نگاه دیگران-بخش صدوشصتم
استاد بازیها: هنری کیسینجر و هنر دیپلماسی خاورمیانهای
سادات که نسبت به انتقادات اعراب حساس بود، ارزیابی کیسینجر را با تاکید بر اینکه توافقنامه فاقد ابعاد سیاسی باشد، تایید کرد. هر چیزی حتی اگر به شکل مبهم سیاسی باشد، باید در تفاهمات جانبی بین ایالاتمتحده و مصر انجام شود و واشنگتن آنها را مخفیانه به بیتالمقدس منتقل کند. تمایل سادات برای حفظ تصور یک توافق کاملا نظامی دلیل دیگری برای تمایل او به امضای ژنرالها در کیلومتر ۱۰۱ بود. در مورد مساله «خط»، سادات همچنان اصرار داشت که اسرائیل تنها انتهای شرقی گذرگاهها را تحت کنترل خود درآورد، همانطور که کیسینجر در آخرین دیدار خود از بیتالمقدس به اسرائیلیها گزارش داده بود. در مورد محدودیت نیرو، سادات گفت که نمیتواند به کمتر از دو لشکر در ساحل شرقی کانال رضایت بدهد و آمادگی پذیرش محدودیت در تسلیحات آنها را ندارد.
بااینحال، او آماده بود تا در مورد ترانزیت کشتیهای اسرائیلی از طریق باب المندب و محمولههای اسرائیلی از طریق این کانال، پس از باز شدن، تضمینهایی بدهد. سادات بهعنوان نشانهای از اینکه مصمم است مانع هرگونه مزاحمت در توافقِ سریع شود، دوباره به کیسینجر قول داد که موضوع فلسطین را در مرحله جدایی مطرح نخواهد کرد. بااینحال، او میخواست مطمئن باشد که پس از اطمینان از توافق مصر، کیسینجر توجه خود را به تضمین جدایی اسرائیل و سوریه اختصاص خواهد داد. توافق اسرائیل و مصر بر اسد برای مذاکره با اسرائیل فشار میآورد و بهمحض دخیل شدن در آن، نمیتوانست به سادات به خاطر معاملهای که انجام داده بود، حمله کند. ازاینرو، سادات از ایده کیسینجر برای توقف در دمشق پس از انعقاد قرارداد برای نشان دادن آمادگی او برای انجام همین کار در مسیر سوریه، مشتاق بود. برای کیسینجر، این دلیل دیگری برای خوشبینی بود. همانطور که او متعاقبا به اسرائیلیها گزارش داد، «در ذهن من شکی نیست که سادات منتظر نمیماند تا سوریها طرحی را بپذیرند که او در داخل کشور برای خود قابلتحمل میداند.»
شنبه ۱۲ ژانویه ۱۹۷۴، بیتالمقدس. کیسینجر در پایان «شبات» وارد اسرائیل شد و با هلیکوپتر به بیتالمقدس رفت. وقتی وارد لابی هتل «کینگ دیوید» [شاه داوود] شد، متوجه شد که این هتل مملو از گردشگران آمریکایی است که منتظر رسیدن او بودند. آنها برای خوشحالی او، با خواندن «Hevenu Shalom Aleichem» (ما صلح را برای شما به ارمغان میآوریم) از وی استقبال کردند. هتل «کینگ دیوید» یک هتل ششطبقه نمادین است که با تقارن دقیق طراحی شده و با سنگهای آهکی بیتالمقدس بر فراز تپهای در بیتالمقدس غربی روبهروی شهر قدیمی ساخته شده است. این هتل در سال ۱۹۳۱ افتتاح شد و در ابتدا به دلیل مبلمان مجلل «آرت دکو» و اشرافزادگانی که در آن رفتوآمد میکردند، مشهور بود. این هتل در حالی که بهعنوان مقر فرماندهی بریتانیا استفاده میشد، اما در سال ۱۹۴۶، زمانی که گوشه جنوب غربی آن با بمبی که از سوی «ایرگونِ» مناخیم بگین کار گذاشته شده بود تخریب شد، شهرت بینالمللی به دست آورد.
۹۱ نفر کشته و ۴۵ نفر زخمی شدند. پسازآن، تراس وسیعِ آن مشرف به دیوارهای شهر قدیمی در صحنهای از فیلم Exodus که در آن «پل نیومن» در نقش «آری بن کنان» و «اوا ماری سنت» در نقش «کیتی فرمونت» در آنجا میعادی داشتند، به یادگار ماند. کیسینجر که در طبقه ششم سوئیت ریاست جمهوری اسکان یافته بود، با منظرهای خیرهکننده از شهر قدیمی بیتالمقدس مورد پذیرایی قرار گرفت. در سراسر چشمانداز مقابل او، باروهای مستحکم عثمانی، دروازه یافا و برج داوود، جایی که ژنرال «ادموند آلنبی» تصرف بیتالمقدس توسط متفقین را طی جنگ جهانی اول اعلام کرده بود، قرار داشت. در سمت راست، او میتوانست کوه صهیون را با آن «خانقاه دورمیتیون» و مکانهای «شام آخر» و مقبره «کینگ دیوید» ببیند. فراسوی آن، پشتبامها و گنبدهای محلههای ارمنی و یهودی قرار داشت.
در دوردستها، او توانست «برج کلیسای مقبره مقدس» را در محله مسیحیان، جایی که اعتقاد بر این است که عیسای مسیح در آن دفن شده است و «کوه زیتون»، که اعتقاد بر این است که او از آنجا به بهشت عروج کرده است، تشخیص دهد. پنهان از دید کیسینجر، در دامنه دره بین «کوه صهیون» و «کوه زیتون»، «کوه معبد» قرار داشت که نزد مسلمانان به «حرم الشریف» معروف بود که دیوار غربی آن مقدسترین مکان در یهودیت است و مسجدالاقصی سومین مکان مقدس در اسلام است. معنویت این شهر مقدس که محل سکونت و تلاقیگاه سه دین ابراهیمی است، محسوس بود. سوئیت مجلل او کاملا در تضاد با اتاق هتل «شورویگونه»اش در اسوان قرار داشت. او تصمیم گرفت که اگر میخواهد بین رهبران خاورمیانه رفتوآمد کند، در صورت امکان شبانه به «کینگ دیوید» در بیتالمقدس برود.
مایر از بیماری «زونا» رنج میبرد و حالش آنقدری خوب نبود که در جلسات کیسینجر شرکت کند. بنابراین کیسینجر از روی ادب تماسی با او در اقامتگاه نخستوزیری برقرار کرد. این اقامتگاه به «سبک باهاوس» که چند ساختمان آنسوتر از «کینگ دیوید» در گوشه خیابان بالفور و اسمولنسکین در محله «تونی ریهاویا» واقع شده است، در زمینی بسیار کوچک قرار دارد که حتی برای داشتن یک باغچه نیز بسیار کوچک است. این در تضاد کامل با کاخهای باشکوه رهبران همسایگان عربِ اسرائیل قرار دارد؛ نمودی از خاستگاه سوسیالیستی سرسخت اسرائیل که همچنان باقی مانده است. هیچ نخستوزیری [در اسرائیل] جرات نکرده پیشنهاد دهد که یک اقامتگاه بزرگتر برایش مناسبتر است. این خانه ساده دارای یک قسمت نشیمن و غذاخوری «L مانند» بود که به حیاط داخلی باز میشد. اتاق مطالعه کوچک و پر کتاب نخستوزیر، جایی که مایر با کیسینجر ملاقات کرد، پشت درهای کشویی بود.
کیسینجر او [مایر] را در حالت کاملا طعنهآمیزی یافت که صداقت سادات و انسانیت اسد را زیر سوال میبرد. کیسینجر به او [مایر] گفت که پیشنهاد اسرائیل را با سادات مطرح نکرده است، و مدعی شد که در عوض وقت خود را صرف «تولید اضطراب» بر سر این مساله میکند که آیا میتواند آنچه را که سادات انتظار داشت از اسرائیلیها بگیرد یا خیر. کیسینجر میگفت: «او آن را سریع میخواهد. او میخواهد تا زمانی که من اینجا هستم این کار انجام شود.» وی گزارش داد که سادات پیشنهاد وی را پذیرفته است که محدودیتها بر تسلیحات و استقرار قوای مصر در نامهای از سوی سادات به رئیسجمهور آمریکا بیان شود نه در توافق با اسرائیل. سادات همچنین مایل بود عبور آزاد کشتیهای اسرائیلی از باب المندب را بپذیرد. بااینحال، در ارزیابی کیسینجر بعید بود که سادات به کمتر از دو بخش در کرانه شرقی یا محدودیت در استقرار SAM رضایت دهد. مایر با اشاره به اینکه وی بهراحتی ارزیابی کیسینجر از محدودیتهای انعطاف سادات را بهراحتی نمیپذیرد، به کیسینجر یادآوری کرد که پیشتر سادات را دستکم گرفته بود.