کی یف در اولین ساعت ۲۰۲۳ لرزید
جنگ در شب سال نو
مقام‌های شهری اعلام کردند که ۲۳ «شیءهوایی» پرتاب شده توسط روسیه منهدم شده و سیستم های دفاع هوایی در حال کار هستند. پیش از این و در عصر همان روز، ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین گفت که اوکراینی‌ها تا زمان پیروزی در جنگی که اکنون در یازدهمین ماه خود است، دست از جنگیدن بر نخواهند داشت. او در خطابه احساسی گفت: «ما می جنگیم و به مبارزه ادامه خواهیم داد. به خاطر کلمه اصلی که همان پیروزی است. من می خواهم به همه شما بگویم: اوکراینی‌ها، شما بی‌نظیر هستید! ببینید چه کرده‌ایم و چه می‌کنیم!».او در بخش دیگری از سخنان خود افزود: «ما گروهی مبارزه می‌کنیم؛ کل کشور، تمام مناطق. من همه شما را تحسین می‌کنم. من می‌خواهم از تمام مناطق شکست‌ناپذیر اوکراین تشکر کنم.»
دور قبلی حملات در کی یف به هتل «آلفاویتو» و یک ساختمان مسکونی آسیب رساند و حداقل یک نفر کشته و دست‌کم ده‌ها زخمی بر جا گذاشت. کلیچکو گفت که یک خبرنگار ژاپنی در میان مجروحان است که به بیمارستان منتقل شده است. «یاروسلاو موتنکو»، فیلم‌ساز ۲۳ساله که در یک مجتمع آپارتمانی در نزدیکی هتل آلفاویتو زندگی می‌کند، گفت که زیر دوش بود و برای رفتن به یک میهمانی شب سال نو آماده می‌شد که صدای «بومممم» را شنید. او گفت که انفجارهای مشابهی در این منطقه در جریان حمله قبلی در ماه اکتبر رخ داده بود،؛ اما هیچ صدایی به اندازه صدای انفجار روز شنبه نبود .او درحالی‌که نیروهای امدادی را تماشا می‌کرد که خیابان مقابل هتل را محاصره کرده بودند، به خبرگزاری فرانسه گفت که همچنان قصد دارد به میهمانی در خانه یکی از دوستانش برود. او گفت: «دشمنان ما، روس‌ها، می‌توانند آرامش ما را از بین ببرند؛ اما نمی‌توانند روحیه ما را نابود کنند.
چرا با دوستانم برای جشن و خوشگذرانی می‌روم؟ زیرا امسال می‌دانم که مهم است که افراد به هم نزدیک باشند.» همچنین حملاتی در شهر میکولایف در جنوب گزارش شد که در آن یک مقام محلی گفت که هفت نفر زخمی شدند. فرماندار «ویتالی کیم» در تلگرام گفت روسیه غیرنظامیان را با این حملات هدف قرار داده است، چیزی که مسکو قبلا آن را رد کرده بود. او گفت: «بر اساس گرایش‌های امروزی، اشغالگران نه تنها [زیرساخت‌های] حیاتی را... در بسیاری از شهرها هدف قرار می‌دهند، بلکه مناطق مسکونی، هتل‌ها، گاراژها و جاده‌ها هم از هدف‌های آنها مصون نیست.» این حملات با سرعت غیرمعمولی انجام شد؛ ریتم و سرعتی که تنها ۳۶ساعت پس از شلیک رگبار موشک های روسیه در روز پنج‌شنبه برای آسیب رساندن به تاسیسات زیرساخت انرژی، مقامات را نگران کرد.
«دیمیترو کولبا» وزیر امور خارجه اوکراین بر تلفات غیرنظامی این حمله اخیر تاکید کرد و گفت که «این‌بار، حمله موشکی گسترده روسیه به عمد مناطق مسکونی، حتی زیرساخت‌های انرژی را هدف قرار می‌دهد.» او خواستار محرومیت روسیه از کرسی دائم خود در شورای امنیت شد. «دیمیترو لوبینتس»، بازرس حقوق بشر اوکراین این حمله را «ترور در شب سال نو» توصیف کرد. در همین حال، وزارت دفاع اوکراین در پیام تلگرامی اعلام کرد: «با هر حمله موشکی جدید به زیرساخت‌های غیرنظامی، اوکراینی‌های بیشتر و بیشتری به ضرورت جنگ تا فروپاشی کامل رژیم پوتین متقاعد می‌شوند.» مقررات منع آمد و شد از ساعت ۷بعدازظهر تا نیمه شب به وقت محلی در سراسر اوکراین برقرار است و برگزاری جشن‌های آغاز سال۲۰۲۳ را در مکان‌های عمومی غیرممکن می‌کند. چندین فرماندار با انتشار پیام‌هایی در شبکه‌های اجتماعی به ساکنان هشدار دادند که در شب سال نو محدودیت‌ها را زیر پا نگذارند.
«اندرو ای.کرامر» هم در آخرین گزارش خود در سال قبل (۳۱دسامبر۲۰۲۲) نوشت، «آندری پاولنکو»، یک راهب کلیسای ارتدکس در شرق اوکراین به نظر می‌رسید که در یک ماموریت معنوی فداکارانه است. وقتی جنگ فرا رسید، او در کنار مردم ماند و حتی به بیمارستان رفت تا برای سربازان مجروح دعا بخواند. اما در واقع، بر اساس سوابق دادگاه، پاولنکو فعالانه برای کشتن سربازان اوکراینی و کنشگران اوکراینی- از جمله کشیشی از یک کلیسای ارتدکس رقیب در شهرش، سیویرودونتسک- کار می‌کرد. پاولنکو در ماه مارس به یکی از افسران روسی نوشت: «در شمال، حدود ۵۰۰ نفر از آنها، با یک جوخه خمپاره‌انداز، پنج نفربر زرهی و سه تانک وجود دارند» و این در حالی بود که ارتش روسیه در حال کوبیدن شهر سیویرودونتسک و مناطق پیرامون آن بود.
طبق شواهدی که در محاکمه او در دادگاه اوکراین ارائه شد، او درباره کشیش رقیب خود نوشته بود: «او باید کشته شود». این شواهد نشان می‌دهد که او فهرست‌هایی از مردم را برای ارتش روسیه ارسال کرده بود تا پس از اشغال شهر، آنها را جمع‌آوری و دستگیر کنند. پاولنکو در ماه جاری به‌عنوان «جاسوس» محکوم شد و سپس با زندانیان روسی مورد مبادله قرار گرفت. مورد او به راستی یک مورد منحصر به فرد بود. در ماه گذشته، مقامات بیش از ۳۰روحانی و راهبه از شاخه اوکراینی کلیسای ارتدکس روسیه را به‌عنوان مظنون دستگیر کرده‌اند. برای سرویس‌های امنیتی اوکراین، کلیسای وابسته به روسیه (یکی از دو کلیسای اصلی ارتدکس این کشور)، یک تهدید خرابکارانه منحصربه‌فرد به شمار می‌رود (نهادی که به‌طور گسترده قابل اعتماد است که نه تنها دارای احساسات طرفداری از روسیه است، بلکه کشیش‌ها و راهبان و راهبه‌هایی در آن نفوذ دارند که به روسیه در جنگ کمک کرده‌اند).
ماه‌های اخیر شاهد جابه‌جایی‌های پیاپی و سریع در کلیساها و صومعه‌ها و نیز تفتیش این کلیساها و صومعه‌ها بودیم. همزمان احکام و قوانین محدودکننده‌ای هم برای فعالیت کلیساهای همسو با روسیه صادر شده است. روز سه‌شنبه (۲۷دسامبر)، دادگاه عالی اوکراین قانون سال۲۰۱۸ را تایید کرد که بر اساس آن، سازمان‌های مذهبی در صورت وابستگی به کشوری که در حال جنگ با اوکراین هستند، نام‌گذاری واقعی می‌شود؛ قانونی که برای مجبور کردن کلیسا برای روسی نامیده خود تنظیم شده است.
رئیس‌جمهور ولادیمیر زلنسکی در ماهی که گذشت از پارلمان خواست تا هر کلیسایی را که به روسیه پاسخگو است از فعالیت ممنوع کند. اگرچه هنوز جزئیاتی ارائه نشده است. بنابراین مشخص نیست که چگونه این کار انجام می‌شود. مقامات اوکراین قصد دارند اجاره نامه کلیسای روسیه درباره دو عبادتگاه مورد احترام -کلیسای جامع رستاخیز و کلیسای سفره‌خانه– را در مجموعه صومعه‌های غارمانند در کی‌یف لغو کنند. مجموعه صومعه‌های غارمانند دخمه‌هایی هزار ساله هستند که مومیایی‌های مقدس‌ترین قدیسین در ارتدکس اسلاو در آن قرار دارد.
سرکوب کلیسای روسیه در اوکراین، صدای اعتراض کلیسا و دولت روسیه را برانگیخته است. آن این اقدام دولت اوکراین را حمله به آزادی مذهبی می‌نامند. روز سه‌شنبه، سر مطران «پاولو لبد»، رئیس کلیسای همسو با روسیه در «صومعه غارها»، در ویدئویی از زلنسکی درخواستی مطرح کرد. او گفت: «می‌خواهی ایمان را از مردم سلب کنی، آخرین امید را از بین ببری؟ به ما نگویید به کدام کلیسا برویم.» زلنسکی (که یهودی است) و نهادهای مجری قانون در اوکراین می‌گویند این سرکوب ربطی به آزادی مذهبی ندارد. برای قرن‌ها، کلیساهای ارتدکس اوکراین زیر نظر کلیسای روسیه بودند که رهبری آن در مسکو با تمام وجود از جنگ پوتین حمایت می‌کرد. اما در سال‌های اخیر، بسیاری از کشیش‌ها و میلیون‌ها مومن، به کلیسای ارتدکس جدید مستقل اوکراین ابراز وفاداری کرده‌اند؛ اقدامی که با جنگ اخیر روسیه در اوکراین تسریع شد. این دو کلیسا در عبادت عملا یکسان هستند. آنچه آنها را از هم جدا می‌کند سیاست و ناسیونالیسم است.
در اوایل ماه دسامبر، کلیسای ارتدکس اوکراین اتهامات همکاری بین روحانیون خود و روسیه را «اثبات‌نشده و بی‌اساس» خواند. کلیسای همسو با روسیه که هنوز نماینده میلیون‌ها اوکراینی است، اصرار دارد که در آغاز جنگ، روابط خود را با سلسله‌مراتب روسی‌اش قطع کرده است. کلیسای مستقل اوکراین اما این گسست را غیرصادقانه می‌خواند و این نهاد را به‌دلیل عدم گسست واقعی از مسکو به‌شدت محکوم می‌کند. اسقف اعظم «یِوِستراتی»، سخنگوی کلیسای ارتدکس اوکراین، در مصاحبه‌ای در «صومعه گنبد طلایی» سنت مایکل در کی‌یف گفت: «کلیسای ارتدکس روسیه در واقع ابزار تجاوز روسیه است.»
تحلیلگران نظامی خارجی دلیلی برای نگرانی اوکراین دیده‌اند. «موسسه مطالعات جنگ»، یک گروه تحلیلی مستقر در ایالات متحده، در یادداشتی تحقیقاتی درباره نقش کلیسای وابسته به روسیه نوشت: کلیسای پاتریارک مسکو «از الحاق کریمه به روسیه و حمله به شرق اوکراین حمایت کرد.» شواهدی مبنی بر اینکه کلیساها به‌عنوان ابزاری برای اهداف روسیه تلقی می‌شوند، امری عادی است. سرویس امنیت اوکراین، آژانس اطلاعات داخلی اوکراین، در بیانیه‌ای اعلام کرد که در تفتیش‌هایش تعداد زیادی پول نقد، پرچم‌های کشورهای اقمار سابق روسیه در شرق اوکراین و جزوه‌هایی که توسط ارتش روسیه برای توزیع در سرزمین‌های اشغالی چاپ شده بود، پیدا شد.
