تنش‌های نظامی در شرق اوکراین رو به افزایش است

بازگشت مجدد کابوس جنگ؟

دنیای‌اقتصاد : به نظر می‌‌رسد اگر قرار باشد روسیه بهانه‌‌ای برای حمله به اوکراین داشته باشد، این بهانه از سوی جدایی‌‌طلبان اوکراین فراهم خواهد شد. همزمان با افزایش تنش‌‌ها بین روسیه و کشورهای غربی، تنش‌‌ها و درگیری‌‌ها در شرق اوکراین، جایی که جدایی‌‌طلبان روس‌‌تبار در آن قرار دارند، افزایش یافته است. به گزارش رویترز، یک روز پس از حکم تخلیه زنان و کودکان، رهبران جدایی‌‌طلب در شرق اوکراین روز شنبه اعلام بسیج نظامی کامل کردند. از سوی دیگر، ارتش اوکراین از مرگ یک سرباز در آتش توپخانه خبر می‌‌دهد.

یک روز پس از آنکه رئیس‌جمهور آمریکا خبر داد که همتای روسی‌‌اش به اوکراین حمله خواهد کرد، اخبار درگیری و تنش در شرق اوکراین سرعت گرفته است. جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز جمعه گفت متقاعد شده که ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه تصمیم گرفته است به اوکراین حمله کند و اگرچه هنوز امکان دیپلماسی وجود دارد، اما تصور می‌‌کند که حمله روسیه به کشور همسایه ظرف چند روز آینده رخ بدهد. در پی انتشار این خبر بود که اکنون از مناطق جدایی‌‌طلبان دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین گزارش‌هایی حاکی از تخلیه روستاها و شهرها و همچنین شدت گرفتن آتش توپخانه می‌‌آید. خبرگزاری رویترز روز شنبه به نقل از شاهدان عینی از شنیده شدن مکرر صدای توپخانه خبر داد و نوشت که هنوز از مجروحان و تلفات احتمالی خبری در دست نیست. همین خبرگزاری روز شنبه به نقل از دنیس پوشیلین، رهبر جمهوری خودخوانده مردم دونتسک گفت که او در حکمی اعلام بسیج عمومی کرده و خواسته است هر مردی که قادر به دست گرفتن اسلحه است خود را به پادگان معرفی کند. در همین حال لئونید پاسِچنیک، رهبر منطقه لوهانسک نیز چنین حکمی صادر کرده است. این دو رهبر روز جمعه از برنامه خود برای تخلیه حدود ۷۰۰هزار نفر از ساکنان زن و کودک دو منطقه به مناطق جنوبی روسیه خبر داده بودند. همچنین رسانه‌های روسیه از وقوع دو انفجار در اقلیم جدایی‌‌طلب «لوهانسک» در شرق اوکراین خبر دادند. یکی از انفجارها به وقوع آتش‌‌سوزی در خط لوله انتقال گاز در این منطقه منجر شده است. همزمان تصاویر ماهواره‌‌ای جدید از «مکسار» افزایش قابل توجهی از استقرار هلی‌‌کوپترهای روسی در نزدیکی مرز اوکراین را نشان می‌‌دهد. به گزارش سی‌‌ان‌‌ان مکسار ارزیابی کرد که یک واحد هلی‌کوپتر جدید و چند گروه رزمی متشکل از تانک‌‌ها، نفربرهای زرهی و تجهیزات پشتیبانی در فرودگاه میله‌‌روو واقع در ۱۶ کیلومتری مرز با اوکراین مستقر شده است. میله‌‌روو نزدیک به بخشی از مرز اوکراین است که در کنترل جدایی‌‌طلبان طرفدار روسیه است که جمهوری خودخوانده مردمی لوهانسک، نامیده می‌‌شود.

کمی دورتر از شمال، مکسار نشان داد که یک واحد هلی‌کوپتر جدید (بیش از ۲۰ هلی‌کوپتر) در نزدیکی والوییکی، تقریبا ۲۷کیلومتری شرق مرز با اوکراین مستقر شده است. همان‌طور که در یک مجموعه تصویر دریافتی قبلی مشاهده شد، نزدیک به ۲۰ هلی‌کوپتر دیگر هم در نزدیکی بلگورود، تقریبا ۳۵کیلومتری شرق مرز با اوکراین مستقر هستند. ویدئوهای آپلودشده در رسانه‌های اجتماعی و بررسی‌شده توسط سی‌‌ان‌‌ان هم نشان می‌‌دهد که هلی‌کوپترهای تهاجمی در هر دو فرودگاه نزدیک والوییکی و بلگورود روسیه حضور دارند. در کریمه اکنون ۷۰هلی‌کوپتر وجود دارد که بیش از ۶۰هلیکوپتر برای اولین بار در اوایل این هفته در یک پایگاه هوایی از کار افتاده در دریاچه دونوزلاو در ساحل دریای سیاه مشاهده شد. این افزایش در حالی است که در اوایل هفته جاری وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که برخی از واحدهای نظامی از اوکراین خارج شده و به پایگاه‌های خود باز خواهند گشت. روسیه حتی ویدئوهایی از حرکت قطارها با تعدادی تانک به‌عنوان مدرکی مبنی بر اثبات بیانیه خود منتشر کرد. در هفته گذشته مجموعه‌‌ای از تصاویر ماهواره‌‌ای و ویدئوهای رسانه‌های اجتماعی نشان می‌‌دهد که تانک‌‌ها، هویتزرها (نوعی واحد توپخانه) و موشک‌‌های بالستیک پیشرفته روسیه به سمت مرز اوکراین، به‌‌ویژه در شمال و شمال شرق در حال حرکت هستند و تصاویر ماهواره‌ای اواسط هفته گذشته سربازان، خودروهای نظامی و هلی‌کوپترها را در فرودگاه زیابروکا در نزدیکی شهر گومل در بلاروس در حدود ۲۵ کیلومتری مرز اوکراین نشان داد.

عزم پوتین

جو بایدن، رئیس‌‌جمهوری ایالات‌‌متحده گفت که متقاعد شده است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه تصمیم خود را برای حمله به اوکراین گرفته و به مسکو درباره آغاز جنگی که او آن را «جنگ انتخابی» خواند، هشدار داد که فاجعه‌‌بار است. با این حال رئیس‌‌جمهوری آمریکا گفت که درهای دیپلماسی همچنان باز است. بایدن روز جمعه به خبرنگاران گفت تا زمانی که جنگ شروع شود، دیپلماسی همیشه یک امکان است. در همین حال، الکسی دانیلوف، مقام ارشد امنیتی اوکراین، روسیه را به اقدامات تحریک‌‌آمیز در شرق اوکراین متهم کرد و گفت که روسیه در تلاش است تا ارتش اوکراین را برای واکنش تحریک کند؛ اما تصریح کرد که کی‌‌یف به راه‌های صلح‌‌آمیز برای خنثی کردن بحران پایبند خواهد بود. دانیلوف روز جمعه تاکید کرد که اوکراین هیچ برنامه‌‌ای برای بازپس‌‌گیری مناطق تحت کنترل جدایی‌‌طلبان با زور ندارد و افزود که تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین بعید است. این سخنان در شرایطی ابراز می‌‌شود که رهبران جدایی‌‌طلب در شرق اوکراین گفته‌‌اند افراد غیرنظامی را به روسیه منتقل می‌‌کنند. ناظران مورد اخیر را مهم‌ترین نشانه تنش‌‌های اخیر برای حمله روسیه به اوکراین تلقی می‌‌کنند. وزیر دفاع آمریکا هم گفت فکر نمی‌‌کند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه اهل بلوف زدن باشد. مارتا راداتز، خبرنگار ارشد امور بین‌الملل شبکه ای‌‌بی‌‌سی‌نیوز در مصاحبه‌ای که گزیده‌ای از آن روز جمعه منتشر شد، از لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا درباره احتمال حمله روسیه به اوکراین با توجه به تجمع نیروهای روسیه در امتداد مرز این کشور پرسید و گفت: «آیا این بلوف نیست؟» وزیر دفاع آمریکا گفت: «این‌‌بار، من فکر نمی‌‌کنم که این یک بلوف باشد. من فکر می‌‌کنم او نوع و در واقع انواع مناسبی از قوا را جمع‌‌آوری کرده است؛ انواع چیزهایی که برای انجام یک حمله موفق به آنها نیاز دارید.» راداتز هم متذکر شد که روس‌‌ها بیمارستان صحرایی برپا کرده‌‌اند و پرستارانی را در دسترس قرار داده‌اند و چنین چیزی به‌طور معمول نشان‌دهنده عقب‌‌نشینی نیروها نیست. آستین اظهار کرد: «دقیقا.اگر آنها دوباره نیروهایشان را به پادگان‌ها منتقل کرده بودند، ما شاهد این نوع چیزها نه تنها از نظر قدرت رزمی، بلکه به لحاظ پشتیبانی لجستیکی، پشتیبانی پزشکی و هوانوردی رزمی که نظیرش را در منطقه دیده‌‌ایم، نبودیم.»

همزمان الجزیره گزارش داد بایدن پس از برقراری تماس با رهبران اروپایی و قانون‌گذاران آمریکایی که در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت کرده‌‌اند، گفت که ایالات متحده هم در داخل کشور و هم با متحدانش علیه حمله روسیه به اوکراین متحد است. بایدن روز جمعه گفت: «با وجود تلاش‌‌های روسیه برای ایجاد تفرقه بین ما در داخل و خارج، می‌‌توانم تایید کنم که این اتفاق نیفتاده است. پیام قاطع، وحدت، عزم و اراده بود.» آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم در سخنرانی خود در نشست امنیتی مونیخ نسبت به «تشدید غیر قابل محاسبه بحران اوکراین» هشدار داد و تاکید کرد که وضعیت پیچیده‌‌تر و تهدیدآمیزتر از زمان جنگ سرد شده است. گوترش در سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ تاکید کرد که به‌‌شدت نگران تمرکز نیروهای روسیه در مرز اوکراین و افزایش گمانه‌‌زنی‌‌ها درباره درگیری نظامی است. دبیرکل سازمان ملل متحد جنگ را «فاجعه‌‌بار» خواند و خاطرنشان کرد که هیچ جایگزینی برای دیپلماسی وجود ندارد. او از همه طرف‌‌ها خواست که در اظهارنظرهای خود بسیار حساس و مراقب باشند و تنها کاهش تنش‌‌ها و نه دامن زدن به آنها را مدنظر قرار دهند. گوترش هشدار داد که یک اشتباه کوچک یا ارتباط نادرست بین قدرت‌های بزرگ می‌‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد.