اسناد آدم‌کشی سعودی‌ها به واشنگتن منتقل شد
پرونده خاشقجی در کیف رئیس سیـا
عکس: AFP
المعجب افزود: «براساس اطلاعات به‌دست آمده و نتایج تحقیقات‌مان، به بازجویی از مظنونان پرونده جمال خاشقجی ادامه می‌دهیم.» رویترز در گزارش ۲۵ اکتبر خود با ارائه این خبر افزود که جینا هاسپل، رئیس سازمان سیا هم که روز دوشنبه ۳۰ مهرماه به ترکیه سفر کرده بود، نوار صوتی ضبط‌شده از بازجویی و قتل جمال خاشقجی را گوش کرد. او روز پنج‌شنبه ۳ مهرماه گزارشی از آن را به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا ارائه داد. به نوشته رویترز، مایک پمپئو، وزیرخارجه نیز در این نشست حضور داشت. مدیر سیا گفته بود: «نوار ضبط شده مربوط به قتل خاشقجی را به ترامپ و کنگره می‌دهم تا درباره‌اش تصمیم بگیرند.» به نوشته رویترز، مقام‌های عربستانی ابتدا منکر قتل او در کنسولگری بودند اما با فشارهای بین‌المللی اعلام کردند که او «تصادفی» کشته شد و به‌تازگی هم دادستان کل عربستان اعلام کرد که این قتل با برنامه و نیت قبلی بوده است. روز پنج‌شنبه تلویزیون دولتی عربستان اعلام کرده بود که اطلاعاتی که عربستان از طرف ترک دریافت کرده، تایید می‌کند که قتل خاشقجی عمدی بوده است. همچنین رویترز اعلام کرد که پلیس ترکیه درحال انجام تحقیقات بر روی نمونه‌های آبی است که از چاهی در کنسولگری عربستان در استانبول گرفته است. مقامات سعودی پس از آنکه در ابتدا دسترسی به این چاه را برای مسوولان ترکیه رد کردند، روز چهارشنبه ۲ آبان ماه به آنان اجازه دادند که بازرسی‌های خود را از این چاه انجام دهند.
«بن هوبارد» و «دیوید کرک پاتریک»، گزارشگران نیویورک‌تایمز، هم در ۲۵ اکتبر نوشتند که پذیرش ادعای «قتل برنامه‌ریزی شده» از سوی دادستان کل عربستان فشار بر دولت ترامپ جهت مجازات عربستان را افزایش داده است؛ کشوری که نزدیک‌ترین متحد عرب آمریکا و پیش‌برنده استراتژی منطقه‌ای این کشور در خاورمیانه است. این گزارش می‌افزاید: تغییر دوباره در روایت عربستان از ماجرای قتل خاشقجی پس از سفر جینا هاسپل به ترکیه صورت گرفت. به نوشته «هوبارد- پاتریک»، تمام بیانیه‌های مقام‌های عربستانی همواره در پی این بوده‌اند که دامان بن‌سلمان را از این قتل مبرا سازند و او را بی‌اطلاع از ماجرا جلوه دهند. خود ولیعهد هم در کنفرانس اقتصادی «داووس صحرا» لحنی حق‌به‌جانب و پیروزمندانه به خود گرفت و از جذب ۵۰میلیارد دلار سرمایه خبر داد. بر اساس گزارش این روزنامه، بن‌سلمان حتی اولین نشست کمیته احیای ساختار ریاستی سازمان اطلاعات کل عربستان را روز پنج‌شنبه برگزار کرد. کمیته یادشده در نشست خود طرح اصلاح این دستگاه، ارزیابی وضعیت موجود، تعیین نقاط ضعف ساختار سازمانی ریاست اطلاعات کل، چارچوب‌های قانونی و مقررات مربوط به آن و نیز سیاست‌ها، اقدامات، نحوه حاکمیت و راهکارهای جذب و آماده‌سازی اعضای آن را بررسی کرد.
«هوبارد- پاتریک» می‌افزایند بسیاری از مقام‌های فعلی و قبلی غربی که دستی بر تحولات عربستان دارند، گفتند که باور به این دشوار است که این عملیات بدون اطلاع، رضایت و اجماع دربار آل‌سعود صورت گرفته باشد. آنها می‌گویند تغییر لحن و نوع روایت عربستان از قتل خاشقجی در زمانی صورت گرفت که صلاح، شهروند آمریکایی-عربستانی و فرزند روزنامه‌نگار مقتول که ممنوع‌الخروج از عربستان بود، به درخواست آمریکا اجازه خروج یافت و به آمریکا رفت. خروج او دو روز پس از آن بود که خانواده خاشقجی به دیدار پادشاه و ولیعهد برده شدند تا شاهد تسلیت دربار آل‌سعود باشند. این دیدار به‌گونه‌ای بود که رسانه‌های عربی به تحلیل آن پرداختند. به‌طور مثال، گفته شد که لباس صلاح چروکیده بود و این در تضاد با آداب تشریفات دربار است که لباس‌ها باید مرتب باشند. همچنین در عکسی که انتشار یافته بود تصویر محافظ بن‌سلمان را نشان می‌داد که دست خود را نزدیک به اسلحه آماده شلیک نگه داشته است. در چهره صلاح هم ترس به‌وضوح مشاهده می‌شد. یک روایت می‌گوید مقام‌های سعودی فرزند خاشقجی را در این پادشاهی نگه داشته بودند تا مانع از این شوند که بستگان و خانواده جمال خاشقجی با رسانه‌ها صحبت کنند. در واقع، او طعمه‌ای بود که دولت عربستان می‌کوشید خانواده خاشقجی را با وی مجبور به سکوت کند. براساس برخی گزارش‌ها، سه فرزند خاشقجی به همراه همسر سابقش مدتی پیش از طریق امارات به آمریکا گریختند و صلاح خاشقجی فرزند چهارم وی که در ریاض مانده، ممنوع‌الخروج بود که با وساطت آمریکایی‌ها اجازه خروج یافت.
به نوشته «هوبارد- پاتریک» اگرچه بسیاری از دولت‌ها در جهان و حتی نمایندگان کنگره آمریکا خواهان فشار کاخ سفید بر ریاض هستند اما برخی از متحدان و دوستان آمریکا مانند امارات و اسرائیل بر کاخ سفید فشار می‌آورند تا همچنان در کنار عربستان بایستد. این دو کشور مدعی‌اند که ولیعهد عربستان کمک بزرگی به اهداف گسترده کاخ سفید برای منطقه کرده از جمله تحریم ایران و توافق صلح میان اسرائیل و فلسطین.
سیاست بازی ناشیانه بن‌سلمان
«نیک پاتن والش»، تحلیلگر سی‌ان‌ان، در ۲۴ اکتبر نوشت دست دادن پادشاه و ولیعهد با صلاح هم اقدامی ناشیانه است که فقط از سیاست‌بازی ناشیانه برمی‌آید. اگرچه پیام این دیدار اعلام همبستگی با خانواده خاشقجی بود اما در جایی که صلاح ممنوع‌الخروج است، دیدار دوستانه با او چه پیامی می‌تواند داشته باشد؟ آیا می‌توان مدعی شد که او به زور به این دیدار آورده شده تا رسانه‌های سعودی به این حربه متوسل شوند و پادشاه و ولیعهد را تبرئه ساخته و مردمی جلوه‌شان بدهند؟ نمونه ناشیانه دیگر حضور یک دوربین تلویزیونی در نهایت «بی‌هنری» در پشت اوست تا این دیدار را امری عادی جلوه دهند. «ماتیو چانس»، گزارشگر دیگر سی‌ان‌ان هم در ۲۵ اکتبر با اشاره به اینکه متحدان غربی عربستان هر یک اقداماتی انجام داده یا در شرف انجام هستند که طیفی از توقف فروش تسلیحات، کاهش روابط دیپلماتیک و تجاری، لغو ویزا و عقب‌نشینی از تعاملات تجاری و غیره را شامل می‌شود اما مهم‌ترین نکته این است که در میان کشورهای اروپایی چرا نامی از روسیه به میان نیامده است. او می‌نویسد چرا با وجود تمام انتقاداتی که از بن‌سلمان شده، نامی از کرملین و پوتین به میان نیامده است.
پوتین معتقد است که «باید منتظر نتایج تحقیقات باشیم.» ولادیمیر پوتین محتاطانه استدلال می‌کند که «چگونه می‌توانیم روابط خود را مخدوش سازیم وقتی نمی‌دانیم واقعیت امر چیست؟» کرملین، که به‌دلیل تحریم‌های غرب می‌کوشد بازارهای جدیدی برای خود دست و پا کند یا با کشورهایی ارتباط برقرار کند که تا حدودی از غرب بریده‌اند و از سوی دیگر می‌کوشد تا جای پایی در خاورمیانه برای خود باز کند، درصدد متشنج کردن روابط خود با کشوری ثروتمند و نفتی مانند عربستان نیست. کرملین معتقد است بیانیه‌ها و مواضع ریاض مبنی بر عدم مداخله خاندان سلطنت برای ما کافی است و اهمیت گسترش روابط را بر پایه اما و اگرها قرار نمی‌دهیم. مسکو مترصد فرصت است تا بتواند تسلیحات نظامی بیشتری به عربستان بفروشد و در اوپک نیز همکاری بیشتری با ریاض داشته باشد. بنابراین با یک بندبازی ماهرانه ساکنان کرملین می‌کوشند تا از پرتاب ترکش‌های قتل خاشقجی، روابط دو کشور را مصون دارند.
ارسال نظر