ایران ذخایر اورانیوم ۶۰درصدی را کاهش داد
دود سفید از تهران
لارنس نورمن در گزارشی برای خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شد:«ایران هنوز به اندازه کافی مواد با درجه نزدیک به تسلیحات برای سوخت تقریبا سه سلاح هستهای دارد که بر وضعیت آن به عنوان یک کشور دارای تسلیحات هستهای آستانه تاکید دارد.» اما نورمن تاکید میکند که ایران با رقیق کردن مقداری از اورانیوم غنیشده ۶۰درصد خود در هفتههای اخیر با مواد کمغلظتتر، ذخیره ۶۰درصد خود را برای اولین بار از زمان شروع تولید سوخت هستهای در سال ۲۰۲۱ کاهش داده است. در هفتههای اخیر، ایران دوبار فرآیند رقیقسازی اورانیوم ۶۰درصد را با مخلوط کردن آن با اورانیوم غنیشده ۲ درصد انجام داده است.
همچنین به نوشته بلومبرگ، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه (۷ اسفند) ادعا کردند سطح اورانیوم غنای بالای ایران از ماه نوامبر تاکنون با کاهش ۵ درصدی همراه شده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده ایران برای دستیابی به این کاهش، مجموعا ۸.۳۱ کیلوگرم اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد را با مواد کمغلظت مخلوط کرده است. این اتفاق، نخستین کاهش در ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران از سال ۲۰۲۱ محسوب میشود. آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده سطح ذخایر اورانیوم ایران با غنای ۶۰ درصدی به ۵.۱۲۱ کیلوگرم کاهش پیدا کرده است. این آژانس مدعی شده این میزان از اورانیوم در ماه نوامبر ۳.۱۲۸ کیلوگرم بوده است. همچنین میزان اورانیوم با غنای ۲۰ درصدی ایران از ۱.۵۶۷ کیلوگرم به ۲.۷۱۲ کیلوگرم افزایش یافته است. این اقدام ایران در حالی صورت میگیرد که واشنگتن و شرکای اروپاییاش در مورد نحوه پاسخگویی به برنامه هستهای ایران به مشکل خوردهاند.
در یکی از آخرین واکنشها از سوی غرب به برنامه هستهای ایران، وزیران خارجه گروه هفت شامل آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلیس و همچنین مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با صدور بیانیهای «بر عزم خود مبنی بر اینکه ایران نباید هرگز به سلاح هستهای دست یابد، تاکید کردند.» آنها از «تشدید بدون وقفه» برنامه هستهای ایران انتقاد کردند. وزیران گروه هفت تاکید کردند: «راهحل دیپلماتیک بهترین مسیر برای رسیدگی به نگرانیهای جهانی است.» مقامات آمریکایی میگویند که تبدیل این مقدار به مواد با درجه تسلیحات تقریبا ۹۰ درصد، کمتر از دو هفته طول میکشد. ایران تنها کشوری است که دارای تسلیحات غیرهستهای اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد است. طبق تعریف آژانس، ایران برای ساخت بمب اتمی به حداقل ۴۲ کیلوگرم اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد نیاز دارد.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس به نقل از گزارشی که آژانس منتشر کرده ایران به افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص پایین ادامه داده است. این کشور ۱۴۵.۱ کیلوگرم به ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی خود اضافه کرده که به گفته کارشناسان میتواند ظرف چند هفته به سطح لازم برای ساخت سلاح افزایش یابد. اورانیوم غنی شده تا حدود ۹۰ درصد میتواند برای سوخت بمبهای هستهای استفاده شود. ایران اکنون ۷۱۲ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنیشده دارد. در همین خصوص فرانسپرس در گزارشی مدعی شده میزان ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به ۲۷ برابر سقف مجاز در توافق هستهای سال ۲۰۱۵ میلادی رسیده است. براساس گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی که توسط این خبرگزاری مشاهده شده، کل ذخایر اورانیوم غنیشده ایران تا ۱۰ فوریه (۲۱ بهمن) ۵۵۲۵.۵ (۵ هزار و ۵۲۵ و نیم) کیلوگرم برآورد شده که نسبت به آخرین گزارش فصلی در نوامبر، ۱۰۳۸.۷ (هزار و ۳۸ و هفت دهم) کیلوگرم افزایش داشته است. مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کردهاند که برنامه هستهای این کشور صرفا برای اهداف صلحآمیز است. مقامات آمریکایی گفتهاند که ایران میتواند ظرف چند ماه به سلاح هستهای دست یابد.
دولت بایدن نیز طی بیش از سه سال گذشته از سیاست دیرینه ایالات متحده مبنی بر تلاش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، حمایت کرده است. هر چند ایران میگوید قصد ساخت سلاح ندارد. کاهش اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد، به ایالات متحده و شرکای اروپاییاش که به طور فزایندهای نگران گسترش برنامه هستهای هستند، مهلتی برای تصمیمگیری میدهد. دولت بایدن در تلاشهای خود برای احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ با ایران شکست خورد؛ توافقی که تحریمهای بینالمللی علیه تهران را در ازای محدودیتهای سخت اما موقت بر فعالیت هستهای این کشور لغو کرد. تلاشهایی برای کاهش تنش نیز در سال گذشته انجام شد که ناشی از گفتوگوهای غیرمستقیم بین مقامات ارشد ایالات متحده و ایران در عمان بود. این مذاکرات غیرمستقیم نیز پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر پایان یافت. ایران در سال گذشته به عنوان بخشی از تلاشهای محدودسازی تنش، تولید اورانیوم ۶۰ درصدی خود را کاهش داده بود. آژانس در اواخر سال گذشته اعلام کرد، با این حال، ایران این کاهش را در نوامبر معکوس کرد.
واکنش آمریکا
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به سوالی درباره انتشار گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران پاسخ داد. به گزارش ایسنا، متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی درباره ادعای خبرگزاری رویترز درباره رؤیت گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص برنامه هستهای ایران، مبنی بر اینکه چه واکنشی به کاهش سطح «اورانیوم نزدیک به سطح بمب» ایران دارد که در این گزارش به آن اشاره شده، گفت: «تا جایی که میدانم، این گزارش هنوز علنی نشده است و من درباره گزارشی که هنوز منتشر نشده، نظری نمیدهم.» میلر در بخشی از این نشست خبری که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شده، گفت:«اما ما همچنان نگرانیهای جدی درباره تداوم گسترش برنامه هستهای ایران، از جمله تولید مداوم اورانیوم با خلوص بالا داریم که هیچ دلیل غیرنظامی موثقی ندارد.»
قطعنامهای صادر نمیشود
همچنین یک منبع آگاه به «ایسنا» خبر داد که در نشست آتی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، قطعنامهای علیه ایران تصویب نخواهد شد. در یک سال گذشته ایران و آژانس همکاری و مذاکرات فنی و حقوقی مستمر و فشردهای درباره موضوعات مختلف از جمله حل و فصل چهار مکان، صدور روادید بازرسان آژانس، همترازی مواد هستهای و ذرات اورانیوم ۸۴ درصدی داشتهاند. یک منبع آگاه در رابطه با احتمال صدور قطعنامه درباره ایران در نشست شورای حکام به «ایسنا» گفت: «در نشست آتی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی قطعنامهای علیه برنامه هستهای ایران تصویب نمیشود.» به نظر میرسد کشورهای اروپایی و رژیم صهیونیستی تلاش دارند، فشار بر ایران را به شکلهای مختلف حفظ کنند؛ اما به نظر دولت آمریکا که درگیر بحران غزه و اوکراین و انتخابات آتی ریاست جمهوری است چندان به تشدید فضا در مورد ایران تمایلی ندارد و از هرگونه تنش نظامی، دیپلماتیک و هستهای با تهران اجتناب میکند. در عین حال این احتمال که سه کشور اروپایی و آمریکا در نشست هفته آینده و «بیانیهای غیرالزامآور»، همانند گذشته ادعاهای خود علیه برنامه هستهای ایران را تکرار کنند، وجود دارد.
پیام سیاسی ایران به آژانس
رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد مسائل بینالملل درباره پیام سیاسی کاهش ذخایر اورانیوم ۶۰درصد از سوی ایران به روزنامه «دنیایاقتصاد» گفت: «پیام مشخص این است که ایران نمیخواهد با سرعت به سمت ذخیرهسازی هرچه بیشتر اورانیوم ۶۰ درصد برود. بخشی از این تصمیم ایران به این برمیگردد که آژانس در گزارشهای قبلی خود نسبت به کاهش اطلاعات و کاهش آگاهی خود از فعالیتهای هستهای ایران ابراز نگرانی کرده بود.» وی افزود:«یعنی در کنار پیام سیاسی، شاید ایران میخواهد به آژانس نیز یک پیام مثبت ارسال کند؛ مبنی بر اینکه به دنبال ایجاد بحران با آژانس نیست. سیاست ایران در قبال آژانس همواره این بوده که با این نهاد دچار بحران نشود و آژانس به وظایف فنیاش بپردازد.»
قهرمانپور در پاسخ به اینکه آیا ایران پیامی برای اروپا و آمریکا نیز به طور مشخص داشته است، توضیح داد:«در حال حاضر موضوع هستهای ایران چندان در دستور کار آمریکا و اروپا نیست؛ زیرا آمریکا در سال انتخابات قرار دارد و تمرکزش بر مسائل مرتبط با انتخابات است و اروپا نیز دغدغه جنگ اوکراین را دارد.» به گفته این کارشناس، چون موضوع در دستورکار غربیها نیست نمیتوان گفت مخاطب خاص پیام سیاسی ایران آنها هستند ؛اما اگر آژانس گزارش مثبت ارائه بدهد بر رویکرد اروپا و آمریکا نیز تاثیرگذار خواهد بود. همچنین این کارشناس در توضیح این موضوع که تاثیر این گزارش روی نشست فصلی آژانس که تا یکی دو هفته دیگر برگزار میشود چیست، گفت:«آژانس فعلا نمیخواهد وارد بحران جدی با ایران شود؛ زیرا همانطور که اشاره شد آمریکا در سال انتخابات بهسر میبرد و بحرانهای جنگ غزه و اوکراین نیز غرب را به شدت به خود مشغول کرده است. به همین دلیل واشنگتن و بروکسل فعلا روی موضوع هستهای ایران تمرکز نمیکنند و مانند قبل همان بیانیههای تکراری را صادر خواهند کرد.»