روایت «فارن پالیسی» از چرایی مقاومت دولت آمریکا در برابر ضربالاجل ایران
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه بیانیهای صادر و اعلام کرد دولت آمریکا دعوت نماینده عالی اروپا برای شرکت در جلسه ۵+۱ و ایران برای گفتوگو در مورد راه دیپلماتیک پیشرو را میپذیرد.
دیپلماتهای اروپایی نیز گفتند، بهرغم جو ناخوشایند هفتههای اخیر ناشی از تصمیم تهران برای افزایش غنیسازی اورانیوم و تولید فلز اورانیوم که قابلیت استفاده تسلیحاتی دارد، از ابراز تمایل تازه دولت بایدن برای گفتوگو با تهران استقبال میکنند.
یکی از مقامات رسمی اروپایی در مذاکرات که فقط به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد، گفت: این نشانه دیگری است از اینکه آمریکاییها مایل به بازگشت به مذاکرات هستند. عصر روز پنجشنبه، در یک جلسه از قبل برنامهریزی شده، یک مقام ارشد دولت بایدن این ابتکار عمل را «تغییر حرکت به سوی عقل سلیم» توصیف کرد، زیرا بدون مذاکرات جدید، نه واشنگتن و نه تهران قدم اول را برای دستیابی به یک راهحل بر نمیدارند. یکی دیگر از مقامات ارشد آمریکا نیز گفت: همه چیز را میتوان در میز مذاکره مطرح کرد.
این تغییر موضع در حالی صورت میگیرد که زمان برای تلاشهای بایدن جهت نجات توافق هستهای در حال سپری شدن است. پارلمان ایران مهلت ۲۳ فوریه را برای کنار گذاشتن پروتکل الحاقی، تعیین کرده است.مقامات آشنا با تفکر دولت بایدن میگویند که بایدن و بلینکن نگران این هستند که اگر در ابتدا امتیازاتی بدهند ضعیف تلقی شوند. آنها نگران خشمگین کردن جمهوریخواهان در کنگره هستند چراکه به رای آنها برای اولویتهای فوریتر مثل بسته اقتصادی کرونایی بایدن و مهار تغییرات اقلیمی نیاز دارند.
پیش از این، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روز چهارشنبه با رئیسجمهور ایران یک تماس تلفنی بیسابقه داشت و به وی گفت که قبل از هرگونه پیشرفت، سیگنالهای مثبت از ایران لازم است. روحانی پاسخ داد که تنها راه پیشرو این است که واشنگتن ابتدا تحریمهای غیرانسانی و غیرقانونی خود علیه ایران را لغو کند. روحانی همچنین به مرکل گفت که تغییر توافق هستهای با افزودن مذاکرات درباره برنامه موشکی ایران و نفوذ منطقهای آن غیرممکن است.
در حال حاضر، هیچ راهحل دیپلماتیک روی میز وجود ندارد. پیش از موعد مقرر در ۲۳ فوریه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی هستهای، برای مذاکرات بیشتر در ۲۰ فوریه به تهران سفر کرده است. در همین حال، به نظر میرسد ایران میخواهد جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رئیس کمیسیون مشترک برجام، هماهنگسازی بازگشت همزمان به توافق توسط تهران و واشنگتن را بر عهده بگیرد.
اما یک مقام ارشد دولت بایدن که در مذاکرات شرکت داشت پنجشنبه شب به فارن پالیسی گفت که هنوز هیچ بحثی درباره اینکه همزمان با کاهش غنیسازی یا معکوس کردن سایر موارد نقض توافق هستهای، واشنگتن کاهش تدریجی تحریمها را نیز بررسی میکند، آغاز نشده است.
همزمان بایدن میخواهد شرکای منطقهای از جمله اسرائیل را با برجام موافق سازد. اجتناب بایدن از تماس با نتانیاهو احتمالا به تلاش نخستوزیر اسرائیل در دسامبر برای مجبور ساختن رئیسجمهور آمریکا به عدم بازگشت به برجام برمیگردد.
آرون دیوید میلر، مذاکرهکننده قدیمی خاورمیانه که اکنون با بنیاد کارنگی کار میکند، گفت: اینکه بایدن مدت زیادی صبر کرد، وجود یک فاصله واقعی درباره سیاستهای دو طرف در قبال ایران را ثابت میکند.
اما مهمترین پرسش در روزهای آینده این خواهد بود که آیا واشنگتن و تهران میتوانند راهحل دیپلماتیک موقت پیدا کنند؟ همچنین روز پنجشنبه، در تلاش بیشتر برای جلب رضایت تهران، ایالات متحده اعلام کرد که در حال لغو درخواست دولت ترامپ در مورد بازگشت سریع تحریمها است. دولت همچنین گفت که محدودیتهای سفر دیپلماتهای ایرانی در سازمان ملل متحد را که توسط ترامپ اعمال شده بود، از بین میبرد.
یک مقام ارشد دولت اضافه کرد که آمریکا به دنبال راهحلهای مختلف خلاقانه برای کمک به اقتصاد شدیدا تحت تحریم ایران است، از جمله احتمالا وام از صندوق بینالمللی پول یا انواع دیگر تزریق پول نقد. اگرچه همه این اقدامات برای بایدن در داخل کشور خطر سیاسی دارد.