تولید خودرو بالا رفت اما از برنامه عقب ماند
رشد پاییزی تولید خودرو
با اعلام آمار تولید هفت‌ماهه خودروسازان بزرگ کشور در سایت کدال، مشخص شد غول‌های جاده‌مخصوص در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با رشد تیراژ مواجه شده‌اند، ضمن آنکه تولید ماهانه‌شان نیز اندکی بالا رفته است.
طبق آنچه ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو به بورس اعلام کردهاند، این شرکت‌ها در هفت ماه امسال، در مجموع ۵۶۵هزار و ۶۴۹ دستگاه انواع خودروی سواری و وانت تولید کردهاند که این آمار از افزایش حدودا ۱۳درصدی تیراژ نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها شده که توانسته‌‌‌اند ۳۰۴هزار و ۶۶۹ دستگاه محصول را در هفت ماه امسال تولید کنند. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید ایرانخودرو رشد نزدیک به ۲۶درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که سایپایی‌‌‌ها با تولید ۱۸۷هزار و ۵۴۹ دستگاه خودرو در هفت ماه امسال، کاهش تیراژ دودرصدی را تجربه کردهاند. در نهایت، پارس‌‌‌خودرویی‌‌‌ها نیز با توجه به آمار تولید ۷۳هزار و ۴۳۱ دستگاهی تا پایان مهر، حدود ۱۰درصد افزایش تیراژ را در مقایسه با هفت ماه سال گذشته به ثبت رساندهاند.
بررسی گزارش ارائهشده به بورس نشان می‌دهد تولید ماهانه خودروسازان در مهر نیز نسبت به شهریور اندکی افزایشی شده است. طبق آمار، مجموع تولید سه خودروساز بزرگ کشور در نخستین ماه پاییز تنها ۸۸هزار و ۶۸۰ دستگاه بوده که در مقایسه با آمار ۸۸ هزار و ۵۴۷ دستگاهی شهریور، حدودا یک‌دهم درصد افزایش داشته است. در بین سه خودروساز بزرگ کشور، ایرانخودرو دارای بیشترین تولید ماهانه در مهر بوده، به نحوی که ۴۷هزار و ۹۷۹ دستگاه محصول سواری را در این ماه تولید کرده است. این آمار سبب شده بزرگ‌ترین خودروساز ایران در مهر نسبت به شهریور حدود شش‌درصد افزایش تولید را ثبت کند.
اما سایپا همان‌طور که در تولید هفت‌ماهه کاهش را تجربه کرده، تیراژ ماهانه‌اش نیز روندی نزولی داشته است. سایپا در مهر نسبت به شهریور، حدود ۵/ ۲درصد کاهش تولید داشته که ناشی از تیراژ ۲۹هزار و ۵۳۱ دستگاهی آن در نخستین ماه پاییز بوده است. در نهایت پارسخودرو نیز مانند شرکت مادر (سایپا) نتوانسته آمار تولید ماهانه خود را بهبود ببخشد و به‌عکس، نزول نیز کرده است. طبق صورت‌های مالی ارائهشده به بورس، خودروساز سوم ایران، ۱۱هزار و ۱۷۰ دستگاه محصول سواری را در ماه نخست پاییز امسال به تولید رسانده تا در مقایسه با آخرین ماه تابستان افت ۱۳درصدی را تجربه کند.
با وجود رشد تولید خودروهای داخلی در هفت ماه امسال، غول‌های جاده مخصوص همچنان از برنامه تولید وزارت صمت عقب هستند. طبق برنامه‌ریزی وزارت صمت، ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو باید تا پایان امسال یک‌میلیون و ۴۰۰هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند. برای تحقق این هدف، نیاز به تولید حدودا ۱۱۷هزار دستگاه خودرو (به طور متوسط) در هر ماه است. با این حساب مجموع تولید هفت‌ماهه خودروسازان باید به حدود ۸۲۰ هزار دستگاه می‌رسید. این در حالی است که تیراژ هفت‌ماهه حتی به ۶۰۰هزار دستگاه نیز نرسیده و خودروسازان بیش از ۲۵۰هزار دستگاه(معادل حدودا ۳۰درصد) از برنامه‌ریزی موردنظر عقب هستند. طبعا اگر قرار بر تحقق هدف تولید ۴/ ۱میلیون‌دستگاهی باشد، خودروسازان باید در پنج ماه باقیمانده از سال بیش از ۸۰۰هزار دستگاه محصول به تولید برسانند، اتفاقی که با توجه به تجربه هفت‌ماهه و موانع موجود بر سر راه، رخ دادن آن بسیار بعید به نظر می‌رسد.
با‌این‌حال وزارت صمت همچنان از برنامه مدنظر خود عقب نمی‌نشیند و بر تولید یک‌میلیون و ۶۰۰هزار دستگاه خودرو (که ۴/ ۱میلیون دستگاه آن سهم سه خودروساز بزرگ کشور است) طی امسال اصرار دارد. با توجه به مشکلات و موانعی مانند تحریم و قیمت‌گذاری دستوری، زمینه لازم برای جهش تولید تا یک‌میلیون و ۶۰۰هزار دستگاه فراهم نیست. اگر فرض کنیم خودروسازان در پنج ماه باقیمانده از سال مشابه مهر، ماهی حدودا ۹۰هزار دستگاه تولید داشته باشند، ۴۵۰هزار دستگاه خودروی دیگر در این مدت تولید خواهد شد که با در نظر گرفتن آمار هفت‌ماهه، کل تولید به یک‌میلیون و ۱۰۰هزار دستگاه هم نخواهد رسید. به نظر می‌رسد وزارت صمت هنگام برنامه یزی برای تولید امسال خودروسازان، روی احیای برجام و لغو تحریم حساب باز کرده بود؛ با‌این‌حال فعلا خبری از لغو تحریم با توجه به تعلیق مذاکرات نیست. لغو تحریم می‌توانست مسیر دسترسی خودروسازان به قطعات خارجی را تسهیل و هزینه وارداتشان را کاهش دهد و به رشد تولید کمک بزرگی کند، اما آنها فعلا باید با همین شرایط بسازند. با توجه به اینکه قرار است رضا فاطمی‌امین، وزیر صمت، فردا در مجلس شورای اسلامی استیضاح شود، باید منتظر ماند و دید آیا موضوع تولید نیز در لیست سوالات نمایندگان یا دفاعیه وی قرار دارد.
بهبود تولید در ایرانخودرو
بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، بیشترین تیراژ در بین مدلهای تولیدی طی هفت ماه امسال، نصیب خانواده پژو شده است. ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها در بازه زمانی تحت بررسی 187هزار و 554 دستگاه از مدلهای پژو را تولید کردهاند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش 18درصدی را نشان می‌دهد. ایرانخودرو در‌حال‌حاضر پژو را در مدلهای 207، 206 تیپ 2 و پارس تولید می‌کند که در این بین مدل 206 نیز تا چندی دیگر مانند 405 حذف خواهد شد. در بین دیگر محصولات ایرانخودرو، سمند تیراژ تولید 43هزار و 761 دستگاهی را در هفت ماه امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 42درصد رشد را نشان می‌دهد. طبق اعلام ایرانخودرو، سمند از خطوط تولید این شرکت حذف شده، با‌این‌حال طبق آمار پنج‌هزار و 719 دستگاه از این محصول در مهرماه به تولید رسیده است. احتمالا سمندهای تولیدی در راستای تعهدات قبلی ایرانخودرو تولید شده‌اند. ایرانخودرو قصد دارد با افزایش تیراژ دنا، جای خالی سمند را پر کند، چه آنکه این دو محصول از یک خانواده هستند.
بنابر آمار ارائهشده به بورس، دنا نیز در هفت ماه امسال نزدیک به 41هزار دستگاه تولید داشته است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید دنا بیش از 40درصد رشد را به خود میبیند. رشد تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایرانخودرو به نام رانا کاهش تیراژ را در هفت ماه امسال تجربه کرده است. رانا تا پایان مهر امسال 14هزار و 117 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با هفت ماه پارسال از کاهش حدودا 17درصدی حکایت می‌کند. از رانا که بگذریم، ایرانخودرو محصولی چینی به نام هایما نیز دارد که تولید آن در هفت ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد قابل‌‌‌توجهی داشته است. طبق آمار، در هفت ماه امسال ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها هشت‌هزار و 683 دستگاه هایما تولید کردهاند.
با توجه به این آمار، مونتاژ هایما که سایت خراسان ایرانخودرو میزبان آن است، رشد حدود 170درصدی را در هفت ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته به خود میبیند. سری هم به تارا بزنیم؛ جدیدترین محصول حال حاضر ایرانخودرو که تولید آن در هفت ماه امسال بالا رفته است. طبق آمار ارائهشده به بورس، ایرانخودرو در هفت ماه امسال هشت‌هزار و 324 دستگاه تارا تولید کرده، محصولی که در مدت مشابه سال گذشته تازه وارد خطوط تولید این شرکت شده بود. در مقایسه با هفت ماه پارسال، تولید تارا حدودا سه‌‌برابر شده است. در لیست محصولات ایرانخودرو، گزینهای به نام «سایر محصولات» قید شده که عدد هزار و 243 دستگاهی برای تیراژ آن به ثبت رسیده است. مشخص نیست محصولات موردنظر چه مدل‌هایی هستند و باید منتظر ماند تا ایرانخودرو رسما نام آنها را اعلام کند.
نزول سایپا، صعود پارسخودرو
از ایرانخودرو بگذریم و به سراغ سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که آمار تجمیعی آن طی امسال و نسبت به سال گذشته همچنان منفی است. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل تیبا، کوئیک و ساینا بیشترین سهم از تولید هفت ماه امسال را داشته است. سایپایی‌‌‌ها تا پایان مهر نزدیک به 147هزار و 950 دستگاه از این سه محصول را به تولید رساندهاند. در مقایسه با هفت ماه مشابه سال گذشته، تولید گروه X200 سایپا بیش از 11درصد کاهش را نشان می‌دهد. دیگر محصول سایپا به نام شاهین نیز همچنان تولید کمی دارد.
بنابر آمار بورس، در هفت ماه امسال شاهین تنها 16هزار و 438 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد بیش از 40درصدی را نشان می‌دهد. در آمار تولیدی سایپا همچنان خبری از امثال چانگان و آریو نیست؛ اما این شرکت توانسته است در هفت ماه گذشته از سال جاری 23 هزار و 71 دستگاه وانت پراید را به تولید برساند. در ستون تولیدات مهرماه سایپا نیز گزینهای به نام «سایر محصولات» وجود دارد که تیراژ ۹۰دستگاهی در مقابل آن به ثبت رسیده است. به نظر می‌رسد این آمار به محصولات جدید سایپا مربوط می‌شود که فعلا به مرحله تولید انبوه نرسیده‌‌‌اند. این رقم در آمار شش‌‌ماهه نیز ۹۰ دستگاه قید شده بود.
سری هم به پارسخودرو زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا بزنیم؛ شرکتی که در هفت ماه امسال تولید انواع کوییک و ساینا را در کارنامه‌‌‌اش به ثبت رسانده است. بیشترین تعداد تولید در پارسخودرو طی بازه زمانی تحت بررسی به گروه Q200 مربوط می‌شود. طبق آمار، در هفت ماه امسال 39هزار و 244 دستگاه از این گروه در پارسخودرو به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش بیش از 11درصدی را به ثبت رسانده است. در لیست محصولات پارسخودرو، نام سه مدل کوییک شامل اس، دنده‌‌‌ای و اتومات‌پلاس آمده است. در این بین، تیراژ کوییک مدل اس، ۱۹۴ دستگاه بوده؛ خودرویی که در هفت ماه پارسال تولید نمی‌‌‌شد. این محصول همچنین در مهر نیز تولیدی نداشته و به نظر می‌رسد قرار نیست تولیدش ادامه پیدا کند.
در بین دیگر کوییک‌‌‌ها، مدل معمولی دنده‌‌‌ای این محصول هم 32هزار و 241 دستگاه در هفت ماه امسال تیراژ داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد بالغ بر 90درصدی را نشان می‌دهد. سومین خودروساز بزرگ ایران تا پایان مهر امسال هزار و 352 دستگاه کوییک اتومات پلاس را به تولید رسانده است؛ خودرویی که در هفت ماه مشابه سال گذشته هنوز مهمان پارسخودرو نشده بود. در نهایت، تیراژ ساینای پارسخودرو در هفت ماه امسال تنها 400 دستگاه بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از افت بیش از 90درصدی حکایت دارد. این خودرو در مهر امسال تولیدی نداشته است.
