برای اولین بار یک پاپ با یک مرجع تقلید شیعه دیدار کرد
دیدار تاریخی پاپ و آیت‌الله
عکس:AFP
این پیامی قدرتمند از سوی دو طرف برای همزیستی در کشوری بود که با خشونت و فرقه‌گرایی دچار بحران شده است. به گزارش رویترز، پاپ در دومین روز از سفر «تاریخی» خود دیروز شنبه ۱۶ اسفند در منزل آیت‌الله علی سیستانی در شهر نجف با ایشان دیدار کرد. این نخستین بار است که یک پاپ با یک مرجع تقلید شیعه در این سطح دیدار می‌کند. رسانه‌ها این دیدار را نیز «تاریخی» توصیف کرده‌اند. هنوز از آنچه میان این دو مقام مذهبی کاتولیک و شیعه گذشته گزارشی منتشر نشده، اما در خبرها آمده که آیت‌الله سیستانی مانع حضور مقامات عراقی در این دیدار شده است. در عکس‌هایی که از این دیدار منتشر شده، آیت‌الله سیستانی در یک سو و پاپ فرانسیس به همراه چند کاردینال در سوی دیگر نشسته‌اند. این دیدار ۴۵ دقیقه طول کشید. خبرگزاری رویترز به نقل از منبعی در دفتر ریاست‌جمهوری عراق می‌نویسد که آیت‌الله سیستانی تنها با شرط عدم حضور مقامات عراقی در این دیدار حاضر به ملاقات با پاپ شده است. آیت‌الله سیستانی، ۹۰ ساله، به‌ندرت با کسی دیدار رسمی دارد و تا‌کنون از دیدار با نخست‌وزیرهای عراق نیز سر باز زده است. در پی این دیدار دفتر آیت‌الله سیستانی بیانیه‌ای را در این باره منتشر کرد. در این بیانیه آمده است که آیت‌الله سیستانی در این دیدار بر نقش مرجعیت دینی در حفاظت از عراق در برابر تروریسم اشاره کرد. ایشان همچنین تا‌کید کردند که شهروندان مسیحی نیز باید مانند دیگر عراقی‌ها در امنیت و صلح زندگی کنند. آیت‌الله سیستانی در طول جلسه به درد و رنج برخی ملت‌های منطقه در نتیجه جنگ، محاصره اقتصادی و کوچ اجباری اشاره کرد. آیت‌الله سیستانی همچنین در مورد بی‌عدالتی، ستم، فقر و آزار و شکنجه‌ای که بسیاری از مردم در کشورهای مختلف رنج می‌برند صحبت کرد. آیت‌الله سیستانی همچنین بر تشویق طرف‌های مختلف و به‌ویژه قدرت‌های بزرگ به تقدم عقل در اقدامات مختلف تا‌کید کرد. ایشان همچنین بر نقشی که رهبران دینی باید برای پایان دادن به تراژدی‌ها در سطح جهان ایفا کنند اشاره کرد و به درد و رنج ملت مظلوم فلسطین در اراضی اشغالی پرداخت. آیت‌الله سیستانی در این دیدار همچنین از قدرت‌های بزرگ خواست که زبان جنگ را کنار گذاشته و توجه‌شان را بر منافع شخصی خود علیه حقوق مردم برای زندگی آزادانه و با عزت متمرکز نکنند. ایشان در بخش دیگری از اظهاراتشان ضمن اشاره به جایگاه و تا‌ریخ باشکوه عراق ابراز امیدواری کردند که عراق به‌زودی از مشکلات کنونی عبور کند. مرجع شیعیان در پایان از رهبر کاتولیک‌های جهان به‌دلیل سفر به نجف تشکر و قدردانی کرد. واتیکان نیز بیانیه‌ای درخصوص این دیدار صادر کرد. در این بیانیه آمده است: «طی این دیدار که حدودا ۴۵دقیقه به طول انجامید، پاپ فرانسیس بر اهمیت همکاری و دوستی بین فرقه‌های مذهبی تا‌کید کرد تا بتوان از طریق گسترش احترام متقابل و گفت وگو به نفع عراق و منطقه و همه بشریت کمک کرد». واتیکان اعلام کرد: «پاپ در این دیدار فرصتی یافت از آیت‌الله العظمی سیستانی به همراه جامعه شیعیان برای مقابله با خشونت و مشکلات بزرگی که طی سال‌های اخیر پیش آمده و در دفاع از ضعیف‌ترین مردم و آنانی که بیشترین ظلم و ستم را دیده‌اند، تشکر و قدردانی کند».
حدود ۱۰ هزار نیروی امنیتی عراق وظیفه تا‌مین امنیت پاپ در این سفر را بر عهده دارند. پاپ فرانسیس که هوادار سرسخت گفت‌وگو با رهبران دیگر است، پیش از این با شماری از چهر‌ه‌های برجسته اهل سنت در چند کشور مسلمان‌نشین از جمله در بنگلادش، ترکیه، مراکش و امارات دیدار داشته است. رویترز در بخش دیگر گزارش خود به جایگاه آیت‌الله سیستانی پرداخته و می‌نویسد، ایشان یکی از مهم‌ترین چهره‌ها در جهان اسلام به‌ویژه در جهان تشیع است و نفوذ کلام ایشان ورای عراق است. ایشان جایگاهی اسطوره‌ای در میان میلیون‌ها شیعه پیرو خود دارد. آیت‌الله در بزنگاه‌های تاریخی در عراق برای خروج این کشور از بحران دست به مداخله زده است. نفوذ کلام و حکم او به گونه‌ای است که باعث شد برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ عراقی‌ها به پای صندوق‌های رأی بروند، صدها هزار نفر را برای مقابله با داعش در سال ۲۰۱۴ بسیج کرد و اقدامات ایشان باعث شد که در سال ۲۰۱۹ دولت کنار برود. ایشان همواره در کنار مردم بوده و در تظاهرات نیز جانب مردم را گرفته است. رویترز در بخش دیگری از گزارش خود می‌افزاید، آیت‌الله به ندرت در انظار عمومی یا در نشست‌های عمومی دیده می‌شود. او از دیدار با مقام‌های فعلی و قبلی عراق سر باز زده است.
الجزیره نیز در گزارش ۶ مارس در همین رابطه افزود، چند ماه مذاکره برای انجام این دیدار «تاریخی» سرانجام موجب شد دو مقام مذهبی بزرگ در دنیا با یکدیگر دیدار کرده و پیامی حاکی از همزیستی و صلح را به جهان مخابره کنند. الجزیره پس از این دیدار آیت‌الله در بیانیه‌ای اعلام کرد که مقام‌های مذهبی در حمایت از مسیحیان عراق نقش مهمی دارند. ایشان همچنین تا‌کید داشتند که با مسیحیان باید همچون دیگر شهروندان عراق رفتار شود و آنها هم حق دارند در صلح و امنیت زندگی کنند و حقوق کاملشان به رسمیت شناخته شود.
پاپ بعد از این دیدار به شهر اور، زادگاه حضرت ابراهیم (ع) در استان ذی‌قار در جنوب عراق رفت. پاپ همچنین در اربیل با مقامات اقلیم کردستان عراق دیدار و بعد از آن به چهار شهر مسیحی‌نشین در استان نینوا خواهد رفت. سومین ایستگاه از سفر تاریخی پاپ شهر «اور» در استان ذی قار بود. رهبر کاتولیک‌های جهان در این شهر نیایش مشترک ادیان را تحت عنوان «نماز فرزندان ابراهیم (ع)» در محل تولد آن حضرت برگزار کرد. وی در این مراسم به آیاتی چند از قرآن کریم گوش فراداد. پاپ فرانسیس همچنین در سخنانی گفت: «ما باید برای زندگی انسان‌ها ارزش بیشتری قائل شویم و به رنج فقرا و مهاجران توجه کنیم».
وی تصریح کرد: «خصومت، افراط‌گرایی و خشونت از یک روح دینی ناشی نمی‌شود، بلکه همه اینها خیانت به دین است. بدون همکاری میان انسان‌ها هیچ‌گونه صلحی وجود نخواهد داشت و باید به آزادی عقیده و آزادی مذهبی و دینی احترام گذاشت». پاپ فرانسیس ادامه داد: «تروریسم و خشونت برگرفته از دین نیست بلکه در حقیقت تروریست‌ها به آن خیانت و از آن به نفع خود سوء استفاده می‌کنند». وی افزود: «نمی‌توان دربرابر آسیب تروریسم به دین سکوت کرد و هدف قرار دادن عراق توسط تروریسم حمله به بخشی از تا‌ریخ است».
«جیسون هوروویتز» و «جین عرّاف» در گزارش ۵ مارس برای نیویورک تا‌یمز نوشتند، پاپ که خود و تیم همراهش واکسینه شده‌اند به خبرنگاران اعلام کرد که «از این سفر خوشحال است». آنها نوشتند فرانسیس با سفر به عراق مستقیم به مسائلی مانند جنگ و صلح، فقر و خشونت مذهبی پرداخت. هدف از سفر او تعمیق پیوندها با مسلمانان شیعه و کمک به بهبود وضعیت مسیحیان است. به نوشته «هوروویتز- عرّاف»، هدف دیگر پاپ از این سفر این بود که نشان دهد پس از یک سال محصور شدن در پشت دیوارهای بلند واتیکان اکنون زمان آن است که برنامه‌های خود را به پیش برد و زمان بیشتری را با کسانی صرف کند که به نوعی دچار آسیب و رنج شده‌اند.
