روسیه حمله بزرگ به اوکراین را در بهار آغاز میکند
آرامش قبلاز توفان در اوکراین
اکونومیست در سرمقاله این هفته خود به آینده جنگ اوکراین در آستانه سالگرد آن پرداخته و از احتمال تشدید درگیریها در ماههای پیشرو، در پی آرامش قبل توفان فعلی گفته است. در حال حاضر روسیه مشغول تهیه تدارکات افراد و تسلیحات برای حمله جدیدی است. احتمال میرود در اوایل ژانویه یا به احتمال زیاد در بهار، حمله بزرگی از سمت دونباس در شرق، از جنوب یا حتی از بلاروس در شمال، صورت پذیرد. قابل پیشبینی است که نیروهای روسی قصد عقب راندن نیروهای اوکراینی را داشته باشند و حتی ممکن است در پی تلاش دوبارهای برای تصرف کییف حرکت کنند. چنین پیشبینیهایی به نقل از ژنرال والری زالوژنی، رئیس نیروهای مسلح اوکراین گفته شده است. این گفتوگوها در قالب سلسله جلسات توجیهی بیسابقه، ژنرال زالوژنی به همراه ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و ژنرال الکساندر سیرسکی، رئیس نیروی زمینی اوکراین با نشریه اکونومیست صورت گرفته است. اکنون تصور میشود طرفین جنگ در گلولای یخزده گیرند و درگیری به بنبست رسیده است. در زمان نگارش این گزارش تقریبا یک ماه است که هیچ تحرکی در طول 1000کیلومتر یا بیشتر جبهه جنگ وجود نداشته است.
از منظر اکونومیست، ظاهرا بنبست فعلی به انگیزهها برای مذاکرات صلح افزوده است. رئیسجمهور فرانسه امانوئل مکرون، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و به دلایل بسیار متفاوتی ولادیمیر پوتین، همه در روزهای اخیر از امکان راهحل دیپلماتیک صحبت کردهاند. در شرایط کنونی بسیاری در غرب از وضعیت نگرانکننده اقتصادی و تحمل فشار قیمتهای بالای انرژی خسته شدهاند و از این امر استقبال میکنند. در این میان اما فرماندهان اوکراین استدلال میکنند که اکنون زمان صلح نیست و از نظر اکونومیست نیز حق با آنهاست.
مهمترین وظیفه غرب این است که از شکست حتمی هرگونه ضد حمله روسی اطمینان حاصل کند. برای تحقق چنین هدفی، باید عرضه سلاح به سرعت افزایش یابد. در حال حاضر اوکراین به کمک سامانه موشکی هیمارس آمریکایی که از ژوئن در اختیار داشتند، تاثیرات مخربی ضد زاغههای مهمات و مراکز فرماندهی و کنترل روسیه داشتهاند و توانستهاند به سرعت آن را در شمال شرق و سپس در جنوب مهار کنند. اکنون اما اوکراین به مهمات قویتری از جمله موشکهای عملیاتی-تاکتیکی نیاز دارد تا بتواند اهداف دوردستتری را نیز پوشش دهد.
اوکراین برای دفع حملات روسیه به سیستمهای تامین برق، آب و گرمایش غیرنظامیان، نیز به کمک احتیاج دارد. هدف روسیه از چنین عملیاتهای تخریبگری، ضربه زدن به اقتصاد اوکراین و همچنین تضعیف روحیه سربازان در خط مقدم است که نگران امنیت خانوادههایشان هستند. ژنرال زالوژنی توضیح میدهد، اوکراین درحال حاضر از کمبود مهمات سیستمهای دفاعی موجود خود رنج میبرد و همچنان به سیستمهای دفاع ضد موشکی بیشتر و بهتری نیاز دارد.
اکونومیست معتقد است، اگر قرار است اوکراین از این درگیری بهعنوان نماینده دموکراسی سر بلند خارج شود، حتی بهبود دفاع هوایی نیز کافی نخواهد بود: این کشور باید قلمروهای بیشتری را بازپس گیرد. گرچه نیروهای روسی در سال جاری تنها بخش کوچکی از سواحل دریای سیاه اوکراین را تصرف کردهاند، اما همین امر به تنهایی آنها را مسلط به تمام بنادر بزرگ اوکراینی میکند و به روسیه این امکان را میدهد تا کشتیرانی را تهدید کند. به غیر از مقادیر محدود غلات زیر نظر و تحت توافق سازمان ملل، همچنان صادرات اوکراین تا حد زیادی متوقف شده است.
تصرف قلمرو بیشتر همچنین به جلوگیری از درگیری مجدد کمک میکند و برای پوتین حاکی از این خبر است که خطر از دست دادن دستاوردهای پیشین جدی و محتمل است. طبق مرزهای امروزی، روسیه از پل زمینی بهره میبرد که میتواند ضمیمه شدن را تضمین کند و مناطق جنوبی روسیه را تهدید کند. در مقابل، اگر اوکراین موفق شود پل زمینی را قطع کند و سواحل شمالی دریای آزوف را بازپس گیرد، میتواند با قدرت بیشتری وارد مذاکرات شود و حتی کریمه را در محدوده توپخانه قرار دهد. به این ترتیب اوکراین میتواند ایده برگشت به مرزهای شوروی پوتین در روسیه را بیاعتبار کند و اینکه زیادهخواهی افراد نمیتواند تنها با حمله به کشورهای دیگر اقناع شود.
اوکراین همچنان آماده برای فداکاری در راه دستیابی به خواستههای مشروع خود است. زلنسکی در گفتوگو با اکونومیست گفته است «95 یا 96درصد مردم میخواهند تمام قلمرو خود را از اشغال خارج کنند.» این به معنای بازپسگیری همه مناطقی است که روسیه در 2014 تصرف کرده بود و هم آنچه را که طی حمله اخیر در سال جاری به اشغال خود درآورده است. زلنسکی استدلال میکند که وعدههای غرب درباره تضمینهای امنیتی، جایگزین ضعیفی برای تمامیت ارضی کشورش است. به هر حال، ضمانتهای مشابهی را هم که آمریکا و انگلستان در 1994 بهدلیل تسلیم سلاحهای هستهای شوروی به اوکراین پیشنهاد دادند، 20سال بعد تقریبا بیارزش شد.
به نظر میرسد حامیان اوکراین دیدگاه متفاوتی از این کشور خواهند داشت. آنها بر این باور هستند که بازپسگیری کلی، هدف حداکثری و بلندپروازانهای است و ممکن است تلاشهای اوکراین برای نیل به این هدف ناکام بماند. بهویژه میتواند به این دلیل باشد که در موقعیتهایی به معنای آزادی مناطقی است که نمیخواهند از روسیه جدا شوند. تهدیدات هستهای پوتین هرچند مهمترین دلیل برای اطمینان از پیروز نشدن روسیه است، در مقابل نیز کماکان بزرگترین دلیلی است که چرا نباید اوکراین مرزهای به رسمیت شناختهشده روسیه را تهدید کند.
کل جهان، از جمله روسیه، از شکست ایدهای که میخواست امپراتوری قدیمی روسیه را بازآفرینی کند، سود خواهد برد. اگر اوکراین به اندازه کافی مورد حمایت قرار گیرد، فرماندهان اوکراینی میتوانند به پیشروی در مسیر طولانی تا ساحل ادامه دهند و به این ترتیب قسمت اعظم آنچه را که پوتین از فوریه بهدست آورده بود، بازپس گیرند. انتظار میرود اوکراین هر چقدر بتواند قلمرو بیشتری را بازیابی کند، شانس موفقیت پایدار آن بیشتر باشد.