نگاه دیگران-بخش پنجاهوششم
قطر بهمثابه یک قدرت عاریهای
دوم) نفوذ عاریهای در امور داخلی یک «سنگینوزن»: فرانسه بهعنوان مطالعه موردی قطر با تعامل با بازیگران ورزشی غیردولتی، نفوذ را در امور داخلی برخی از کشورها به عاریت گرفت. بهطور قابلتوجهی، قطر با حمایت از پاری سنژرمن، فیفا و رسانهی « beIn Sports»، وزن سیاسی کافی برای تاثیرگذاری بر امور داخلی فرانسه، یک «سنگینوزن» تاریخی در جهان، را به عاریت گرفت. یک کارشناس سیاستهای ورزشی که بهصورت ناشناس مورد مصاحبه قرار گرفت، اظهار کرد که خرید پاری سنژرمن را میتوان در سطح ملی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد که شامل روابط دوجانبه بین قطر و فرانسه میشود: «این به چند سال قبل برمیگردد، [...] برای مثال، روابط بین سارکوزی و قطر و برخی از اتهامات مربوط به ارتباطاتی که سارکوزی با پلاتینی داشت و همچنین سرمایهگذاریای که منجر به آن شد، فکر میکنم بلاتر اخیرا این موضوع را برجسته کرد، با توجه به سرمایهگذاری قطر در فرانسه و همچنین با خرید « beIN Sports» یا تولید «beIN Sports» برای تبدیلشدن به پلتفرم ورزشی تلویزیونی غالب که رابطه قطر و فرانسه را متفاوت از روابط قطر با بریتانیا تشخیص داد.»
همانطور که پیشتر ذکر شد، اتهامات فساد بهطور رسمی ثابت نشد. با این وجود، شواهدی که ادعاهای دانشگاهی را تایید میکند در نشریات رسمی قابل مشاهده است که نشاندهنده مزایای سیاسیای است که فرانسه از میزبانی جام جهانی در قطر بهدست آورد. یکی از نمونههای روابط اقتصادی که این نشریه به آن اشاره میکند این است که «تجار فرانسوی در زمینههای زیرساختی (آمادهسازی جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲)» و سایر زمینهها در قطر حضور پررنگی دارند. نفوذ عاریهای قطر در امور داخلی فرانسه بهویژه با ریاستجمهوری سارکوزی مرتبط است. سوبریه تصریح میکند که روابط فرانسه-قطر «بسته به رئیسجمهور فرانسه که در قدرت بوده اندکی متحول شده است» و سارکوزی رئیسجمهوری است که «بیشترین نزدیکی را به قطر داشت»، «درحالیکه دولت اولاند تلاش کرد تا کمی بیشتر تعادل برقرار کند و مردم معمولا میگویند که اولاند سعی کرد به عربستان سعودی نزدیک شود.»
علاوه بر این، سوبریه قطر و سایر کشورهای شورای همکاری خلیجفارس، بهویژه عربستان سعودی و امارات را در یک رابطه به هم وابسته به فرانسه مینگرد که در آن هر دو طرف «سعی خواهد کرد منافع طرف مقابل را درباره مسائل در نظر بگیرد.» افزون بر این، سوبریه احساس میکند که «شاید در مقطعی در آینده این امکان برای قطر وجود داشته باشد که مستقیما بر سیاست خارجی فرانسه تاثیر بگذارد، اما هنوز در آن مرحله نیستیم.» میتوان گفت، چنین رابطهی همبستهای- تا حد زیادی بهدلیل بازیگران ورزشی غیردولتی- ادامه یافت: قطر نهتنها تا حدی بر سیاستهای داخلی فرانسه، بلکه بر سیاستهای خارجی خود حتی پس از ریاست جمهوری سارکوزی نیز تاثیر گذاشت. این زمانی نشان داده شد که فرانسه در بحران خلیجفارس موضع بیطرفی گرفت.
نمونه دیگری از قدرت عاریهای قطر مربوط به ورزش و رسانه است. قطر مالکیت خود را بر سایر بازیگران غیردولتی رسانهای، از جمله « beIn Sports» - شرکت تلویزیونی که حقوق تلویزیون لیگ یک را کنترل میکند- افزایش داد. چنین روابطی بر نهادهای فوتبال فرانسه تاثیر میگذارد. بهعنوان مثال، هنگامیکه هواداران باشگاه فوتبال «سن-اِتیِن» بنری را نشان دادند که از قطر بهدلیل تامین مالی تروریسم انتقاد میکرد، باشگاه جریمه هنگفتی دریافت کرد. هواداران استراسبورگ چند هفته بعد بنر مشابهی را به نمایش گذاشتند و شکایتی از «beIn Sports» به لیگ فوتبال حرفهای همان مجازات را به همراه داشت.
بدون تردید، چنین تعاملاتی با بازیگران ورزشی غیردولتی به قطر این فرصت را داد که حق عمومی را برای ابراز نظر کامل درباره سرمایهگذاری قطر در فرانسه یا سیاستهای قطر محدود کند و اتهامات مربوط به حمایت از تروریسم را که یکی از اصلیترین مناقشات این کشور با گروه چهار بود، مختومه کند. ناگفته نماند که چنین نفوذی در سیاستهای داخلی بازیگران مهم جهانی مانند فرانسه، بدون حمایت بازیگران غیردولتی توسط قطر، بهویژه به دلیل نفوذ عاریهایاش، ممکن نبود (زیرا یک کشور کوچک به ظرفیت دولتی خود برای تاثیرگذاری بر یک بازیگر جهانی متکی نیست).
۵- هزینه قدرت عاریهای قطر
یکم) قیمت حمایت از فیفا
میزبانی «جام جهانی۲۰۲۲» به قطر این امکان را داده است که از ماهیت فراملی فیفا مزایایی کسب کند، اگرچه کسب حق میزبانی همچنان انتقادها و نگرانیهایی را به همراه دارد. از دسامبر ۲۰۱۰، زمانی که فیفا جام جهانی را به قطر اعطا کرد، درباره چگونگی برنده شدن این مناقصه، با اتهامات رشوهخواری و فساد بحثوجدلهایی وجود داشت، اگرچه قطر از تخلفات مربوطه تبرئه شد. در همان زمان، به نوشته «ساندی تایمز»، اسناد به بیرون درز شده نشان داد که تیم مناقصه قطر از یک شرکت روابط عمومی آمریکایی و عوامل سابق سیا برای لکهدار کردن رقبای استرالیایی و آمریکایی استفاده کرده است. جام جهانی۲۰۲۲ همچنین نگرانیهایی را درباره حقوق انسانی کارگران مهاجر ایجاد کرده است؛ بهویژه بین سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴.
روزنامه گاردین فاش کرد که هزاران کارگر نپالی «مجبور به کار اجباری» در قطر در جریان آمادهسازی برای جام جهانی جان خود را از دست دادند. این گزارش شرایطی را که مهاجران آسیای جنوبی بهطور روزانه با آن مواجه هستند، از جمله عدم پرداخت حقوق، مصادره گذرنامه، دسترسی محدود به آب آشامیدنی و غذا، سوءاستفاده و استثمار را بهعنوان «بردگی امروزی» نشان میدهد. علاوه بر این، گروههای فعال در زمینه تنوع جنسی از فیفا و کمیته بینالمللی المپیک (IOC) خواستند تا هرگونه تورنمنت مرتبط با ورزش در کشورهای دارای قوانین تبعیضآمیز را متوقف کنند. در نتیجه، «گروه ویژه مبارزه با تبعیض فیفا» از فیفا خواست تا بر قطر فشار بیاورد تا قوانین ضد همجنسگرایی خود را کاهش دهد.