اسلامی ایران همواره در کنار دولت و ملت سوریه برای مبارزه با تروریسم حضور داشته و در آینده نیز به این راهبرد ادامه خواهد داد.»
آخرین دور مذاکرات آستانه که با هدف پیدا کردن راه‌حلی سیاسی برای بحران سوریه انجام می‌شود، روز ۲۲ آوریل (۳ اردیبهشت) با شرکت وزرای خارجه ایران، ترکیه و روسیه و به‌صورت ویدئویی برگزار شد. دو روز پیش از آن محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با وجود محدودیت‌های مربوط به شیوع ویروس کرونا برای دیدار با بشار اسد به سوریه سفر کرده بود.
در هفته‌های اخیر گزارش‌هایی از تغییر احتمالی سیاست‌های روسیه در قبال سوریه و نارضایتی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه از حکومت بشار اسد منتشر شده است. از جمله اینکه پوتین خواهان نرمش بیشتر اسد در مذاکره با مخالفانش برای پایان دادن به یک دهه جنگ و اختلافات سیاسی در سوریه است.
در همین زمینه سایت العربی‌الجدید با طرح این سوال که آیا پوتین به دنبال برکناری بشار اسد است، نوشت: روسیه در حال گسترش نفوذ خود در سوریه است و می‌داند روابط مستحکم با نظام حاکم در دمشق، برای استقرار نقاط فرماندهی و حکمرانی که به دنبال آن هستند، مفید است. روس‌ها همچنین می‌دانند که یک تغییر اساسی در قدرت در دمشق، مزایا و منافعی که اکنون در سوریه دارند را حفظ نخواهد کرد و این دلیل دفاع آنها از نظام، با استفاده از هر راه دیپلماتیک یا نظامی است. با این حال، روسیه نتوانسته است جامعه بین‌الملل را با نظام اسد همراه کرده و اعتبار بین‌المللی به آن ببخشد، علت این مساله، به برخورد نظام اسد با مخالفان خود بر می‌گردد.
العربی جدید می‌افزاید: «در این میان، اما رسانه‌های روسی نزدیک به پوتین، انتقادات عمیق و جدی را متوجه نظام اسد کرده‌اند، انتقاداتی که مبتنی بر فساد در پایه‌های نظام اسد است و روسیه می‌توانست این مساله را به شکل هشدار مستقیم به بشار اسد مطرح کند. اما باید در نظر داشته باشیم که حمله روسیه با هدف تغییر اساسی در نظام سوریه نیست، بلکه این عملیات مراحلی دارد که هدف اصلی از آن، حفظ منافع روسیه در طولانی مدت و هشدار به بشار اسد است، تا مبادا برخلاف سیاست‌های روسیه حرکت کند. بنابراین، نمی‌توان گفت روس‌ها در مورد سوریه در مرحله شروع تغییرات قرار دارند، یک تغییر بزرگ، هرگز با یک حمله رسانه‌ای آغاز نمی‌شود. تغییر بزرگ در سوریه، به معنای ظهور یک شخصیت دیگر برای جایگزینی بشار اسد است که تا کنون هیچ اثری از چنین شخصیتی دیده نشده است.
تحلیل العربی جدید در حالی است که گزارش‌هایی هم از اختلاف نظر ایران و روسیه بر سر سیاست‌های مربوط به سوریه و حضور نیروهای ایرانی در آن کشور منتشر شده است. حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در تازه‌ترین سخنرانی خود با واکنش به این گزارش‌ها وجود اختلاف شدید و تضاد منافع میان ایران و روسیه در سوریه را رد کرد، هر چند گفت که اختلاف نظر میان دو طرف در این زمینه امری طبیعی است.
به‌نظر می‌رسد بازی رسانه‌های عربی و به‌خصوص اسرائیلی با برجسته کردن اختلافات ایران و روسیه برای تاثیرگذاری بر مذاکرات آستانه و رایزنی‌ها درخصوص آینده سوریه از لحاظ قانون اساسی، برگزاری انتخابات، تشکیل دولت جدید و به تبع آن رهبری جدید سوریه است. این در حالی است که دیدارهای منظم ایران و سوریه و همچنین رایزنی‌های ایران و روسیه درخصوص آینده سوریه با قوت برگزار شده است. در همین خصوص دستیار ارشد وزیر امور خارجه ایران در دیدار سفیر سوریه در تهران گفت: همکاری‌های راهبردی ایران، روسیه و سوریه در راستای مبارزه با تروریسم و رایزنی‌های ۳ کشور برای حل سیاسی بحران سوریه ادامه می‌یابد. به گزارش خبرگزاری فارس، «علی‌اصغر خاجی» دستیار ارشد ظریف روز شنبه با «عدنان حسن محمود» سفیر جمهوری عربی سوریه در تهران دیدار و درخصوص آخرین تحولات سوریه و روابط فیمابین ۲ کشور بحث و تبادل نظر کرد.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه ایران در امور ویژه سیاسی در این دیدار با تاکید بر حمایت قاطع جمهوری اسلامی ایران از سوریه در مبارزه با تروریسم تصریح کرد که همکاری‌های راهبردی روسیه، سوریه و ایران در راستای مبارزه با پدیده شوم تروریسم و رایزنی‌های جاری سه کشور برای حل سیاسی بحران سوریه، تداوم خواهد یافت.
او همچنین اهمیت تداوم فعالیت‌ها و همکاری‌های مشترک ایران، روسیه و ترکیه در قالب روند آستانه را مورد تاکید قرار داد. علی‌اصغر خاجی همچنین با اشاره به استمرار تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ملت سوریه در شرایط سخت بحران سوریه و شیوع بیماری کرونا، بر ضرورت حمایت جامعه بین‌المللی از مردم سوریه، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی این کشور در چارچوب قوانین بین‌المللی و مبارزه با تروریسم تاکید کرد.
سفیر سوریه نیز در این دیدار با اشاره به روابط راهبردی بین دو کشور، اهمیت استمرار رایزنی‌ها بین ۲ کشور در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای را مورد تاکید قرار داد. علی‌اصغر خاجی در سفر ماه گذشته محمدجواد ظریف وزیر به سوریه او را همراهی کرد.
