حضور چند چهره قدیمی در دولت چهاردهم قطعی شد
دولت ائتلافی یا وفاق ملی؟
از همان روزی که کارزار انتخاباتی مسعود پزشکیان آغاز به کار کرد، تشکیل «دولت وحدت ملی» به شعار کارزار تبدیل شد؛ شعاری که اگرچه تاکیدی بر رفع اختلافات بنیادین میان احزاب و جریان‌های سیاسی و به عبارت بهتر «وفاق ملی» بود، اما این شائبه را در برخی سیاسیون به وجود آورد که درصورت ورود پزشکیان به پاستور، او نباید تغییر چندانی در دولت ناتمام شهید ابراهیم رئیسی ایجاد کند و کابینه چهاردهم باید دولتی با حضور برخی از وزرای دولت پیشین باشد.
در ادامه راه روز ۹مرداد، مسعود پزشکیان به‌طور رسمی دولتش را دولت «وفاق ملی» نام نهاد، اما درخواست حضور وزرایی از جناح رقیب در دولت چهاردهم همچنان مطرح بود. درخواستی که اگرچه در تمام این روزها منتقدان و مخالفان جدی داشته است، اما به نظر می‌رسد با وجود مخالفت‌های گسترده به زودی رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت. همچنان‌که بنا به برخی شنیده‌ها احتمالا نام چند وزیر از کابینه سیزدهم در لیست کابینه چهاردهم که قرار است فردا به مجلس معرفی شوند، گنجانده شده است.این خبر درحالی طی روزهای اخیر در فضای رسانه‌ای مطرح شده است که مخالفان چنین رویکردی از همان روزهای نخست، آن را مغایر با اصل «درخواست تغییر» از سوی آن بخشی که به پزشکیان رای داده‌اند، بیان می‌کردند.
به عقیده آنها اصولا این درخواست مانع موفقیت دولت پزشکیان در ادامه راه به دلیل ناهمگون بودن ایده‌های راهبری دولت در بخش‌های مختلف خواهد شد. مخالفان ایده تشکیل دولت با حضور افرادی از دو جناح معتقدند این نگاه مانع تحقق وعده‌هایی خواهد شد که پزشکیان برپایه آنها موفق به کسب رای شده است و شرط موفقیت یک دولت، تشکیل کابینه‌ای با یک دیدگاه واحد است. البته این نظریه منتقدان خود را دارد؛ همان‌ها که معتقدند حضور چهره‌هایی از دو دیدگاه سیاسی در دولت می‌تواند منجر به تعامل بیشتر و پیشبرد امور بدون سنگ‌اندازی جناح رقیب شود. همه اینها حالا منجر به طرح این سوال از مسعود پزشکیان شده است که آیا تشکیل «دولت وفاق ملی» به معنای حضور جناح رقیب در دولت و تشکیل «دولت ائتلافی» است و آیا پزشکیان می‌تواند با حضور این افراد به وعده‌های خود مبنی بر تغییر روش‌ها و رویه‌های غلط گذشته عمل کند؟
دولت وفاق ملی یا دولت ائتلافی؟
مروری بر آنچه طی ماه‌های گذشته در کارزار انتخاباتی پزشکیان گذشت و سخنان او و همراهانش می‌تواند تا حدی اهداف و برنامه‌های رئیس‌جمهور منتخب را برای تشکیل دولتش روشن‌تر کند. مسعود پزشکیان روز ۱۵تیرماه توانست با کسب بیش از ۱۶میلیون رای پیروز میدان رقابت‌های انتخاباتی شود و نامش را به عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران در دفتر تاریخ ثبت کند. کارزار انتخاباتی او طی حدود دوماه فعالیت انتخاباتی که ازسوی چهره‌هایی همچون محمدجواد ظریف هدایت می‌شد، در تمام میتینگ‌های انتخاباتی از «وحدت ملی» سخن می‌گفت.
همچنان‌که محمدجواد ظریف که چهره اصلی کارزار انتخاباتی پزشکیان بود، روز ۱۳تیرماه در همایش بزرگ حامیان مسعود پزشکیان در یاسوج اعلام کرد: «ما آمده‌ایم تا یک حکومت وحدت ملی تشکیل دهیم، از اصولگرا، اصلاح‌طلب، همه در دولت پزشکیان. تنها ملاک و میزان برای پزشکیان صداقت، پاکدستی و عقلانیت مهم است.» خود پزشکیان نیز طی مناظرات انتخاباتی بارها با بیان اینکه با دعوا نمی‌شود کشور را اداره کرد، تصریح کرده بود: «اگر ما نتوانیم انسجام داخلی و مشارکت همه جناح و گروه‌ها را در جریان برنامه همراه خود بکنیم هرچه قدر هم درست بنویسم مثل قبل برنامه‌ها معطل خواهد ماند.»او روز ۱۷مرداد همزمان با روز خبرنگار نیز در جمع خبرنگاران با بیان اینکه «در این مدتی که تلاش می‌کنیم هیات وزیران را معرفی کنیم، درباره وفاق گفتیم و دلمان می‌خواهد از همه دولت‌ها در آن حضور داشته باشند» گفت: «نگوییم این [فرد از] دولت رئیسی است، آن یکی از دولت روحانی، اینها زبان تفرقه است. ما گفتیم دولت وفاق باشیم، هم آنها باشند و هم ما، ولی قبله و جهت‌مان یکی باشد.»
روز گذشته نیز محمد‌جعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور در سخنانی که «ایسنا» آن را منتشر کرد، به نوعی مهر تایید برهمه خبرها و شایعات این روزها در مورد حضور وزرای دولت پیشین در دولت پزشکیان زد و اظهار کرد: همه ایران باید در دولت با گرایش‌ها و نگاه‌های مختلف، نقش داشته باشند. کابینه دولت متشکل از همه گرایش‌های فکری خواهد بود. در کنار این سخنان، گفت‌وگوی سید‌محمد حسینی، مشاور فرهنگی و اجتماعی رئیس دولت سیزدهم با خبر‌آنلاین نیز قابل تامل است. او در این گفت‌وگو که روز گذشته منتشر شد، به نوعی مهر تایید برهمه خبرها مبنی بر حضور وزرای دولت رئیسی در دولت پزشکیان زد و از حضور برخی از وزرای دولت سیزدهم در دولت چهاردهم خبر داد. او با بیان اینکه من شنیده‌ام پزشکیان بنا دارد برخی از اعضای دولت سیزدهم حدود دو، سه نفری را در دولت چهاردهم استفاده کند، گفت: برای مثال بحث علی‌آبادی برای برعهده گرفتن وزارت نیرو مطرح است.
او قبلا هم معاون وزارت نیرو بوده است، اگر این کار انجام شود، کار خوبی است چراکه شعار پزشکیان هم دولت وفاق ملی است.خبرهایی که ظرف امروز و فردا صحت و سقم آنها با ارائه لیست وزرای پیشنهادی پزشکیان به مجلس مشخص خواهد شد. آن‌طور که شهرام دبیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهور اعلام کرده، قرار است فردا(یکشنبه) لیست وزرای پیشنهادی تقدیم مجلس شود. در همین حال خبرگزاری تسنیم روز پنج‌شنبه، از حضور سیداسماعیل خطیب وزیر اطلاعات در دولت سیزدهم، در لیست وزرای پیشنهادی پزشکیان به مجلس خبرداده است. برخی خبرهای دیگر هم حاکی از آن است که ظاهرا نام صحرایی، وزیر آموزشوپرورش دولت رئیسی در لیست کابینه چهاردهم به عنوان وزیر آموزشوپرورش گنجانده شده بود که پس از اعتراض‌ها و انتقادهای گسترده از لیست حذف شد و قرار شد تا محسن حاجی‌میرزایی که به تازگی به عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهوری منصوب شده و پیش‌تر در دولت دوازدهم سمت وزیر آموزشوپرورش را برعهده داشت، جایگزین او شود.
اخباری که احتمالا امروز صحت آن تایید یا تکذیب خواهد شد.با مرور این سخنان و خبرها حالا این سوال‌ها از سوی رای‌دهندگان از رئیس دولت چهاردهم و شورای راهبری پرسیده خواهد شد که آیا هدف از تشکیل «دولت وفاق ملی» از همان ابتدا تشکیل «دولت ائتلافی» بوده است؟ ناظران سیاسی براین نظرند که گردآمدن احزاب و گرو‌ه‌های سیاسی از دو نگاه متفاوت برای اداره کشور در دولت، مسبوق‌‌به‌سابقه نیست. این ناظران معتقدند دولت وحدت ملی به معنای دولت ائتلافی نیست، بلکه منظور از وحدت، اتحاد در سطح راهبردی، ایجاد تعامل‌ها و رویکردهای مشترک در مسیر توسعه کشور است و اصولا تشکیل دولت ائتلافی توسط پزشکیان، در تعارض با خواست رأی‌دهندگان است.طرفداران این نظریه می‌گویند حضور افرادی از گذشته در دولت چهاردهم، پزشکیان را از اهدافی که برای اداره کشور در نظر گرفته است، منحرف خواهد کرد و منجربه تشکیل دولتی ناهمگون و ناکارآمد می‌شود.
در سوی دیگر این نظریه، برخی براین عقیده هستند که پزشکیان می‌تواند با نادیده گرفتن بخش رادیکال اصولگرا، اصولگرایان میانه‌رو را در چینش کابینه مشارکت دهد و نوعی وفاق ملی را به نمایش بگذارد. طرفداران حضور وزرایی از جناح رقیب در دولت را به معنای اعتقاد پزشکیان به کثرت‌گرایی سیاسی می‌دانند که در نهایت منجر به پیشبرد کشور خواهد شد. با تکیه بر این نظرات باید دید چه کسانی در لیست دولت چهاردهم گنجانده شده‌اند و آیا مسعود پزشکیان به وعده خود برای تشکیل دولت وفاق ملی پایدار مانده یا تحت فشارهای سیاسی به تشکیل دولت ائتلافی تن داده است؟
