صالحی خبر داد
آمادگی ایران برای غنی‌سازی ۲۰ درصدی
در همین ارتباط، علی‌اکبر صالحی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی با حضور در برنامه «قرار قاسم» در شبکه ۵ سیما، از آغاز فرآیند غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم و آمادگی سازمان انرژی اتمی در این خصوص خبر داد. او گفت: «نامه‌ای به نماینده جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی در وین داده‌ایم که تسلیم این نهاد شود. به اعتبار مصوبه مجلس میخواهیم غنی‌سازی ۲۰ درصد را آغاز کنیم، چون باید به آژانس اعلام کنیم بازرسان این نهاد بیایند برخی چیزهایی که پلمب شده را فک پلمب کنند.
او توضیح داد: «کپسول‌های گاز اورانیوم را باید عوض کنیم. الان کپسول گاز اورانیوم طبیعی وصل است و غنی‌سازی چهار درصد انجام می‌دهیم. حالا باید چهار درصد را وصل کنیم تا ۲۰ درصد را تولید کنیم. این باید تحت نظارت آژانس باشد اعلام کردیم در آینده نزدیک میخواهیم این کار را انجام دهیم و شما هم اقدامات لازم را انجام دهید.»
معاون رئیس‌جمهور گفت: «ما باید مصوبه مجلس را اجرا کنیم و مصوبه مجلس و قانون است، آیین‌نامه‌ای را نیز دولت در این ارتباط درباره چگونگی اجرای آن را نوشته است. ان‌شاءالله به‌زودی ۲۰ درصد را آغاز خواهیم کرد. رئیس‌جمهور باید دستور را بدهد. دستور اولیه را دادند که ما نامه را دادیم و به آژانس اعلام کرده‌ایم. ما سربازی هستیم که دستمان روی ماشه است و فرمانده دستور دهد شلیک میکنیم. این آمادگی را داریم و ان‌شاءالله در اسرع وقت تولید میکنیم.»
رئیس سازمان انرژی اتمی برای آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد در فردو گفت که این کار خیلی سریع انجام خواهد شد.
پیش‌تر نیز رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ایران درخصوص طرح مجلس و غنی‌سازی اورانیوم گفت: قرار است سازمان انرژی اتمی براساس دستورالعملی که ابلاغ شده است، مقدمات غنی‌سازی ۲۰ درصد را فراهم کند.
محمود واعظی چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، غنی‌سازی ۲۰ درصدی آغاز شده است، اظهار کرد: پس از تصویب این قانون، بلافاصله آقای رئیس‌جمهور دستور داد یک کمیته از معاونت حقوقی، وزارت‌خارجه، سازمان برنامه و بودجه و سازمان انرژی اتمی تشکیل شود. این یک کمیته خاص بود که بلافاصله تشکیل شد و حتی یکی از جلساتی که قرار بود در آن به سرعت جمع‌بندی انجام شود تا به دولت برسد، سه‌شنبه صبح شروع شد و تا شب جمع‌بندی نهایی شد. چهارشنبه گذشته هم در دولت بحث شد و جمع‌بندی این کمیته هم ابتدای هفته جاری ابلاغ شد.
واعظی گفت: طبیعی است که سازمان انرژی اتمی براساس این دستورالعملی که ابلاغ شده است، باید مقدماتش را فراهم کند و ان‌شاءالله دستگاه‌های مختلف، همه بندها را براساس دستورالعمل اجرا می‌کنند، ازجمله بند مربوط به غنی‌سازی ۲۰ درصد. هرزمانی که مقدمات این کار فراهم شد، رئیس سازمان انرژی اتمی جزئیات آن را اعلام خواهد کرد. او افزود: بعد از فراهم شدن مقدمات کار، در طول یک‌سال باید ۱۲۰ کیلوگرم غنی‌سازی ۲۰ درصد انجام شود. مطمئن هستیم ظرف یک‌سال این کار انجام خواهد شد.
واکنش آژانس
در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای در این باره نوشت: «ایران به آژانس اطلاع داده که براساس مصوبه قانونی اخیر مجلس کشور سازمان انرژی اتمی ایران قصد دارد در سایت غنی‌سازی فردو اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد تولید کند.» به گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران تاریخی برای شروع غنی‌سازی اورانیوم با غلظت بالاتر اعلام نکرده است.
چندی پیش مجلس شورای اسلامی در پاسخ به روند اقدامات خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و همراهی کشورهای اروپایی با آن، طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را به تصویب نهایی رساند. دولت با تصویب این قانون مخالف بود، اما شورای نگهبان آن را تایید کرد.
طرح مجلس
براساس ماده ۱ مصوب قانون اقدام راهبردی مجلس، سازمان انرژی اتمی ایران موظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، جهت مسائل صلح‌آمیز نسبت به تولید اورانیوم با غنای ۲۰درصد اقدام و سالانه به میزان حداقل ۱۲۰ کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند و همچنین سازمان مذکور موظف است نیاز کشور برای مصارف صلح‌آمیز به اورانیوم با غنای بالای ۲۰ درصد را به‌طور کامل و بدون تاخیر تامین کند. دولت نیز آیین‌نامه اجرایی این قانون را هفته گذشته ابلاغ کرد.
ماده ۲ این طرح نیز مقرر می‌کند: در جهت تحقق ظرفیت ۱۹۰هزار سو غنی‌سازی، سازمان انرژی اتمی ایران، مکلف است پس از تصویب این قانون، ظرفیت غنی‌سازی و تولید اورانیوم غنی‌سازی شده با سطح غنای متناسب هر یک از مصارف صلح‌آمیز کشور، به میزان ماهانه حداقل ۵۰۰ کیلوگرم افزایش دهد و نسبت به نگهداری و انباشت مواد غنی شده در کشور و مصرف معین حجم مذکور اورانیوم غنی‌سازی شده، اقدام کند.
در ماده ۳ نیز آمده: برای تحقق هدف مندرج در ماده ۲، سازمان انرژی اتمی موظف است ظرف مدت سه ماه عملیات نصب، تزریق گاز، غنی‌سازی و ذخیره‌سازی مواد را تا درجه غنای مناسب، با حداقل هزار عدد ماشین ۲IR-m در بخش زیرزمینی تاسیسات شهیداحمدی روشن نطنز آغاز کند. ماده ۶ نیز تاکید کرده که دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است براساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام، ظرف مدت دو ماه از تصویب این قانون، دسترسی‌های نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی براساس برجام را متوقف کند.
ماده ۷ نیز تصریح کرده دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است پس از سه ماه از تصویب این قانون، گزارش دقیق اقدامات انجام‌شده از جانب طرف‌های برجامی در زمینه بازگشت به اجرای تعهداتشان وفق برجام و رفع کلیه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. در ماده ۹ نیز آمده: مستنکفین از اجرای این قانون به تناسب، امتناع یا ممانعت از اجرا به طبقات ۴ تا ۷ طبقات مجازات تعزیری قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ محکوم می‌شوند. یک فوریت این طرح ۱۲ آبان ماه ۹۹ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
جنجال دولت و مجلس
طرح مجلس با واکنش بخش‌های مختلف دولت مواجه شد. سخنگوی دولت روز سه‌شنبه ۱۱ آذر در نشست خبری خود نسبت به تصویب کلیات طرح «اقدام فوری برای لغو تحریم‌ها» در مجلس واکنش نشان داد. علی ربیعی تصمیم‌گیری درباره برجام و برنامه هسته‌ای را براساس اصل ۱۷۶ قانون‌اساسی بر عهده شورای‌عالی امنیت ملی دانست و تاکید کرد «هیچ نهاد و قوه‌ای به تنهایی نمی‌تواند خارج از این چارچوب اقدام کند.»
صبح روز پنج‌شنبه ۱۳ آذر حسن روحانی در مراسم افتتاح طرح‌های وزارت نیرو، خطاب به سایر قوا از جمله مجلس، قوه‌قضائیه و نیروهای مسلح خواستار همکاری برای ایجاد ثبات در کشور شد و گفت: هیچ عجله نکنیم و هول نشویم که کاری انجام دهیم. اشکالی ندارد اگر دولت موفقیتی به‌دست آورد آن موفقیت را تقدیم شما می‌کند. غصه نخورید که دولت مسائل را حل کرده و تمام می‌کند.
رئیس‌جمهوری همچنین با بیان اینکه مسائل با حوصله و خردورزی حل خواهد شد تاکید کرد: بگذاریم کسانی که تجربه بیست و چند ساله دارند و در دیپلماسی موفق بوده و آمریکا را در این سه سال بارها و بارها شکست داده‌اند، کار را با تانی و دقت به پیش ببرند. شما هم کمک کنید. روحانی همچنین گفت: سایر قوا نیت خیر دارند، اما باید کارها را پخته‌تر پیش ببریم. پیش‌تر نیز رئیس‌جمهوری این مصوبه را برای فعالیت‌های دیپلماتیک ایران «مضر» دانسته بود. پس از این سخنان، پنج‌شنبه شب محمد‌باقر قالیباف رئیس مجلس دریک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی به سخنان صبح رئیس‌جمهوری واکنش نشان داد و گفت: خواهش من از رئیس‌جمهوری اسلامی ایران این است در مسائل ملی و منافع ملی کشور همه یک‌زبان و همدل باشند و هیچ‌کس در این مساله هول نشده، بلکه ما هفت سال است منتظریم چه کاری انجام می‌شود.
در ادامه وزیرخارجه ایران نیز گفت اگر مصوبه هسته‌ای مجلس «همه مراحل قانونی» را طی کند دولت موظف به اجرای آن است، اما پایبندی آمریکا و اروپا به تعهداتشان در توافق هسته‌ای می‌تواند مانع از اجرایی شدن آن شود. سخنگوی وزارت امورخارجه هم با بیان اینکه نظرات وزارت امورخارجه و دولت در طرح اقدام راهبردی مجلس برای لغو تحریم‌ها منعکس نشده گفت: دولت به صراحت تاکید کرده که مخالف این طرح است و معلوم نیست حقوق ملت با این طرح محقق شود. برخی از تحلیلگران و کارشناسان نیز نتیجه طرح اقدام راهبردی مجلس را خروج از برجام ارزیابی کردند.
ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون مصوب مجلس
به‌رغم این جنجال‌ها، روز یکشنبه ۳۰ آذر معاون اول رئیس‌جمهوری آیین‌نامه اجرایی قانون جنجالی مصوب مجلس درباره برنامه هسته‌ای ایران را ابلاغ کرد. به گزارش فرارو، هیات‌وزیران در جلسه ۳۰ آذر ۱۳۹۹ به پیشنهاد وزارت امورخارجه، سازمان‌های انرژی اتمی ایران و برنامه و بودجه کشور و معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری و به‌منظور تامین اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران، آیین‌نامه اجرایی قانون یادشده را تصویب کرد. این آیین‌نامه توسط اسحاق جهانگیری برای اجرا به نهادها و سازمان‌های مسوول ابلاغ شد.
قانون مجلس کاملا روشن است
همزمان با این تحولات، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران نیز گفت قانون مجلس کاملا روشن است و ما مکلف به اجرای آن هستیم. سعید خطیب‌زاده روز شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس افزود: ما درباره تحریم‌های هسته‌ای و آنچه در برجام قید شده صحبت میکنیم. آن روزی که به‌طور موثر ببینیم تعهدات آمریکا درحال انجام است و البته ملاک‌های خاص خودش را دارد و در حوزه‌های مختلف روشن است از جمله در حوزه نفت، بانک و مراودات و... آن روزی است که اجرای موثر برجام از سوی آمریکا یا تعهداتشان ذیل ۲۲۳۱ انجام شده است.
او ابراز کرد: البته قانون مجلس تکلیف جدیدی برای همه است. قانون مجلس کاملا روشن است و ما مکلف به اجرای آن هستیم؛ ولی از جهت موضع وزارت‌خارجه و موضع حاکمیت باید اجرای موثر برجام را ببینیم که چه روز دهم اتفاق بیفتد یا روز سی‌ام، برای ما مهم نیست. برای ما مهم نیست چه روزی امضا می‌شود؛ برای ما روزی مهم است که اجرای آن را مشاهده کنیم و آن زمان که اجرای کامل تعهدات آمریکایی‌ها را ببینیم، ما نیز تعهداتمان را انجام خواهیم داد.
پیامی بین ظریف و بایدن ارسال نشده
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سوالی درباره ارسال پیام بین ظریف و بایدن گفت: تا زمانی که دولتی مستقر نشود و رفتار و اقدامات آن را نبینیم نمی‌توانیم درباره چیزی پیام بدهیم و بگیریم. او با بیان اینکه مطلقا هیچ پیامی بین آقای ظریف و بایدن نرفته و نیامده است، افزود: ظریف در نیویورک که بودند بسیاری از سناتورها را می‌شناسند و در هر سفری که تشریف بردند ملاقات‌هایی را با سناتورها به درخواست آنها داشتند و آنهایی که با فضای بین‌المللی آشنا هستند می‌دانند اینها امر مرسومی است. ولی به‌صورت واقعی عرض می‌کنم، ما هرگاه دولتی مستقر شود و ما رفتار آن را ببینیم، متناسب با آن عمل میکنیم. درخصوص دولت آتی آمریکا نیز نکات ما به‌صورت علنی گفته شده است. برجام چارچوبی است که دولت آتی آمریکا باید نشان دهد مسیر غلط گذشته را اصلاح کرده است. از گذشته‌اش درس گرفته و به اصلاح آن پرداخته است. این مسیری است که باید در واقع ببینیم و اگر در واقع ببینیم که به معنای اجرای کامل تعهداتشان است، پاسخ ما نیز اجرای کامل تعهداتمان است.
میانجیگری قطر
سخنگوی وزارت‌خارجه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در رایزنی تلفنی وزیرخارجه قطر و ظریف، پیامی از سوی آمریکا و ایران رد و بدل شد، اظهار کرد: با دولت قطر روابط بسیار منظم و نزدیکی داریم. تقریبا هیچ رویدادی در منطقه اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه رایزنی‌های نزدیکی بین ظریف و همتایان ایشان به‌خصوص همتای قطری انجام شود. یکی از این تحولات همان است که اشاره کردید. نکته‌ای که ظریف اشاره کردند نکته بسیار روشنی است. اینکه ما به‌دنبال تنش نیستیم، اما اگر کسی فکر کند می‌تواند در روزهای آخر تنش‌آفرینی کند و برای این ماجراجویی مسوولیتی نداشته باشد، یک اشتباه محاسباتی و خطای راهبردی در شناخت پاسخ ایران خواهد بود. باید بدانند اشتباه محاسباتی مرتکب نشوند. برای ما تفاوتی نمی‌کند چه کسی در کاخ سفید است و چه روزی از دولت آن است، برای ما هر اقدامی برای همان روز سنجیده و همان روز پاسخ داده می‌شود. اساسا محاسبات ما براساس این نیست که چه کسی در واشنگتن است یا چه تحولاتی در واشنگتن رخ می‌دهد. درباره مصالح و منافع ملی خود مستقل تصمیم می‌گیریم، فارغ از اینکه چه اتفاقی در واشنگتن می‌افتد.
تاکید چین بر حمایت از برجام
از سوی دیگر وزیر امورخارجه چین به حمایت کشورش از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۲۰ اشاره کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه سی‌جی‌تی‌ان، وانگ یی وزیر امورخارجه چین در بخشی از گفت‌وگو با این شبکه درباره دیپلماسی کشورش در سال ۲۰۲۰ گفت: در سال گذشته چین با حمایت سرسختانه از توافق هسته‌ای[برجام]، در مقابله با اقدامات ناسازگار با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل به جامعه بین‌المللی پیوست و مجددا حمایت خود را از این توافق اعلام می‌کند.
