خطر چین، آمریکا و ویتنام را به یکدیگر نزدیکتر کرد
رابطه استراتژیک دو دشمن سابق
بایدن گفت این پیشرفت، نیمقرن پس از خروج نیروهای آمریکایی، «آغاز دوران همکاری بزرگتر» بود. «پیتر بیکر» و «کیتی راجرز» در گزارش ۱۰سپتامبر در نیویورکتایمز نوشتند، بایدن در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از دیدار با «نگوین فو ترونگ» دبیر کل حزب کمونیست ویتنام گفت: «امروز میتوانیم یک کمان پیشرفت ۵۰ساله را در روابط بین ملتهایمان، از درگیری تا عادیسازی ردیابی کنیم.» وی افزود: «این یک موقعیت عالی جدید است که نیرویی برای رفاه و امنیت در یکی از مهمترین مناطق جهان خواهد بود.» درحالیکه نه او و نه ترونگ مستقیما از چین در اظهارات عمومی خود نامی به میان نیاوردند؛ اما این یک حرکت حاشیهای بود؛ زیرا بایدن برای ایجاد شبکهای از مشارکت در منطقه برای مقابله با اقدامات تهاجمی پکن تلاش میکند. در ماههای اخیر، او همکاریهای خود را با استرالیا، هند و فیلیپین گسترش داده و رهبران ژاپن و کره جنوبی را در کمپ دیوید گرد هم آورده است تا یک اتحاد سهجانبه را امضا کنند که در گذشته خبری از واشنگتن در آن نبود.
بایدن روز یکشنبه گفت: «ایالات متحده یک کشور اقیانوس آرامی است و ما جایی نمیرویم.» اما بایدن در پاسخ به پرسش های خبرنگاران، هرگونه قصد خصمانه را رد کرد و جنگ سرد جدید در منطقه هند و پاسیفیک را رد کرد. او گفت: «من نمیخواهم چین را مهار کنم. من فقط میخواهم مطمئن شوم که ما با چین رابطهای داریم که رو به افزایش است و همه میدانند موضوع چیست.» پکن متقاعد نشد.در روزهای منتهی به سفر بایدن، مائو نینگ، یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه چین، از ایالات متحده خواست که در تعامل با آسیا، «ذهنیت جنگ سردی و ذهنیت بازی با جمع صفر را کنار بگذارد» و تاکید کرد که واشنگتن «از هنجارهای اساسی روابط بینالملل پیروی میکند.» بایدن پس از یک تعطیلات آخر هفته در دهلی نو برای شرکت در نشست سالانه گروه۲۰، وارد هانوی شد. رئیس جمهور چین، شی جینپینگ که معمولا به شرکت در چنین اجتماعاتی اهمیت میدهد، بهطور قابل توجهی غایب بود.
به جای او نخست وزیر لی کیانگ، شخص شماره۲ کشور آمد. بایدن در کنفرانس خبری خود در هانوی فاش کرد که در حاشیه این اجلاس با لی صحبت کرده است. او گفت: «ما درباره ثبات صحبت کردیم. این اصلا رویکرد تقابلی نبود.» به نوشته «بیکر-راجرز» گمانهزنیها درباره غیبت شی در دولت بایدن زیاد بوده است. چهار نظریه برای عدم حضور او در جلسه وجود دارد: او با فشار سیاسی داخلی بر سر مشکلات اقتصادی فزاینده کشور روبهرو است؛ او میخواست در بحبوحه اختلافات مرزی، سیگنالی را به هند ارسال کند؛ چون زمان زیادی را در خارج سپری کرده بود و میخواست در داخل بیشتر دیده شود یا او میخواهد تمرکز را به گروههایی معطوف کند که بیشتر در معرض جهتگیری پکن هستند؛ مانند باشگاه کشورهای بریکس که شامل روسیه، برزیل و سایر قدرتها میشود.
بهرغم توافق جدید ویتنام با بایدن، اما چین با توجه به روابط اقتصادی دیرینه با این کشور، شریک خارجی مسلط آن باقی مانده است و پکن نشان داده که زمین را به ایالات متحده واگذار نخواهد کرد. همین هفته گذشته، لی با «فام مین چین»، نخستوزیر ویتنام در حاشیه یک نشست بینالمللی دیگر در جاکارتا، اندونزی، ملاقات کرد. اما ویتنام، یکی از معدود کشورهای آسیای جنوب شرقی که از قاطعیت چین در دریای چین جنوبی عقبنشینی میکند، به دنبال ایجاد فاصله کمی بیشتر از پکن و دادن تحرک بیشتر به خود است. مقامات دولت بایدن انتظار ندارند ویتنام همکاری خود با چین را بهطور کامل کنار بگذارد؛ اما امیدوارند که به مرور زمان جایگزین بیشتری ارائه دهد. به همین ترتیب، مقامات دولت پیشبینی میکنند که ویتنام نزدیک به روسیه، حامی تاریخیاش از زمان اتحاد جماهیر شوروی، باقی بماند و هیچ نگرانی درباره گزارش نیویورک تایمز درباره اینکه هانوی بهطور مخفیانه به دنبال یک قرارداد تسلیحاتی جدید با مسکو است ابراز نکردند آن هم در حالی که این کشور میزبان بایدن بود.