خارطوم در التهاب

معترضان در مسیر شعارهای میهن‌پرستانه می‌دادند و شعار «صلح، صلح» سر می‌دادند و گاه مسوولان دولتی را «دزد» می‌خواندند. معترضان در شعارهایشان همچنین خواهان سرنگونی رژیم سودان شدند تا اینکه پلیس به سوی جمعیت تیراندازی کرد. راهپیمایی روز گذشته پنجمین روز اعتراض بخشی از مردم سودان در واکنش به بالا رفتن قیمت‌ها و کمبود کالاهای اساسی بوده است. همچنین بحران نقدینگی نیز مشکلات این کشور را دوچندان کرده است.

هیبا مورگان، خبرنگار الجزیره که از خارطوم گزارش داده است، می‌گوید مردم این کشور خواهان استعفای رئیس‌جمهوری سودان شده‌اند و هر روز هم که می‌گذرد به تعداد جمعیت معترضان افزوده می‌شود. تظاهرات‌کنندگان همگی روی برکناری عمرالبشیر به توافق رسیده‌اند؛ اما پلیس با آغاز شعارها به روی مردم آتش گشود و از گاز اشک‌‌آور هم استفاده کرد. مورگان می‌گوید: به وضوح شعار تغییر رژیم شنیده می‌شد و خبر بد برای پلیس هم این است که مردم احتمالا در روزهای آتی نیز دست از اعتراض‌ها بر ندارند. خبرنگار الجزیره تصریح می‌کند: به‌رغم اینکه پلیس از گاز اشک‌آور استفاده کرد، برخی از مردم دور صورت خود را با پارچه‌ پوشاندند و به سمت پلیس ضد شورش حرکت کردند و شعار می‌دادند رئیس‌جمهوری باید برود.

 

جنگ ریاست‌جمهوری

تظاهرات روز سه‌شنبه به‌وسیله انجمن مشاغل و حافظان ائتلاف برای اتحادیه‌های شاغلین سودان ترتیب داده شده بود. همچنین این راهپیمایی توسط حزب اپوزیسیون اومای ملی مورد حمایت قرار گرفته بود. آنها در بیانیه‌ای اعلام کرده بودند که هدف آنها ورود به کاخ ریاست‌جمهوری بوده و خواستار برکناری رئیس‌جمهوری هستند.

جنگ بقا برای رئیس‌جمهوری سودان آغاز شده است. او وعده اصلاحات تازه داد. به همین منظور عمرالبشیر، رئیس‌جمهوری سودان در نخستین حضور علنی از زمان آغاز اعتراض‌ها در این کشور، در استادیوم ودالحداد در جنوب الجزیره سخنرانی کرد و گفت: برخی از خائنان، مزدوران و نفوذی‌ها از وضعیت بد زندگی مردم و ارتکاب اقدامات مخرب برای خدمت به دشمنان سودان سوءاستفاده کردند. وی این ایستادگی و تجمع مردم را پاسخی به خائنان و مزدورانی دانست که شایعاتی درمورد دستگیری و زندانی شدن او مطرح کردند. عمرالبشیر تهدید کرد که آنها را مورد پیگرد قرار می‌دهد و تبعیدشان می‌کند.

رئیس‌جمهوری سودان بار دیگر وعده داد، پروژه‌های توسعه و آبادانی را در راستای منافع شهروندان اجرایی می‌کند. وی با اشاره به استقبال سودان از آوارگان و ارائه خدمات به آنها گفت: این هجمه‌ای که در سودان به راه افتاده، به این دلیل است که این کشور به دین و عزت خود پایبند است و آن را در ازای گندم و دلار نمی‌فروشد. البشیر متعهد شد اقدامات چشمگیری برای بهبود وضعیت اقتصادی نابسامان و زندگی مردم اتخاذ کند و از مردم خواست متحد شوند. اعتراض‌های مردمی در سودان علیه گرانی و رکود اقتصادی از ۱۹ دسامبر در شهرهای مختلف این کشور آغاز شد و این تظاهرات همچنان در برخی از مناطق کشور ادامه دارد و چندین تن نیز کشته و زخمی شده‌اند.

به‌رغم اینکه رئیس‌جمهوری این کشور وعده بهبود داده است؛ اما احزاب مخالف سودای کوتاه آمدن در سر ندارند. سیدیکو کابیلو، یکی از اعضای حزب کمونیست سودان می‌گوید: «این تظاهرات با بالا رفتن هزینه‌ها شکل گرفته و منجر به ایجاد نارضایتی از عمرالبشیر شده است.» او می‌افزاید: «مردم ابتدا به‌دلیل بالا رفتن قیمت نان و پس از آن به‌دلیل بی‌ثباتی مالی و افزایش قیمت سوخت به خیابان‌ها آمدند اما حالا خواستار سرنگونی رژیم هستند.» این عضو حزب کمونیست تصریح می‌کند: مردم متوجه شده‌اند که بین اقتصاد و سیاست ارتباط مستقیمی وجود دارد. رژیم بارها قول داده است که مسیر خود را اصلاح کند؛ اما به جای آن به‌دنبال خرید افراد و وفای آنها است. بحران با ذات رژیم عجین شده است.

گزارشگر الجزیره می‌گوید: «عمرالبشیر هیچ طرح مشخصی برای اصلاح اقتصادی ندارد که بتواند برای شهروندان زندگی بهتری تامین کند.» مورگان می‌افزاید: «رئیس‌جمهوری گفت دست به اصلاحات خواهد زد اما نگفت چطور و چه نوع اصلاحی مدنظرش است؟» وی تصریح می‌کند: «مردم نیز دیگر خواستار اصلاحات از سوی عمرالبشیر نیستند، زیرا حکومت وی بعد از دهه‌ها حکمرانی قدمی برای مردم برنداشته است.»

اسماعیل کوش‌کوش، یک خبرنگار سودانی-آمریکایی گفت: «در نبود یک اپوزیسیون قوی عمرالبشیر توانسته برای سال‌های سال در این کشور حکمرانی کند. اما اعتراض‌های جدید مردمی از نوع دیگری است و آنها خواهان سرنگونی رژیم هستند.» کوش‌کوش اضافه می‌کند: «سال‌های متمادی است که مردم این کشور چند پاره شده‌اند و حکومت نیز توانسته است از این شکاف نهایت بهره را ببرد.» وی تاکید می‌کند: «ما حالا شاهد اتفاقات جدیدی هستیم. احزاب مخالف دست در دست یکدیگر داده‌ و از مردم خواسته‌اند که در خیابان‌ها حضور داشته باشند. به نظر می‌رسد که به این شیوه بتوان به یک دستاورد سیاسی ملموس رسید.» بیشتر مردم سودان حالا به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توانند زیر بار مشکلات اقتصادی فراگیر کمر راست کنند و اوضاع با عمرالبشیر بهتر نخواهد شد.

 

واکنش غربی‌ها به اعتراض‌ها در سودان

برخی کشورهای غربی از جمله آمریکا از خشونتی که در طول یک هفته اخیر علیه اعتراض‌های سودانی‌ها به‌کار گرفته شد، ابراز نگرانی کرده و بر حق سودانی‌ها برای اعتراض تاکید کردند. در بیانیه مشترک کشورهای آمریکا، انگلیس، کانادا و نروژ که از سوی سفارت آمریکا در خارطوم منتشر شد، نسبت به خشونت‌ها و استفاده مسوولان سودانی از مهمات جنگی علیه معترضان در این کشور و موارد فوتی آن ابراز نگرانی کردند.

این چهار کشور در ادامه بر حق سودانی‌ها برای اعتراض‌های مسالمت‌آمیز تاکید و از همه طرف‌ها در سودان خواستند که از خشونت و تخریب اموال عمومی خودداری کنند، همچنین از دولت سودان نیز خواسته شده طبق قانون سودان و قوانین بین‌المللی حقوق بشر با این اعتراض‌ها برخورد کند. کشورهای یاد شده از خارطوم خواستند، از مهمات جنگی علیه معترضان استفاده نکند و از بازداشت‌های ظالمانه و کنترل رسانه‌ها خودداری کند. همچنین خارطوم تدابیری در این کشور در پیش گرفته شود که درباره موارد سوءاستفاده از قدرت تحقیقاتی انجام شود.

حسام زکی، معاون دبیرکل اتحادیه عرب با اشاره به اینکه سفر اخیر عمرالبشیر، رئیس‌جمهور سودان به سوریه بدون هماهنگی با اتحادیه عرب انجام شده است، گفت: «آنچه در سودان در حال وقوع است، مساله‌ای داخلی است.» عفو بین‌الملل نیز اعلام کرد، ۳۷ تن از تظاهرات‌کنندگان سودانی به ضرب گلوله نیروهای امنیتی این کشور در طول پنج روز از اعتراض‌ها علیه گرانی کشته شدند. این سازمان استفاده نیروهای امنیتی سودان از نیروی مرگبار علیه تظاهرات‌کنندگان را مساله‌ای به شدت نگران‌کننده دانست و توقف این روند و جلوگیری از کشتارهای بی‌فایده را خواستار شد.