اسپوتنیک از مذاکرات ایران و بحرین خبر داد
دومینوی توافق در منطقه
ممدوح الصالح، نماینده پارلمان بحرین در گفت‌‌‌وگو با اسپوتنیک به جزئیات زیادی درخصوص ماهیت مذاکرات کشورش با ایران نپرداخت اما تاکید کرد که هیات پارلمانی ایران که اخیرا به منامه سفر کرد برای گسترش همکاری با بحرین ابراز تمایل کرد و بحرین نیز ابراز تمایل و رغبت کرد. وی گفت که در آینده نزدیک ابتکارعمل‌هایی برای حل اختلافات تهران و منامه مطرح خواهد شد. الصالح درخصوص نتایج مذاکرات خاطرنشان کرد که می‌توانم بگویم تلاش‌های خیرخواهانه‌ای برای ازسرگیری روابط درحال انجام است و بی‌شک به‌زودی نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت.
این نماینده بحرینی تاکید کرد که تهران و منامه بدون نیاز به طرف ثالث توانایی رهبری مذاکرات به طور مستقیم را دارند. ممدوح الصالح همچنین با اشاره به اینکه اولویت کشورش داشتن روابط برادرانه با همسایگان بر پایه عدم‌دخالت در امور داخلی دیگر کشورهاست خاطرنشان کرد که بحرین اهمیت ویژه‌ای به مساله بازگشایی سفارتش در تهران و ازسرگیری پروازها میان دو کشور می‌دهد.
بر اساس این گزارش اخیرا مجتبی رضاخواه رئیس شورای بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی به همراه هیاتی برای شرکت در نشست یکصد و چهل و ششم اتحادیه بین‌المجالس جهانی در منامه به بحرین سفر کرد. هیات پارلمانی ایرانی در حاشیه این نشست با احمد بن‌سلمان المسلم، رئیس مجلس بحرین دیدار و گفت‌‌‌وگو کردند.
رضاخواه در ابتدای این دیدار با اشاره به پیشینه مشترک فرهنگی، تاریخی و دینی مردم دو کشور و با قدردانی از میزبانی بحرین گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره رویکرد مثبت در همکاری با کشورهای منطقه دارد و از پیشنهاد بحرین در گسترش سطح روابط پارلمانی و تبادل هیات‌ها استقبال می‌کند. احمد بن‌سلمان المسلم رئیس مجلس بحرین نیز در ادامه، با استقبال از حضور و مشارکت هیات ایرانی در اجلاس یکصد و چهل و ششم IPU به میزبانی منامه، خواستار گسترش روابط دو کشور در سطوح مختلف دولتی و پارلمانی شد.
وی افزود: بالا بردن سطح روابط دوجانبه و رفع جدی موانع موجود از برنامه‌‌‌های اصلی ما در پارلمان است.
احمد بن‌سلمان المسلم در ادامه گفت: مجلس بحرین هم‌راستا با دولت، خواهان ارتقای روابط دوجانبه است و در ابتدای امر ما خواستار بازگشایی خطوط هواپیمایی میان دو کشور (منامه به مشهد - شیراز و تهران) هستیم. در این دیدار عباس گلرو (دبیرکل شورای بین‌المجالس)، ابوالفضل عمویی، روح‌‌‌الله متفکر‌آزاد و الهام آزاد نیز با سایر نمایندگان مجلس بحرین به بحث و گفت‌‌‌وگو پرداختند.
روابط ایران و بحرین همزمان با قطع روابط عربستان با ایران در دی ماه ۱۳۹۴ و به دلیل سیاست دنباله‌روی منامه از ریاض در مسائل منطقه، قطع و دو کشور وارد فاز تنش شدند. در واقع تنها کشور در مجموعه شورای همکاری که از سیاست قطع روابط ریاض با تهران حمایت و تبعیت کرد، منامه بود و بازیگری چون امارات سطح روابط را از سفارت به کاردار تنزل داد. اگرچه ابوظبی یک‌سال زودتر از عربستان به سمت عادی‌سازی روابط با ایران حرکت کرد، اما منامه همچنان به استراتژی قطع روابط عربستان با جمهوری اسلامی وفادار ماند.
با این حال و پس از اعلام توافق تهران و ریاض به ابتکار چین، منامه نیز به برقراری ارتباط با جمهوری اسلامی به شکل دیپلماسی پارلمانی چراغ سبز نشان داده است. اگرچه محتمل است که از همان شروع گفت‌وگوها میان ایران و عربستان در فروردین ۱۴۰۰ و به‌ویژه بعد از پنج دور گفتوگوهای امنیتی به میزبانی بغداد، ارتباطاتی هرچند محدود میان تهران و منامه نیز وجود داشته که هیچ‌گاه رسانه‌ای نشده است.
با این حال برخی تحلیلگران معتقدند که به دلیل فقدان استقلال عمل در سیاست خارجی بحرین به دلیل سلطه هژمونیک عربستان بر ساختارهای سیاسی و امنیتی این کشور، مقامات منامه تا زمانی که توافق ایران و عربستان به‌صورت رسمی منتشر نشد، نسبت به ارتباط و تماس با تهران اقدام نکردند. بنابراین می‌توان تاثیر جانبی و پیامد منطقه‌ای توافق تهران و ریاض در خاورمیانه و در کانون‌های تنش بین دو کشور را از دماسنج بحرین به خوبی مشاهده کرد.
این توافق همچنان این ظرفیت را دارد که در دیگر کانون‌ها یعنی یمن، سوریه، لیبی و حتی مصر نیز آثار جانبی خود را بروز دهد و صفحه جدیدی را از همکاریهای هرچند محدود میان بازیگران با منافع متضاد و متعارض پس از یک دهه تنش فراگیر رقم زند. به‌خصوص که به نظر می‌رسد نقش چین در شکل‌دهی به ترتیبات سیاسی و امنیتی منطقه در حال پر‌رنگ شدن است. زمزمه‌های نشست شورای همکاری خلیج فارس به‌علاوه ایران به ابتکار چین می‌تواند گام دیگری از رویکرد پکن برای سال‌های پیش روی خاورمیانه باشد. نقشی که در نهایت توانست دو دشمن قدیمی را بر میز مذاکره و توافق بنشاند.
به دنبال سفر بهمن‌‌‌ماه سید‌ابراهیم رئیسی به پکن و گفتوگوهای انجام شده میان رئیس جمهور چین با رئیس جمهور ایران، دریابان علی شمخانی از روز دوشنبه ۱۵ اسفندماه در شهر پکن با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشرده‌‌‌ای را به منظور حل‌‌‌وفصل نهایی موضوعات بین تهران-ریاض با همتای سعودی خود آغاز کرد.
در پایان این مذاکرات، روز جمعه ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی، بیانیه سه‌‌‌جانبه‌‌‌ای در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌‌‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
در نتیجه گفتوگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارتخانه‌‌‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.
وزرای امور خارجه دو کشور جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یکدیگر ملاقات می‌کنند. دو کشور با تاکید بر احترام به حاکمیت و عدم‌دخالت در امور داخلی یکدیگر در زمینه اجرای موافقت‌‌‌نامه همکاریهای امنیتی امضا شده در تاریخ ۲۸/ ۱/ ۱۳۸۰خورشیدی برابر با ۱۷/ ۴/ ۲۰۰۱ میلادی و نیز موافقت‌‌‌نامه عمومی همکاریهای اقتصادی، بازرگانی، سرمایه‌گذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان، امضا شده در تاریخ ۶/ ۳/ ۱۳۷۷ خورشیدی برابر با ۲۷/ ۵/ ۱۹۹۸ میلادی توافق کردند.
