انتقادها نسبت به ناعادلانه بودن مصوبه تلفیق شدت گرفت
سیاه و سفید فروش خدمت سربازی
تعداد سربازان غایب
با استناد به اطلاعات موجود و منتشره از ستاد کل نیروهای مسلح تا آخر فروردین سال جاری تعداد ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر سرباز غایب در کشور وجود داشت. این مشمولان متولد سال ۱۳۵۴ به بعد هستند و برای رفتن به سربازی رغبت ندارند. فروش خدمت دوران سربازی از سه سال پیش تا کنون متوقف بود. هر چند این نخستین بار نیست که دولت در زمان کسری بودجه از تمام ظرفیت‌های موجود در کشور برای تامین بخشی از کسری بودجه و درآمد‌زایی استفاده می‌کند، اما متناسب نبودن مبالغ تعیین شده برای فروش خدمت سربازی به یکی از چالش برانگیز‌ترین مباحث موجود در این حوزه تبدیل شده است. هر چند هنوز مشخص نیست که مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق مورد توافق شورای نگهبان یا ستاد کل نیروهای مسلح باشد، اما معاون منابع اداره سرمایه‌های انسانی، ستادکل نیروهای مسلح پیش‌تر به خبرگزاری تسنیم اعلام کرده بود که طرحی برای بخشودگی جرایم غیبت مشمولان غایب سربازی موجود نیست. آخرین بار در سال ۱۳۸۲ بود که خارج از دایره مجلس برای معافیت بدون جریمه مشمولین غایب تصمیم‌گیری شد. در هرحال نماینده دولت در زمان بررسی جزئیات لایحه بودجه در صحن علنی می‌تواند با این استدلال که بسیاری از افراد واجد شرایط به‌دلیل ناتوانی مالی قادر به خرید سربازی نیستند با این مصوبه مخالفت کند. در این میان با استناد به سخنان رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق، می‌توان برداشت کرد که مجلس رویکرد درآمد‌زایی به فروش خدمت سربازی نداشته است، زیرا اصلی‌ترین محور برای این مصوبه، حمایت از قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت عنوان شده است. به گزارش «ایسنا» و به گفته زارع، این مصوبه در راستای توجه به امر مقدس استحکام خانواده و فرزندآوری و تعیین تکلیف مشمولین غایب بیش از ۵ سال با اولویت افراد متاهل و بالاتر از ۳۵ سال صادر شده که انجام وظایف مقدس سربازی تحت تاثیر تحلیل قوای جسمانی برای آنها امکان‌پذیر نیست.
فروش سربازی ۲۰۰ برابر نرخ ۲۰ سال پیش
نرخ خرید خدمت سربازی که ۲۰ سال قبل و در سال ۱۳۸۰ بین یک و نیم تا ۳ میلیون تومان بود با مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق با کف ۲۵۰ و سقف۶۰۰ میلیون تومانی تعیین شده است. با استناد به مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق، مشمولان غایبی که مدرک تحصیلی آنها کاردانی و کمتر است برای خرید خدمت سربازی ۲۵۰ میلیون تومان باید بپردازند.همچنین این نرخ برای مشمولان کارشناسی و کارشناسی ارشد نیز ۴۰۰ میلیون تومان تعیین شده است. همچنین افراد دارای مدرک پزشکی عمومی و دکتری تخصصی و بالاتر در تمامی رشته‌ها نیز برای خرید خدمت سربازی خود ۶۰۰ میلیون باید بپردازند. کمیسیون تلفیق برای مشمولان غایب دارای همسر و فرزند نیز مشوق‌ها و تخفیف چشمگیر در نظر گرفته است. بنا به این مصوبه، به ازای داشتن هر فرزند و نهایتا تا سه فرزند۲۰ درصد تخفیف به مشمولان غایب داده می‌شود. افراد متاهل تحت پوشش کمیته امداد سازمان بهزیستی نیز از تخفیف ۵۰ درصدی برخوردار می‌شوند. یکی از انتقادات موجود به این مصوبه، کاهش معافیتهای مشمولین غایب با تحصیلات بالاتر است. در مصوبه تلفیق بر خلاف مصوبات پیشین، دارندگان لیسانس و فوق‌لیسانس و دکتری باید مبالغ بیشتری بپردازند. ممکن است مجلس با این ذهنیت که این افراد در زمان تحصیل از معافیتهای گوناگون برخوردار هستند یا با این تحلیل که کشور به خدمات آنان نیاز دارد، این مصوبه را وضع کرده باشد. سخنگوی کمیسیون تلفیق در یک گفت‌وگوی خبری نیز با تاکید بر اینکه در این مصوبه با نیروهای مسلح هیچ مشورتی نشده است، گفت: فقط همکاران من در کمیسیون تلفیق این موضوع را پیشنهاد دادند، دفعه قبلی این مصوبه رای نیاورد و در رای‌گیری مجدد، برای مشمولان داخل کشور، مصوب شد که شرط تاهل و سن بالای ۳۵ سال مشمولان غایب درنظر گرفته و در اولویت قرار داده شود. وی تاکید کرد: حتما در این مصوبه باید نظر نیروهای مسلح اخذ شود، تمام مصوبات نیز باید در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تصویب شود و شورای محترم نگهبان آن را تایید کند.
هرچند بنابر گفته سخنگوی کمیسیون تلفیق، خرید سربازی با توجه به ضوابطی صورت خواهد گرفت، اما اصل این ماجرا، واکنش‌هایی را در پی داشته است؛ برخی معتقدند با اجرای این کار، تبعیضی بین مشمولان صورت می‌گیرد و بسیاری از افراد واجد شرایط به‌دلایل مبالغ بالای تعیین‌شده و عدم توانایی مالی، قادر به خرید خدمت سربازی نخواهند بود.
غلامرضا رحیمی‌پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم درباره مباحث مطرح‌شده درباره خرید سربازی گفته بود: ستادکل نیروهای مسلح به‌طور کلی با خرید سربازی موافق نیست، زیرا خرید سربازی در سال ۹۶ با این هدف که از تعداد غایبان کاسته شود مطرح شد، اما تعداد غایبان در چند سال گذشته فراتر از پیش‌بینی‌ها رشد کرد.
به گفته غلامرضا رحیمی‌پور، اجرای این موضوع باید عادلانه باشد در حالی که خرید خدمت سربازی عادلانه نیست و بنا به همین دلیل ستادکل نیروهای مسلح موافق این مصوبه نیست. در واکنش به این مصوبه، نادر مرادی، فعال کارگری نیز به «ایلنا» گفته است که کمیسیون تلفیق زحمت کشیده و برای پولدارها قانون وضع کرده است؛ با این حساب، آنهایی که متعلق به دهک‌های درآمدی بالاتر هستند، دست در جیب می‌کنند و پول می‌پردازند تا خدمت سربازی نروند و خدمت سربازی و دفاع از وطن می‌افتد به گردن کارگران و بازنشستگان و فرزندان آنها!
خرید سربازی به نفع طبقه مرفه
همچنین در خبری دیگر به نقل از «ایسنا»، علیرضا عباسی، نماینده مردم کرج، فردیس و اشتهارد در مجلس گفته است که نحوه خرید سربازی اعلامی کمیسیون تلفیق، باعث ایجاد تبعیض بین جوانان ذکور در خانواده‌های مستضعف و مرفه می‌شود و پیوست عدالت اجتماعی ندارد. به گفته وی وقتی لایحه بودجه ۱۴۰۱ وقتی به صحن آمد، با آن مخالفت می‌کنیم. وی گفت در این مصوبه اصل عدالت که یکی از اصول قانون‌گذاری است، رعایت نشده، چرا که بسیاری از مشمولان نمی‌توانند هزینه‌های خرید خدمت سربازی را متکفل شوند. همچنین به گزارش جی پلاس، ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس نیز گفت: طرح مجلس برای خرید سربازی یک طرح کاریکاتوری و به نفع مرفهین جامعه است. ابوترابی گفت: ستاد کل نیروهای مسلح زیر بار پذیرفتن این نظام وظیفه اشتباه نمی‌رود. بسیاری از علما با وجود این بودجه و امکانات و نفرات نیروهای مسلح و انتظامی، به سربازی اجباری خدشه وارد کردند. ابوترابی گفت: طرح ما مبنی بر سربازی حرفه‌ای این است که سرباز را به صورت پیمانی پنج‌ساله بیاوریم و بعد از آن استخدام کنیم.
ستاد کل نیروهای مسلح مخالف خرید سربازی
همچنین حیدری، نماینده مجلس و یکی دیگر از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ از مخالفت ستاد کل نیروهای مسلح با خرید خدمت سربازی به «ایسنا» خبر داده و گفته است که کمیسیون تلفیق با پیشنهاد دولت و کمیسیون تخصصی درآمدی برای دولت در بودجه ۱۴۰۱ از محل خرید خدمت سربازی پیش‌بینی کرد. وی درباره نظر ستاد کل نیروهای مسلح درباره خرید خدمت سربازی گفت: ستاد کل نیروهای مسلح خیلی موافق خرید خدمت سربازی نیست و حتی اعلام کرد با این موضوع موافقت نشود، زیرا نیروهای مسلح به سرباز نیاز دارد و از طرفی این کار مشوقی برای خرید سربازی نباشد.
