یک نماینده مجلس به «دنیای اقتصاد» پاسخ داد
در مرز ایران و افغانستان چه اتفاقی افتاد؟
در زهک چه گذشت؟
شهریار حیدری، رئیس کمیته مرز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر بعد از سال ۱۳۷۵، معادل ۱۳۰کیلومتر از مرز خود با افغانستان را در منطقه زابل دیوار کشیدیم. اما طبق پروتکل‌ها دیوار در خط مرزی کشیده نمی‌شود و با فاصله از مرز کشیده می‌شود. ۵۵۰۰ هکتار از زمین‌های ما پشت دیوارها و در کنار رودخانه هیرمند است(منطقه زهک). این اراضی جزو مرغوب‌ترین زمین‌های کشاورزی ما در این منطقه است که در پشت دیوار قرار دارد و مردم برای کشاورزی به پشت این دیوارها می‌روند.
او ادامه داد: دیواری که کشیدیم در نقطه صفر مرزی نیست، بلکه این دیوار را برای جلوگیری از تردد کشیدیم. یک زمانی کاروان‌های مواد مخدر از طرف افغانستان با ماشین‌هایی وارد کشورمان می‌شدند و فلسفه این دیوار برای جلوگیری از ورود این کاروان‌ها بود، اما حدود دو سال است که طالبان، مردم زابل را که برای کشاورزی به پشت دیوار می‌روند، اذیت و به آنها تیراندازی می‌کند. مرزبانان ما هم با قدرت و اقتدار به آنها جواب می‌دهند. مرزبان مسوول مرز است و قطع به یقین با طالبان تقابل می‌کند.
طالبان به کشاورزان ایرانی شلیک کرد
رئیس کمیته مرز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اتفاق روز شنبه که منجر به تبادل آتش میان مرزبانان جمهوری اسلام و طالبان شد، اظهار کرد: روز شنبه دو کشاورز زابلی برای کشاورزی به پشت دیوارها رفته بودند که به سمت این دو کشاورز تیراندازی و آنها را مجروح می‌کنند. مرزبانان به دلیل امنیت مردم و مرز در آنجا مستقر هستند و بعد از این اتفاق تبادل آتش سنگین آغاز و افرادی از طالبان کشته و زخمی شدند. همچنین این درگیری‌ها منجر به شهادت یک مرزبان جمهوری اسلامی و زخمی شدن چند مرزبان دیگر شد.
حیدری خاطرنشان کرد: این اتفاق برای بار اول نیست که رخ می‌دهد و هر بار شروع‌کننده تیراندازی طالبان است. طالبان علیه ما عملیات انجام دادند و متقابلا مرزبانان و همچنین نیروهای امنیتی ما اقدام متقابل و در عین حال کوبنده انجام دادند. اگر طالبان این اقدامات را ادامه دهد قطع به یقین بازنده طالبان است و جمهوری اسلامی ایران قدرت برتر نظامی را دارد. طالبان در مقابل قدرت نظامی ایران جایگاهی ندارد. طالبان گروهی است که طی کودتایی به قدرت رسیدند و حکومت می‌کنند. طالبان نه مردم‌پایه است و نه دولت‌پایه. این گروه اجازه نمی‌دهد مردم آزادانه تصمیم بگیرند.
رفتار طالبان نه با مردم خود و نه با همسایگانش مشخص نیست. اما جمهوری اسلامی معتقد به حق همسایگی است و به دنبال این است که بتواند از شرایط مرزها به نفع دو طرف استفاده کند. این تفاوت دیدگاه ما و طالبان در مورد شرایط مرزی است. رئیس کمیته مرز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: ما باید بازنگری در امکانات و تجهیزات مرزبانی انجام دهیم. مرز برای همیشه ثابت و پایدار است و از سوی دیگر پاکستان و افغانستان هیچ‌گونه اشرافی به مرزهایشان ندارند. ما بیش از ۲هزار کیلومتر مرز مشترک با طالبان و پاکستان داریم که این مرزها را خودمان به صورت یکجانبه مدیریت می‌کنیم.
موضوع اختلافی میان ایران و طالبان چیست؟
حیدری با بیان اینکه ممانعت جمهوری اسلامی از قاچاق مواد مخدر از سوی طالبان موجب اختلاف شده است، تاکید کرد: کار طالبان این است که از مرزها مواد مخدر را عبور دهد. طالبان گروهی است که درآمد و معیشتش وابسته به قاچاق مواد مخدر از مرزها است که ما هم اجازه آن را نمی‌دهیم و همین موضوع موجب اختلاف شده است. او با اشاره به موضوع حقابه هیرمند تاکید کرد: البته موضوع حقابه هیرمند هم در تنش‌های فی‌مابین تاثیر داشته است و اگر طالبان حقابه ایران را ندهد، روابط بدتر از شرایط کنونی می‌شود. او همچنین با اشاره به سفر اخیرش به مرز استان سیستان و بلوچستان، گفت: ما مرز طولانی با افغانستان و پاکستان داریم. بیش از ۱۶۰۰کیلومتر مرز زمینی و دریایی با پاکستان داریم و حدود ۹۵۰ کیلومتر هم طول مرز ما با افغانستان است. مرزهای طولانی باعث می‌شود که اتفاقاتی در مرزها رخ دهد.
او ادامه داد: جمهوری اسلامی به امنیت خود و همسایگان اهمیت می‌دهد و در این راستا بارها اعلام کردیم نا‌امنی‌هایی که در داخل افغانستان و پاکستان وجود دارد، می‌تواند بر مرزهای ما تاثیر بگذارد و همین اتفاق افتاد. متاسفانه پاکستان تسلط و اشراف کافی بر امنیت منطقه خود به ویژه در مرز خود با جمهوری اسلامی ندارد. اگر پاکستان بر مرزهای خود اشراف دارد نباید شاهد اتفاقاتی باشیم که منجر به شهادت مرزبانان ما شود. اگر این اشراف را ندارد پیشنهاد می‌کنم پاکستان تامین امنیت بخشی از نوار مرزی خود تا عمق ۵۰ کیلومتر را به ما بسپارد.
ضرورت بازنگری در سیاست ایران در قبال طالبان
همچنین جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: طالبان یک دولت مرکزی ندارد و در افغانستان با گروه‌های پراکنده‌ای به نام طالبان مواجه هستیم. این گروه‌ها با حدود مرزی و پروتکل‌های مرزی آشنا نیستند و اقدامات ایذایی انجام می‌دهند و نیروهای ما نسبت به ورود غیرقانونی و تیراندازی آنها پاسخ دادند. شروع‌کننده طالبان بوده و مرزبانی ما هم دفاع کرده است. او افزود: طالبان این‌گونه اقدامات را بارها و بارها تکرار کرده و از شمارش خارج شده است. روز گذشته در کمیسیون امنیت ملی جلسه‌ای داشتیم و به نظر ما باید با طالبان برخورد شود.
سیاست ما در قبال طالبان نیاز به بازنگری دارد چون به نظر ما این سیاست کارشناسی نبوده است. ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز گفت: نیاز است که سیاست ما در قبال طالبان تغییر کند. البته نباید برای کشور چالش جدیدی ایجاد کرد. اما معتقدم از موضع عزت باید از کشور دفاع کرد و هرگونه تهاجمی به کشور باید به سختی پاسخ داده شود. او ادامه داد: به نظر می‌رسد ما هم در قضیه جمهوری آذربایجان و هم در برخورد با طالبان با تسامح و تساهل برخورد می‌کنیم و بهتر است که قاطعیت از خود نشان دهیم تا احیانا این کشورها دچار محاسبات اشتباه نشوند.
