چرا باید از عملیات شاخه زیتون حمایت کنیم؟
دولت ایران نیز سیاست سکوت را در برابر حمله ترکیه به عفرین اتخاذ کرده و به اظهارات بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه در این موضوع بسنده کرده‌است. وی با اشاره به تحولات اخیر در عفرین سوریه اظهار کرده بود: جمهوری اسلامی ایران تحولات جاری در شهر عفرین سوریه را از نزدیک و با نگرانی پیگیری می‌کند و امیدوار است این عملیات فورا پایان یافته و از تعمیق و گسترش بحران در مناطق مرزی ترکیه و سوریه جلوگیری به عمل آید. از طرفی سردار محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در گفت‌وگوی تلفنی با ژنرال هولوسی آکار، رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه درباره عملیات شاخه زیتون علیه مواضع تروریست‌های «پ‌ی‌د» در عفرین بر «نرسیدن آسیب به تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت و مردم سوریه» تاکید کرده است. بهرغم مواضع نسبتا مثبت مقامات رسمی کشورمان رسانه‌های مختلف جهت‌گیری‌های متفاوتی در مقابل عملیات شاخه زیتون داشتند. شاید این تشویش با پاسخ به یک سوال از بین برود؛ چرا باید از این عملیات حمایت کنیم؟
انتخاب بین فرصت و تهدید
با ورود ترکیه به خاک سوریه و حضور مستقیم این عضو ناتو معادلات سوریه تغییرات جدیدی را به خود خواهد دید. همگرایی ترکیه، ایران و روسیه طی نشست‌های آستانه، امید به آتش‌بس درازمدت را بیشتر و گذر از راه‌حل‌های نظامی به راه‌حل‌های سیاسی را تقویت کرد. قبل از آغاز عملیات شاخه زیتون مرز بین طرف‌های درگیر در سوریه به‌طور نسبی تثبیت شده بود ولی این عملیات شرایط نسبتا باثبات کنونی را که به نفع گروه‌های تروریستی بود، دوباره متلاطم کرد تا شاید بتواند بازی جدیدی طرح‌ریزی شود که در آن کشورهای منطقه و همسایه به جای گروه‌های تروریستی یا نیروهایی شبه‌نظامی طرف اصلی مذاکرات آتی باشند. با توجه به تغییر مواضع قاطعانه ترکیه در تغییر رژیم سوریه و نزدیک‌تر شدن آن به ایران به‌طور حتم حضور مستقیم ترکیه در عفرین نمی‌تواند تهدیدی متوجه ایران کند. اگرچه ترکیه همواره رقیبی منطقه‌ای برای ایران به‌شمار می‌رود ولی نباید از نظر دور داشت که نیروهای ی‌پ‌گ تحت حمایت غرب بوده و آمریکا بودجه قابل‌توجهی برای تسلیح و حمایت از آنها تخصیص داده است.
مبارزه با تروریسم، نقطه مشترک ایران و ترکیه
ترکیه این عملیات را در راستای مبارزه با گروه تروریستی ی‌پ‌گ، شاخه نظامی پ‌ی‌د عنوان کرده است. پ‌ی‌د به اذعان بسیاری از متخصصان مبارزه با تروریسم شاخه سوری گروه تروریستی پ‌ک‌ک است به‌طوری که وابستگی سازمانی این دو گروه قابل انکار نیست. در مناطق تحت اشغال این گروه نیز عکس‌های عبدالله اوجالان، رهبر گروه تروریستی ک‌ج‌ک-پ‌ک‌ک همواره قابل رویت است. سال ۲۰۱۵ نیز سازمان ملل گروه تروریستی پ‌ی‌د را به دلیل جنایت علیه بشریت و نسل کشی، محکوم کرد. در حقیقت ترکیه این عملیات را علیه نیروهایی تدارک دیده است که بخشی از آن در خاک ترکیه مشغول عملیات‌های تروریستی هستند و با نقل و انتقال درون سازمانی امکان حضور آنها در ترکیه فراهم است چنانچه تا قبل از قدرت‌گیری ی‌پ‌گ، فهمان حسین از کردهای سوری با نام سازمانی باهوز اردال از اعضای کمیته سه نفره اجرایی پ‌ک‌ک بود و عملیات‌های خونینی علیه دولت و مردم ترکیه اجرا کرد. از طرفی نباید فراموش کرد که نیروهای نظامی و امنیتی کشورمان در حال مبارزه با پژاک، شاخه ایرانی پ‌ک‌ک هستند و این نقل‌وانتقال درون سازمانی در آینده می‌تواند تهدیدی برای امنیت ایران نیز به‌شمار آید.
بن‌بستی برای کریدور خاورمیانه بزرگ
با دقت در رخدادهای چند سال گذشته و تحولات منطقه پس از آغاز بحران سوریه می‌توان بر مصمم بودن غرب، به‌ویژه آمریکا و اسرائیل بر اجرایی کردن طرح خاورمیانه بزرگ اذعان داشت. استفاده از گروه‌های مختلف شبه‌نظامی و تروریستی کُرد به‌عنوان نیرویی که در جنگ‌ها به نیابت از آمریکا حضور خواهد داشت از بخش‌های مهم این طرح است. برای اجرایی شدن این طرح تشکیل کریدوری از شمال عراق و سوریه تا دریای مدیترانه بسیار حیاتی است. بهرغم اینکه ترکیه با اجرای عملیات سپر فرات در سال گذشته از تشکیل این کریدور جلوگیری کرد ولی با حضور نظامی آمریکا در شهر استراتژیک منبج و حمایت همه‌جانبه از نیروهای دموکراتیک سوریه که شاکله اصلی آن را نیروهای ی‌پ‌گ تشکیل می‌دهند هنوز خطر تشکیل کریدور مذکور به قوت خود باقی است. باید توجه داشت که عملیات‌های نظامی در شمال سوریه به رغم اعتراضات آمریکا صورت پذیرفت. با بازپس‌گیری عفرین از دست نیروهای تروریستی ثبات نسبتا قابل اتکایی بر شمال سوریه حاکم خواهد شد که تشکیل کریدور شمال عراق و شمال سوریه به دریای مدیترانه را تقریبا از بین خواهد برد. بنابراین تحرکات آینده آمریکا در منطقه که می‌تواند تهدیدی برای کشور ما نیز به حساب آید، محدودتر خواهد شد.
اولویت با منافع ملی است
اگرچه عملیات عفرین علیه گروه‌های تروریستی است ولی ساکنان منطقه از گزند آتش جنگ متاثر خواهند شد. برخی از نمایندگان کردزبان ایران بحق نگران همزبانان‌شان در سوریه هستند ولی نمی‌توان حمایت دولت و مردم ترکیه از ۵/ ۳ میلیون پناهنده سوری را که براساس آمارهای رسمی بیش از ۳۵۰ هزار نفر از آنها از کردهای سوریه هستند، نادیده گرفت. شاید بتوان گفت ترکمن‌های ایران در این خصوص مواضع صبورانه‌تری اتخاذ کرده‌اند. بیشتر مناطق اطراف عفرین را شهرهایی ترکمن تشکیل می‌دهند و ترکمن‌های ایران نیز نگران جان همزبانان خود هستند ولی چهره‌های ترکمن به دور از هیاهو از منافع ملی کشور حمایت می‌کنند. با توجه به شرایط موجود طرف‌های درگیر در شمال سوریه بدون شبهه حضور ترکیه در عفرین را باید منطبق با منافع ایران دانست. رسانه‌ها و چهره‌ها نیز در چنین مواردی باید سعی در ایجاد تصویری همگون از مواضع ایران داشته باشند. شاید سوریه زمینی برای همگامی بیشتر ایران و ترکیه، دو کشور توانمند و مقتدر منطقه باشد تا با افزایش همگرایی و بالا بردن سطح همکاری‌ها نقش بیشتری در برقراری ثبات و امنیت در منطقه بر عهده بگیرند.
ارسال نظر