در سفر جینا ریموندو به پکن چه اتفاقی افتاد؟
توافق چین و آمریکا برای گفتوگوهای منظم
توافق برای برگزاری گفتوگوهای منظم، آخرین اقدام به سمت بازسازی پیوندهای از بین رفته بین دو کشور است؛ روندی که قبلا طی سهسفر در ۱۰هفته گذشته توسط مقامات ارشد آمریکایی آغاز شده بود: آنتونی جی.بلینکن وزیر امور خارجه، جنت ال.یلن وزیر خزانهداری و جان کری فرستاده ویژه آب و هوای رئیسجمهور. ریموندو پس از چهار ساعت گفتوگو با وانگ ونتائو، وزیر بازرگانی چین در مصاحبهای گفت: «من فکر میکنم این نشانه بسیار خوبی است که ما با گفتوگو در یک کانال مشخص رسمی موافقت کردیم و میتوانم بگویم، این بیش از یک نوع تعهد مبهم است.»
ریموندو دوشنبهشب در پکن گفت که با وانگ گفتوگوی «باز» و «عملگرایانه» داشته و نگرانیهای جامعه تجاری آمریکا را درباره اقدامات اخیر چین علیه اینتل و میکرون فناوری، دو شرکت نیمهرسانا در جهان مطرح کرده است. دولت چین از خرید بزرگی که توسط اینتل برنامهریزی شده، عقبنشینی و برخی از فروشهای میکرون در چین را در سال جاری مسدود کرده است. او گفت که دو گفتوگوی جداگانه برقرار خواهد شد: «یکی از آنها کارگروهی خواهد بود که شامل نمایندگان بازرگانی میشود و بر مسائل تجاری تمرکز میکند. دیگری تبادل اطلاعات دولتی درباره اعمال کنترلهای صادراتی ایالات متحده است.»
گفتوگوهای دوجانبه درباره تجارت، فناوری و سایر مسائل اقتصادی زمانی یک هنجار بین ایالات متحده و چین بود؛ اما این بحثها در سالهای اخیر بینتیجه مانده است. چین یک سال پیش سفر هشت گروه گفتوگوی دوجانبه را به تلافی سفر نانسی پلوسی، نماینده دموکرات کالیفرنیا که در آن زمان رئیس مجلس نمایندگان بود، به تایوان متوقف کرد. پرواز یک بالون جاسوسی چینی که زمستان گذشته به سراسر ایالات متحده سفر کرد و سپس بر فراز اقیانوس اطلس سرنگون شد، اختلافات بین چین و ایالات متحده را عمیقتر کرد و منجر به لغو سفر بلینکن به پکن شد. اما روابط شروع به آب شدن کرده است؛ زیرا هر دو کشور که اقتصادهایشان به یکدیگر گره خورده است، در را برای از سرگیری روابط دیپلماتیک باز کردهاند.
پس از این نشست، وزارت بازرگانی چین در بیانیهای اعلام کرد که وانگ نگرانیهای جدی خود را درباره تعرفههای آمریکا بر واردات چین و همچنین تلاشهای دولت بایدن برای تقویت صنعت نیمهرساناهای ایالات متحده با ارائه یارانههای دولتی ابراز کرده است. وانگ از برنامههای جدید یارانهای که برای جذب تولید به ایالات متحده طراحی شدهاند، انتقاد کرد و آن را «تبعیضآمیز» خواند و از تحریمهای آمریکا علیه شرکتهای چینی ابراز نگرانی کرد. بر اساس این گزارش، وی به طرف آمریکایی گفت که چین مایل به همکاری با ایالات متحده برای ایجاد یک محیط سیاسی مناسب برای همکاری تجاری بین کشورها است. حتی قبل از سفر ریموندو به چین، قانونگذاران جمهوریخواه از او به خاطر برنامهریزی یک «گروه کاری» متشکل از مقامات آمریکایی و چینی برای بحث درباره کنترل صادرات آمریکا انتقاد کردند.
چهار جمهوریخواه ارشد هفته گذشته در نامهای ادعا کردند که «عمیقا این کار نامناسب است که دشمن اصلی ما روی کنترلهای فناوریهای حساس امنیت ملی ایالات متحده تاثیر بگذارد.» در ادامه آمده است که «مردم آمریکا آنها را موظف به محافظت از کنترلهای فناوری کردهاند.» این در حالی است که ریموندو گفتوگوی جدید را نه به عنوان یک گروه کاری، بلکه به عنوان گروه کاری «مبادله اطلاعات» اعلام کرده است. او گفت که این گروه را برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات بیشتر درباره محدودیتهای صادراتی ایالات متحده در زمینه فناوری پیشرفته راهاندازی کرده است. به گفته او، ایجاد این گروه به این معنی نیست که ایالات متحده درباره مسائل امنیت ملی به خطر میافتد. بهرغم اعتراض جمهوریخواهان به تشکیل این کارگروه، اولین جلسه کاری این گروه روز گذشته در پکن برگزار شد.
یکی از مقامات ارشد وزارت بازرگانی که مجاز به صحبت علنی نبود، گفت که مقامات آمریکایی در گروه اجرای صادرات با همتایان چینی خود درباره نحوه اجرای مقررات بحث کردند؛ اما اینکه کدام محصولات تحت پوشش قرار میگیرند یا سیاستها چگونه انجام شود، مورد بحث قرار نگرفتند. اجرای این قانون موضوعی دشوار برای دو کشور بوده است، تا حدی به این دلیل که شامل بازرسی مقامات آمریکایی در چین میشود. به گفته این مقام، چین چنین بازرسیهایی را تقریبا دو سال متوقف کرده بود؛ اما در هشت ماه گذشته اجازه داده است بیش از ۱۰۰بازرسی از این دست ادامه یابد. هدف بازرسی از تاسیسات در چین حصول اطمینان از عدم هدایت پیشرفتهترین فناوریهای آمریکایی به ارتش یا سرویسهای امنیتی چین است. هفته گذشته، وزارت بازرگانی اعلام کرد که ۲۷شرکت چینی چنین بررسیهایی را از سر گذراندهاند و دوباره مجاز به واردات فناوری پیشرفته هستند.
ریموندو همچنین گفت که او و وزیر بازرگانی چین توافق کردهاند که حداقل سالانه با یکدیگر دیدار کنند. هی ویون، یکی از مقامات سابق وزارت بازرگانی چین که اکنون متخصص تجارت در مرکز چین و جهانی شدن است، گفت که توافق دوجانبه برای گفتوگوهای بیشتر نشاندهنده تعهد متقابل به عملگرایی است. او گفت: «این به آن معناست که هر دو طرف رویکرد مشترکی برای حل مسائل عملی دارند.» با این حال طرحها برای ساختار گفتوگوی رسمی بین دو کشور انتقاد برخی از تحلیلگران چینی در ایالات متحده را برانگیخته است.
مت تورپین، یکی از اعضای میهمان در موسسه هوور که در دوران دولت ترامپ مدیر شورای امنیت ملی چین بود، این اقدام را یک «شرمندگی به تمام معنا» توصیف کرد. او به عدم تمایل چین به اقدام برای توقف جریان فنتانیل به ایالات متحده، اتحاد این کشور با روسیه و هک کردن حساب ایمیل ریموندو قبل از سفر را بهعنوان دلایلی نام برد که چین سزاوار چنین ارتباطی نیست.