جنگ سرد جدید آغاز شده است؟
اخراج کلیه پرسنل سفارت روسیه در پراگ
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در واکنش به این تصمیم گفت، پراگ کاملا از تبعات تصمیم خود برای اخراج ۱۸ تن از کارکنان سفارت روسیه در جمهوری چک مطلع است. او به خبرنگاران گفت: «پراگ کاملا آگاه است که این حیلهها چه عواقبی را به دنبال خواهند داشت.»
خبرگزاری رویترز به نقل از مقامهای چک گزارش داد پلیس الکساندر پتروف و روسلان بوشیروف، دو مردی را که از طرف انگلیس به مسموم کردن سرگئی اسکریپال، افسر اطلاعات نظامی سابق روسیه در سال ۲۰۱۸ متهم شدهاند، در لیست افراد تحت تعقیب قرار داده است. یان هاماچک، سرپرست وزیر خارجه این کشور تاکید کرد اینها نامهای مستعاری هستند که توسط دو افسر اطلاعات ارتش روسیه استفاده شده است و دادستانهای انگلیس آنها را به جرم قتل اسکریپال متهم کردند. با این حال این دو و مسکو درگیر بودن در این موضوع را انکار کردند.
در سال ۲۰۱۸ پراگ همچنین دیپلماتهای روسیه را بر سر پرونده اسکریپال اخراج کرد. سرگئی اسکریپال و دخترش در مارس ۲۰۱۸ در انگلیس مسموم شدند. انگلیس معتقد است روسیه در آنچه تلاش برای قتل توصیف میکند، نقش داشته است؛ ادعایی که مسکو نمیپذیرد و به فقدان شواهدی که آن را گناهکار نشان دهد، اشاره دارد.
هاماچک گفت تصمیم به اخراج کلیه پرسنل سفارت روسیه در پراگ که توسط سرویسهای مخفی ما به عنوان افسران سرویسهای مخفی روسیه فعالیت میکنند، جزو نخستین اقدامات کشورش است. خبرگزاری اینترفاکس با استناد به سخنان ولادیمیر ژاباروف، معاون اول رئیس کمیته امور بینالملل مجلس علیای روسیه، اظهار کرد که ادعاهای پراگ پوچ بوده و پاسخ روسیه باید متناسب باشد.
وقتی اسکریپال و دخترش یولیا که در مارس ۲۰۱۸ با یک عامل عصبی در شهر سالزبری انگلیس مسموم شدند، یک زلزله دیپلماتیک در کشورهای غربی به راه افتاد. این حمله بزرگترین موج اخراج دیپلماتهای روسیه را از کشورهای غربی در دوران پساجنگ سرد رقم زد.
پلیس چک میگوید پتروف و بوشیروف که نام آنها در اسناد دولت انگلیس اسکندر مشکین و آناتولی چپیگاس ذکر شده است همچنین از گذرنامه مولداویایی و تاجیکستانی استفاده کردهاند که به ترتیب نامهای نیکولای پوپا و روسلان تاباروف داشتهاند. پلیس این کشور پی برده است که هر دو نفر از ۱۱ اکتبر تا ۱۶ اکتبر ۲۰۱۴، روز انفجار، در جمهوری چک بودهاند. در تحقیقات پلیس چک مشخص شده آنها ابتدا در پراگ و سپس در مناطق شرقی بودهاند؛ جایی که محل انباری بوده که بعدا منفجر شده است.
بهرغم درخواست چک خبرگزاری اینترفاکس با استناد به منابع ناشناس گفت که روسیه آنها را استرداد نمیکند. به نقل از این منبع تصریح شده است: «قانون اساسی روسیه استرداد شهروندان روسی به یک کشور خارجی را که به ارتکاب جرمی در قلمرو یک کشور خارجی متهم شدهاند، منع کرده است.»
این در حالی است که روابط میان روسیه و جمهوری چک سال گذشته بیش از پیش تیره شد، به ویژه پس از آنکه یک مجله در ماه آوریل از تلاش ادعایی یک دیپلمات روس برای وارد کردن یک سم مرگبار به این کشور خبر داد تا از آن برای کشتن ادعایی سیاستمداران چک که در برچیدن مجسمهای مربوط به یک قهرمان جنگ شوروی در پراگ نقش داشتند، استفاده کند. این تنشها فورا به اخراج تلافیجویانه دیپلماتها منجر شد.
از سوی دیگر وزیر صنعت جمهوری چک به رویترز گفت تنش امنیتی این کشور با روسیه میتواند بر تصمیم دعوت شدن یا نشدن روسیه به یک مناقصه ساخت واحد جدیدی در تاسیسات هستهای «دوکووانی» تاثیر بگذارد. مساله دعوت از روسیه بین قانونگذاران چک موجب اختلاف شده است. وزیر صنعت چک گفت: «این تحولات ممکن است روی مناقصه دوکووانی تاثیر بگذارند. این خبر بسیار مهمی است و اگر تایید شود قطعا تبعاتی خواهد داشت. من طرفدار حضور حداکثری شرکتکنندگان در مناقصه هستم، از جمله از روسیه، تا رقابت تقویت شود.» ارزش این مناقصه دستکم شش میلیارد یورو عنوان شده است و جزو سرمایهگذاریهای کلان به شمار میرود. بهجز روساتم روسیه، گروه وستینگهاوس آمریکا، «او دی اف» فرانسه و «کیاچانپی» کرهجنوبی جزو طرفداران حضور در این مناقصهها هستند.
با این حال اخراج این ۱۸ تن با واکنشهایی روبه رو شده است. سفارت آمریکا در پراگ در توییتر، در حساب کاربری رسمی خود نوشت: «ما از اقدام قابل توجه آنها برای تحمیل هزینه به روسیه به خاطر اقدامات خطرناک آن در خاک چک قدردانی میکنیم.» در این راستا یان هاماچک، سرپرست وزارت خارجه چک گفت به ۱۸ کارمند سفارت روسیه که به عنوان پرسنل سرویس مخفی فعالیت میکنند، دستور داده میشود ظرف ۴۸ ساعت آنجا را ترک کنند.
کارشناسان میگویند اخراجها و اتهامات پراگ باعث بزرگترین اختلاف این کشور با روسیه از زمان پایان کمونیسم در سال ۱۹۸۹ شده است.