افت تیراژ ماهانه به‌علاوه کاهش نرخ رشد تولید تجمیعی خودروسازان

موتور تولید خودرو ریپ زد

دنیای‌اقتصاد : موتور تولید خودرو طی خرداد گرم شده بود؛ اما آمار تیر خودروسازان نشان می‌دهد در این ماه روند تولید آنها کند شده است.

طبق آنچه خودروسازان به بورس اعلام کرده‌اند، در مجموع 311 هزار و 238 دستگاه انواع محصول سواری و وانت توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در چهار ماه ابتدایی امسال به تولید رسیده که از رشد هشت درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌خودرویی‌ها شده که توانسته‌اند 169هزار و 969 دستگاه محصول را در چهار ماه ابتدایی امسال تولید کنند. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید ایران‌خودرو رشدی 2/ 17درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که سایپایی‌ها با تولیدی 102هزار و 595 دستگاهی در چهار ماه  امسال، کاهش تیراژ شش‌درصدی را تجربه کرده‌اند. در نهایت پارس‌خودرویی‌ها نیز با توجه به آمار تولید 38هزار و 674 دستگاهی در چهار ماه ابتدایی امسال، 5/ 10درصد افزایش تولید را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به ثبت رسانده‌اند.

رشد تولید چهارماهه خودروسازان در حالی است که نه تنها نرخ رشد آن در مقایسه با نرخ رشد سه ماهه کاهش یافته، بلکه آمار ماهانه نیز در تیر و به عکس خرداد کاهشی شده است. طبق آمار، مجموع تولید 3 خودروساز بزرگ کشور در تیر امسال تنها 84هزار و 993 دستگاه بوده که در مقایسه با آمار حدودا 104هزار دستگاهی خرداد،  3/ 18درصد افت را نشان می‌دهد. در این بین، ایران‌خودرو دارای بیشترین تولید ماهانه است، به نحوی که در تیر امسال 46هزار و 82 دستگاه تولید داشته است. این آمار سبب شده بزرگترین خودروساز ایران در تیر و نسبت به خرداد 6/ 20درصد افت تولید را به ثبت برساند. سایپا نیز در کنار اینکه تولید چهار‌ماهه‌اش منفی بوده، با افت تیراژ ماهانه هم مواجه شده است. این شرکت در تیر و نسبت به خرداد 5/ 17درصد کاهش تیراژ را به خود می‌بیند.

در نهایت پارس‌خودرو مسیری خلاف دو خودروساز بزرگ کشور را در تیر طی کرده و توانسته به تیراژ ماهانه‌اش بیفزاید. طبق صورت‌های مالی ارائه‌شده بورس، خودروساز سوم ایران 11هزار و 437 دستگاه محصول سواری را در نخستین ماه تابستان به تولید رسانده تا در مقایسه با آخرین ماه بهار، 2/ 18درصد رشد تیراژ را در کارنامه‌اش ثبت کند. با توجه به آمار تولید چهار‌ماهه و ماهانه خودروسازان، اوضاع تولید در تیر چندان مساعد نبوده است. به نظر می‌رسد چالش‌های کلی خودروسازان مانند تحریم، کمبود نقدینگی و اختلال در تامین برخی قطعات به‌خصوص قطعات الکترونیکی، در تیرماه بیش از خرداد خود را نشان داده و سبب ریپ زدن موتور خودروسازان شده است. البته یکی دیگر از دلایل منفی شدن تولید تیر نسبت به خرداد و تیراژ چهارماهه می‌تواند به بالا رفتن پایه تولید در سومین ماه بهار مربوط باشد. در واقع خردادماه قله تیراژ خودرو در چهار ماه ابتدایی امسال بوده و باید منتظر ماند و دید در هشت ماه باقیمانده تا پایان سال آیا نقطه عطف دیگری نیز در کارنامه غول‌های جاده مخصوص ثبت خواهد شد.

اما نکته مهم دیگر در مورد آمار تولید چهار ماه ابتدایی امسال خودروسازان، تداوم عقب‌‌افتادن آنها از برنامه مدنظر وزارت صنعت، معدن و تجارت است. طبق این برنامه، خودروسازان بزرگ کشور باید تا انتهای امسال یک‌میلیون و 500هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند. فرض بر این است که این تعداد محصول باید توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو به تولید برسد. با این حساب، آنها باید ماهی 125هزار دستگاه خودرو تولید کنند تا در پایان سال به تیراژ یک‌میلیون و 500هزار دستگاهی برسند. با توجه به این رقم، غول‌های جاده مخصوص باید در پایان تیر امسال به مجموع تیراژ 500هزار دستگاهی دست پیدا می‌کردند، حال آنکه آمار نشان می‌دهد آنها کمتر از 312هزار دستگاه تولید داشته‌اند. بنابراین با در نظر گرفتن این رقم، خودروسازان بزرگ عملا 190هزار دستگاه از برنامه تولید چهار ماه امسال عقب مانده‌اند.

به عبارت بهتر، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو تا پایان تیر امسال تنها حدود 63درصد از برنامه تولید امسال وزارت صمت را محقق کرده‌اند. اگر قرار باشد خودروسازان بزرگ تا پایان سال به تیراژ یک‌میلیون و 500هزار دستگاهی برسند، باید در هشت ماه باقیمانده حدودا یک‌میلیون و 200هزار دستگاه محصول دیگر را تولید کنند. با این حساب، آنها باید از مرداد به بعد به طور متوسط ماهی حدودا 150هزار دستگاه خودرو را تولید کنند، اتفاقی که رخ دادن آن با توجه به شرایط خودروسازان بعید به نظر می‌رسد. اگر فرض کنیم خودروسازان در هشت ماه باقیمانده هر ماه آمار خرداد (به عنوان قله ماهانه تولید) را تکرار کنند، کل تیراژ آنها در پایان سال نهایتا به یک‌میلیون و 150‌هزار دستگاه خواهد رسید.

  افت‌وخیز تولید چهارماهه خودرو

نگاهی به جزئیات تولید چهارماهه خودروسازان بیندازیم تا مشخص شود هر یک از آنها چه کارنامه‌ای از خود در این بازه زمانی به‌جا گذاشته‌اند.  بنابر آمار منتشره در سایت کدال، بیشترین تیراژ در بین مدل‌های تولیدی طی چهار ماه نخست امسال، نصیب خانواده پژو شده است. ایران‌خودرویی‌ها در بازه زمانی تحت بررسی 106هزار و 410 دستگاه از مدل‌های پژو را تولید کرده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال 1400 افزایش حدودا 5/ 2درصدی را نشان می‌دهد. ایران‌خودرو تولید برخی مدل‌های پژو را تقریبا متوقف کرده و برنامه دارد طی یکی دو ماه آینده پژو 405 را نیز حذف کند. در بین دیگر محصولات ایران‌خودرو، سمند تیراژ 23هزار و 388 دستگاهی را در چهار ماه ابتدایی امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدودا 92درصد رشد را نشان می‌دهد. سمند هم جزو خودروهایی است که تا چندی دیگر از خطوط تولید حذف خواهد شد.

ایران‌خودرو قصد دارد جای خالی سمند را به واسطه افزایش تیراژ دنا پر کند.  دنا در لیست خودروهایی قرار دارد که در چهار ماه نخست امسال با رشد تولید مواجه شده‌اند. طبق آمار ارائه‌‌شده به بورس، در چهار ماه ابتدایی امسال 20هزار و 612  دستگاه دنا در ایران‌خودرو تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد نزدیک به 25درصدی را نشان می‌دهد. مانند دنا، رانا نیز افزایش تولید را در چهار ماه ابتدایی امسال تجربه کرده است. طبق آمار ارائه‌شده به بورس، رانا تیراژ 9هزار و 881 دستگاهی را در چهار ماه نخست امسال به ثبت رسانده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از افزایش کمتر از چهاردرصدی حکایت دارد. از رانا که بگذریم، ایران‌خودرو محصولی چینی به نام‌ هایما نیز دارد که تولید آن در چهار ماه نخست امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است.

طبق آمار، ایران‌خودرویی‌ها پنج‌هزار و 468 دستگاه ‌هایما را در چهار ماه نخست امسال تولید کرده‌اند. با توجه به این آمار، تولید ‌هایما که سایت خراسان ایران‌خودرو میزبان آن است، رشد حدودا 200درصدی را در چهار ماه امسال و نسبت به مدت مشابه 1400 به خود می‌بیند. ایران‌خودرویی‌ها به‌تازگی مدل جدید هایما را نیز به نام S8 مهمان خود کرده‌اند.‌ اما سری هم به تارا بزنیم؛ جدیدترین محصول حال حاضر ایران‌خودرو که چند وقتی می‌شود وارد جاده‌ها و خیابان‌های کشور شده است. طبق آمار ارائه‌شده به بورس، ایران‌خودرو در چهار ماه ابتدایی امسال چهار هزار و 197 دستگاه تارا را تولید کرده، محصولی که در مدت مشابه سال گذشته تازه وارد خطوط تولید این شرکت شده بود. در مقایسه با چهار ماه ابتدایی 1400، تولید تارا بیش از چهار برابر شده است.

از ایران خودرو بگذریم و به‌ سراغ سایپا برویم، دومین خودروساز بزرگ کشور که آمار تجمیعی آن طی امسال و نسبت به پارسال همچنان منفی است. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل تیبا، کوئیک و ساینا بیشترین سهم از تولید چهار ماه نخست را داشته است. سایپایی‌ها تا پایان تیر نزدیک به 82هزار و 500 دستگاه از این سه محصول را به تولید رسانده‌اند. در مقایسه با چهار ماه ابتدایی سال گذشته، تولید گروه X200 سایپا 5/ 13درصد کاهش را نشان می‌دهد. دیگر محصول سایپا به نام شاهین نیز همچنان تولیدی پایین دارد. بنابر آمار  بورس، در چهار ماه ابتدایی امسال شاهین تنها هفت‌هزار و 693 دستگاه تولید داشته که البته در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد بیش از 34درصدی را نشان می‌دهد. در آمار تولیدی سایپا همچنان خبری از امثال چانگان و آریو نیست، اما این شرکت توانسته در چهار ماه امسال 12هزار و 536 دستگاه وانت پراید را به تولید برساند. در ستون تولیدات تیرماه سایپا گزینه‌ای به نام «سایر محصولات» نیز وجود دارد که تیراژ 90دستگاهی در مقابل آن به ثبت رسیده است. به نظر می‌رسد این آمار به محصولات جدید سایپا مربوط می‌شود که فعلا به مرحله تولید انبوه نرسیده‌اند.

اما سری هم به پارس‌خودرو زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا بزنیم، شرکتی که در چهار ماه ابتدایی امسال تولید انواع کوئیک و البته ساینا را در کارنامه‌اش به ثبت رسانده است. بیشترین تعداد تولید در پارس‌خودرو طی بازه زمانی تحت بررسی به گروه Q200 مربوط می‌شود. در چهار ماه ابتدایی امسال 20هزار و 517 دستگاه از این گروه در پارس‌خودرو به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش 5/ 7درصدی را به خود می‌بیند. در لیست محصولات پارس‌خودرو، نام سه مدل کوئیک شامل اس، دنده‌ای و اتومات پلاس آمده است. در این بین، تیراژ کوئیک مدل اس  194 دستگاه بوده، خودرویی که چهار ماه ابتدایی پارسال تولید نمی‌شد. این محصول همچنین در تیرماه امسال هیچ تولیدی نداشته و مشخص نیست توقف تولید آن موقتی است یا دائمی.  

در بین دیگر کوئیک‌ها، مدل معمولی دنده‌ای هم 16هزار و 891 دستگاه در چهار ماه نخست امسال تیراژ داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تقریبا 5/ 2برابر شده است. سومین خودروساز بزرگ ایران در چهار ماه نخست امسال 673 دستگاه کوئیک اتومات پلاس را به تولید رسانده است، خودرویی که در چهار ماه ابتدایی سال گذشته هنوز مهمان پارس‌خودرو نشده بود. در نهایت، تیراژ ساینای پارس‌خودرو در چهار ماه نخست امسال تنها 399 دستگاه بوده که در مقایسه با مدت مشابه مشابه سال گذشته از افت بیش از 90درصدی حکایت می‌کند.