جنگ هند و پاکستان در زمین بازی
شهریار جعفری، روزنامهنگار ۳۰ساله و علاقهمند به کریکت در شهر بندری کراچی پاکستان، گفت: «این پرهیجانترین بازی در تاریخ کریکت است. ما در هر توپ، هر دویدن و هر لحظه زندگی میکنیم.» اما تعداد کمی از هواداران پاکستانی مانند جعفری در میان جمعیت زیاد وجود خواهند داشت، حتی اگر کراچی از دهلینو به استادیوم نزدیکتر باشد. برای پاکستانیها گرفتن مجوز برای بازدید از هند سخت است و برای هواداران پاکستانی ویزا برای جام جهانی صادر نشد. تنها چند خبرنگار پاکستانی مجوز سفر دریافت کردند که تا لحظات آخر مسابقه ویزایشان نیامد و آنها را مجبور کرد تا دقیقه۹۰ به احمدآباد برسند. در ماههای منتهی به مسابقات، حتی مشخص نبود که تیم پاکستان اصلا در آن شرکت خواهد کرد یا خیر؟
هند از سفر به پاکستان برای تورنمنت دیگری در اواخر تابستان امسال امتناع کرده بود و با استفاده از نفوذ زیاد خود بر بدنه حاکم بینالمللی کریکت -هند بزرگترین نیروی اقتصادی در این ورزش است- مسابقات را به مکانهای بیطرف در سریلانکا منتقل کرد. پاکستان نیز در مقابل هشدار داد که ممکن است از جام جهانی هند خارج شود؛ تهدیدی که درنهایت عملی نشد. روابط کریکتی بین هند و پاکستان همراه با روابط بین دو کشور از زمانی که پاکستان در تجزیه خونین بریتانیا در سال۱۹۴۷ از هند جدا شد، پر نوسان بوده است. در مواقعی، بازیهای هند و پاکستان که شور و اشتیاق یکسانی را در هر دو طرف مرز ایجاد میکنند، برای شکستن یخ در زمانی که تنشها بهویژه بالا رفته است، مورد استفاده قرار میگیرد و فضای مهمی برای تبادل نظر فراهم میکند. هنگامی که این دو کشور برای اولینبار در اوایل دهه۱۹۵۰ در زمین کریکت با هم روبهرو شدند، تقسیمبندی در ترکیب تیمها مشخص بود: تیم پاکستان شامل بازیکنانی بود که چند سال قبل برای هند بازی کرده بودند.
برای سالهای متمادی، روابط بین دو کشور به قدری اصلاح شد که هند و پاکستان حتی در سالهای ۱۹۸۷ و ۱۹۹۶ میزبان مشترک جام جهانی بودند. آخرین تنشها عمدتا به سال۲۰۰۸ بازمیگردد؛ زمانی که ستیزهجویان پاکستانی با قایقهای ماهیگیری وارد هند شدند و یک حمله تروریستی وحشتناک را در بمبئی انجام دادند که بیش از ۱۶۰نفر را کشتند. روابط دوجانبه کریکت از آن زمان تاکنون به حالت تعلیق درآمده است و بازیکنان پاکستانی از حضور در لیگ برتر پردرآمد هند که بهترین بازیکنان جهان در آن حضور دارند، محروم شدهاند. در ۱۵سال پس از حمله، تیمهای ملی تنها بهعنوان بخشی از رویدادهای بزرگ جهانی با یکدیگر بازی کردهاند. بازی روز شنبه اولین بازی پاکستان در هند در هفتسال گذشته بود. انوراگ تاکور، وزیر ورزش هند اخیرا تکرار کرد که بهرغم شرکت پاکستان در این جام جهانی، موضع دهلی نو درباره از سرگیری مسابقات کریکت «تا زمانی که تروریسم را متوقف نکنند» تغییر نخواهد کرد.
با این حال، در سالهای اخیر، ملاحظات امنیتی هند بهطور قابل توجهی تغییر کرده است. پاکستان که با ناکارآمدی سیاسی و بحران اقتصادی خود دست و پنجه نرم میکند، تا حدودی بهعنوان تهدید قابل توجه دیده میشود. دهلینو اکنون چین را بهعنوان دغدغه اصلی مرزی خود میبیند و ارتش این دو کشور در سه سال گذشته در ارتفاعات هیمالیا با یکدیگر درگیر شده و در آنجا در بن بست قرار گرفتهاند. کشمیر، منطقه ناآرام مورد مناقشه بین هند و پاکستان، هنوز هم بهطور پراکنده با خشونتهایی روبهرو میشود. بهرغم سرکوب دولت هند که دموکراسی را در آنجا به مدت چهار سال به حالت تعلیق درآورده و به حضور نظامی سنگین خود افزوده است، ستیزهجویان که در پاکستان پشتیبانی میشوند و آموزش میبینند، گهگاهی به پاسگاههای هندیها کمین میزنند.
افزایش دو قطبی شدن سیاسی در دو سوی مرز نیز کمکی به روابط دو کشور نکرده است. برای پایگاه ملیگرای هندوی مودی، پاکستان همچنان یک جلوهگاه پوپولیستی دارد؛ حتی اگر چین اکنون تهدید بزرگتری باشد. دهها نفر در هند بهدلیل ابراز حمایت از تیم پاکستانی به زندان افتادهاند. پس از کشته شدن چهار سرباز هندی در حمله ماه گذشته در کشمیر، بسیاری در طیف جناح راست حزب مودی، خواستار تحریم تیم پاکستانی شدند. پس از آنکه تیم پاکستانی با رقص سنتی و جشنهای دیگر در هتل احمدآباد مورد استقبال قرار گرفت، واکنشها شدت گرفت و نظر برخی از سیاستمداران مخالف را به خود جلب کرد. در پاکستان که در چنگال افراطیون است، ابراز حمایت از تیم مقابل نیز منجر به تشکیل پروندههای قضایی و حبس میشود.
شهید افریدی، ستاره سابق پاکستان پس از اینکه در جریان یک تور به تماشاگران هندی گفت که «حتی از پاکستان هم اینقدر محبت ندیدهام» با یک پرونده خیانت مواجه شد. یک خیاط پاکستانی در ایالت پنجاب این کشور بهدلیل برافراشتن پرچم هند به زندان افتاد؛ کاری که به گفته او تنها به دلیل طرفداری از ویرات کوهلی ستاره کریکت هند انجام داده بود. با این حال، روابط بین بازیکنان اغلب گرم بوده است. بازیکنان نسلهای قبلی اغلب از پیوندهای عمیق دوستی صحبت میکردند، در مواقعی که میتوانستند بیشتر به کشورهای یکدیگر سفر کنند، خاطرات خوش میهماننوازی و شوخیهای آخر شب در اتاق هتل را به اشتراک میگذاشتند.
زمانی که تیمهای زنان دو کشور با هم بازی میکنند نیز همینطور است. اشتراک عکس سلفیِ کاپیتان هند، هارمن پریت کائور، با بسمه معروف، کاپیتان پاکستان در فضای مجازی با استقبال روبهرو شد. گوراو میتال، کارمند فناوری اطلاعات از ایالت هاریانای هند که به همراه پنج دوستش در این بازی در احمدآباد حضور دارد، گفت که رقابت باید محدود به میدان ورزش باشد. او گفت: «هند در مقابل پاکستان؛ ما میخواهیم هند پیروز شود. اما انسانیت نیز وجود دارد.»
روز شنبه مقامات هندی هزاران افسر را در احمدآباد بهعنوان یک اقدام احتیاطی امنیتی مستقر کردند. این در حالی است که تنها هواداران یکی از دو رقیب قدرتمند ورزشگاه را پر کرده بودند. هواداران پاکستانی که بلیتها را پیشخرید کرده بودند؛ اما نتوانستند ویزا بگیرند، روز شنبه مجبور شدند از پای تلویزیونها بازی را تماشا کنند. محمد سبحانالله، ۳۶ساله در اسلامآباد، گفت که او ۳۶دلار برای بلیتها هزینه کرده است. او افزود: «بسیاری از مردم به من توصیه کرده بودند که از خرید بلیت مسابقات خودداری کنم؛ زیرا هند به ندرت به پاکستانیها ویزا میدهد؛ اما ما امیدوار بودیم. متاسفانه هند نمیخواست هواداران پاکستانی در مسابقات آنجا شرکت کنند. پول و تلاش ما برای خرید بلیت به هدر رفته است.»