سیستم موشکی پیشرفته آمریکا و نروژ معادله جنگ را تغییر میدهد؟
یک سلاح پیشرفته در اوکراین
«جان اسمای» در گزارش ۸نوامبر در نیویورک تایمز نوشت، این سلاح یک سیستم دفاع هوایی است که به سیستم موشکی پیشرفته سطح به هوای ملی یا NASAMS معروف است که بهطور مشترک توسط ایالات متحده و نروژ تولید میشود. این سلاح شامل یک رادار، حسگرها و پرتابگرهایی است که هرکدام با شش موشک قابل بارگیری هستند و نیز یک مرکز فرماندهی متحرک دارد که در آن سربازان میتوانند تهدیدات هوابرد را زیر نظر بگیرند. هر جزء را میتوان بکسل کرد یا در پشت کامیون قرار داد و به سرعت جابهجا کرد. ژنرال «پاتریک اس.رایدر» سخنگوی پنتاگون روز سهشنبه به خبرنگاران گفت: «این توانایی دفاع هوایی قابل توجهی را ارائه میدهد.»
او اضافه کرد که NASAMS میتواند اساسا در برابر «هر نوع تهدید هوایی پیشرفتهای که روسیه ممکن است علیه اهداف اوکراینی یا غیرنظامیان بهکار گیرد» دفاع کند. به گفته شرکت دفاعی نروژی Kongsberg، که این سیستم تسلیحاتی را با شرکت دفاعی آمریکایی «ریتون تکنولوژی» تولید می کند، NASAMS برای اولینبار توسط نیروهای مسلح نروژ در سال۱۹۹۸ بهکار گرفته شد. به گفته ریتون، پس از آن در سال۲۰۰۵ توسط پنتاگون برای دفاع از منطقه واشنگتن مورد استفاده قرار گرفت. برنامهریزان نظامی ایالات متحده به این نتیجه رسیدند که با توجه به اینکه پرتابگر زمینی میتواند موشکهای نسبتا ارزان قیمتی را که برای جنگندهها در نبردهای هوایی ساخته شده است، شلیک کند (که متحدان کییف تعداد زیادی از آنها را دارند)، بهویژه برای اوکراین مفید خواهد بود.
ژنرال رایدر از بیان اینکه کدام کشورها برای پرتابگرهای جدید اوکراین موشک تهیه کردهاند، خودداری کرد. دهها سرباز اوکراینی اخیرا در نروژ آموزش نحوه عملکرد و نگهداری این سیستم را به پایان رساندند. دو NASAMS اولیه تحویل دادهشده به کییف اکنون در حال استفاده هستند؛ اما تعداد پرتابگرهای موجود در هر یک از آنها نامشخص است. این سلاح عموما در زمره آن چیزی قرار میگیرد که ارتشها آن را سیستم دفاع هوایی میانبرد مینامند که میتواند اهدافی را در فواصل دورتر از سلاحهایی مانند موشک استینگر که پنتاگون ارائه کرده است، مورد اصابت قرار دهد؛ اما با برد کمتر از موشکهای بزرگتر و گرانتر مانند سامانه موشکی پاتریوت. بنابراین درحالیکه NASAMS میتواند پهپادها، هلیکوپترها، جتها و موشک های کروز را سرنگون کند، در برابر موشکهای بالستیک که این روزها به اهداف اوکراینی شلیک میشود، موثر تلقی نمیشود. «ایان ویلیامز» معاون پروژه دفاع موشکی در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی که یک اندیشکده مستقر در واشنگتن است، گفت: «این یک سیستم پیشرفتهتر است؛ مدرنتر از آنچه اکنون اوکراین دارد.»
او گفت: «این به آنها اجازه میدهد از سایتهای بزرگتر، مکانهایی مانند زیرساختهای حیاتی دفاع کنند و آتشبارها - خود پرتابگرها - میتوانند در یک منطقه بسیار بزرگ پخش شوند. یک آتشبار نمیتواند در همه جا دفاع کند؛ اما به آنها اجازه میدهد تا در مکانهای حیاتی خاصی که نیاز به حفاظت دارند، از جمله اطراف زیرساختهای برقی، دفاع را تقویت کنند.» ویلیامز گفت که این پرتابگر قادر به شلیک چهار موشک مختلف ساخت آمریکا است، از جمله موشک AIM-۹X Sidewinder جستوجوگر گرما و موشک هوا به هوای پیشرفته AIM-۱۲۰، که دارای راداری است که میتواند تهدیدات هوایی در فاصله ۳۰ مایلی را خنثی کند. به گفته ویلیامز، علاوه بر این، میتواند اهدافی را که از هر جهت نزدیک میشوند، شناسایی کند. این موشکها از جمله رایجترین موشکهایی هستند که توسط نیروی هوایی ایالات متحده، کشورهای ناتو و سایر شرکا خریداری میشوند و دهها هزار فروند از هر کدام در حال استفاده و گردش در کشورهای مورد نظر هستند.
سیستم NASAMS از جمله سیستمهایی است که برای «سپر آسمان اروپا» در نظر گرفته شده است که گروهی متشکل از ۱۵کشور به رهبری آلمان هستند که برای محافظت در برابر هرگونه تهاجم نظامی توسط مسکو، انواع موشکها را خریداری میکنند. پرتابگرهایی که به اوکراین رسیدند بخشی از بسته کمکی ۷۷۰میلیون دلاری هستند که پنتاگون در اول ژوئیه اعلام کرد. پنتاگون در ماه اوت اعلام کرد که پولی را در اختیار اوکراین قرار میدهد تا شش موشک دیگر بخرد و آنها را شلیک کند. ویلیامز گفت ارزش داشتن NASAMS فراتر از توانایی سرنگونی هواپیماهای جنگی و پهپادهای روسی است؛ زیرا به غیرنظامیان اوکراینی احساس امنیت و ایمنی میدهد. ویلیامز گفت: «درحالیکه اوکراینیها در حال جنگ هستند و تلاش میکنند روسها را از کشورشان بیرون کنند، اما همچنین در تلاش هستند تا پناهندگان اوکراینی را به عقب برگردانند.» اینها افرادی هستند که برای اقتصاد اوکراین و حرکت رو به جلوی آن مهم خواهند بود.