به نوشته این گزارشگران، این بیانیه زمانی صادر می‌شود که ماه گذشته، امارات مبادرت به عادی‌سازی رابطه با اسرائیل کرد به این شرط که نتانیاهو طرح الحاق بخش‌هایی از اراضی غربی را دنبال نکند. ترامپ اظهار امیدواری کرد که این توافق منجر به ترغیب دیگر کشورهای عرب شود تا خصومت‌های تاریخی کنار گذاشته شود و فصل جدیدی در روابط با اسرائیل با گام‌هایی مشابه آغاز شود. به نوشته «کرولی - هالفینگر»، این توافق در زمانی اعلام می‌شود که ترامپ قصد دارد در روزهای منتهی به انتخابات نوامبر خود را در کسوت یک معامله‌گر جلوه‌گر سازد. تحلیلگران می‌گویند اقدام بحرین چندان دور از انتظار نبود؛ در جایی که برادر بزرگ‌تر مبادرت به برقراری رابطه کرد، از این کشور کوچک خلیج‌فارس هم انتظاری بیش از این نمی‌رفت.

معلوم نیست آیا اسرائیل یا آمریکا امتیازی به بحرین در قبال این توافق داده‌اند یا خیر. به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز در بیت‌المقدس توافق با بحرین نه با حیرت نگریسته شد و نه وزن آن به اندازه وزن رابطه با امارات تلقی شد. «کریستین فونتنروز»، مدیر ارشد سابق شورای امنیت ملی در امور خلیج فارس در دوره ترامپ که اکنون مدیر شورای آتلانتیک است، می‌گوید بحرین اهمیت زیادی دارد. او خاطرنشان کرد که بحرین متحد نزدیک عربستان است. این تحلیلگر می‌افزاید: «اهمیت بحرین عمدتا به این دلیل است که این نشانه‌ای است از اینکه رهبری عربستان حامی عادی‌سازی است. بحرین بدون اجازه عربستان آب نمی‌خورد.»  «کرولی - هالفینگر» به نقل از «توبی ماتیسن»، محقق دانشگاه آکسفورد، نوشتند که عربستان «در حال محک زدن شرایط» برای عادی‌سازی رابطه خود با اسرائیل است. پس از اینکه محمد بن سلمان به قدرت رسید، در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که اسرائیلی‌ها نسبت به زمین‌ها و خانه‌های خود «حق» دارند اما سخنان او بلافاصله از سوی پدرش رد شد و خودش هم مورد سرزنش قرار گرفت. متخصصان اسرائیلی امید کمی دارند که تا زمانی که ملک سلمان در قدرت است روابط آنها با عربستان «عادی» شود. این متخصصان می‌افزایند عربستان مکان دو محل شریف و مقدس است و رسیدن به توافق با اسرائیل برایش قدری دشوارتر از بقیه کشورهاست.

واکنش‌ها به توافق بحرین- اسرائیل

به‌دنبال اعلام آغاز روند عادی‌شدن روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و بحرین در روز جمعه (۱۱ سپتامبر) از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، دولت‌ها و سازمان‌های سیاسی چندی به آن واکنش نشان دادند. به گزارش الجزیره، به‌دنبال اعلام توافق موجی نیرومند از مخالفت با آن در شبکه‌های اجتماعی بحرین و جهان عرب به راه افتاد. بسیاری از شهروندان با هشتگ «بحرینی‌ها بر ضد توافق» ناخرسندی خود را اعلام کردند. گروه‌های فلسطینی عادی شدن روابط میان بحرین و اسرائیل را محکوم کردند. «سازمان آزادی‌بخش فلسطین» هم توافق را «یک گام خیانت‌آمیز دیگر به قضیه فلسطین» دانست و به دستور محمود عباس، سفیر خود را از منامه فراخواند. تشکیلات خودگردان این توافق را همچنین ضربه‌ای به «تلاش‌های واقعی صلح‌جویانه بر پایه موازین عربی و بین‌المللی و اسلامی» دانسته است. جنبش اسلامی حماس هم آشتی بحرین و اسرائیل را گامی در جهت پیاده کردن «برنامه صلح آمریکایی» و اجرای «معامله قرن» در جهت منافع اسرائیل و نابودی ملت فلسطین دانست. سازمان جهاد اسلامی هم گفت که حکومت و پادشاه بحرین در پیوستن به این توافقنامه به‌طور کامل از اندرزها و فرمان‌های آمریکا پیروی کرده‌اند. کمیته‌های مقاومت فلسطین در بیانیه‌ای توافق یادشده را محکوم کردند و بیانیه سه‌جانبه آمریکا، بحرین و اسرائیل را «خیانتی تازه علیه فلسطین» دانستند. سازمان‌های چپگرای فلسطینی، مانند «جبهه خلق برای آزادسازی فلسطین» و «جبهه خلق برای آزادی فلسطین» نیز توافق تازه بحرین و اسرائیل را «خیانت» دانستند. «جبهه دموکراتیک برای آزادسازی فلسطین» هم در بیانیه‌ای تاکید کرد توافق بحرین و اسرائیل خیانت به مساله فلسطین است. وزارت امور خارجه ترکیه بامداد شنبه ۲۲ شهریور تصمیم بحرین برای برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل را به شدت محکوم کرد. وزارت خارجه ترکیه اقدام بحرین را «ضربه تازه‌ای» به تلاش‌ها برای دفاع از مساله فلسطین دانست. در ادامه بیانیه آمده است: «این توافق، رژیم اسرائیل را به ادامه اقدامات نامشروع علیه فلسطین و تلاش برای اشغال دائمی سرزمین‌های فلسطینی تشویق می‌کند.» جمعیت الوفاق بحرین نیز توافق این کشور با اسرائیل بر سر عادی‌سازی روابط را «خیانت بزرگ به اسلام» دانسته است. ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن هم بدون محکوم کردن صریح توافق عادی‌سازی روابط میان بحرین و اسرائیل گفت که صلح در خاورمیانه باید بر پایه «راه‌حل دو دولت همجوار» صورت گیرد که لازمه آن تشکیل دولت فلسطین به پایتختی بیت‌المقدس شرقی با مرزهای ۱۹۶۷ بر اساس قطعنامه‌های بین‌المللی است.

اخبار مرتبط