کلید پایان جنگ اوکراین در دستان کیست؟
همه نگاهها به «شی»

در حالی که ترامپ ممکن است با اعمال تعرفه ۱۰ درصدی بر واردات کالاهای چینی به ایالات متحده در اوایل ماه جاری، برنامه خود را برای تنظیم صلح در کنار شی پیچیدهتر کرده باشد، جنگ در اوکراین میتواند موضوع نادری برای همکاری باشد – بهخصوص که پکن بهدنبال جلوگیری از تشدید اصطکاک تجاری است.
یون سون، مدیر برنامه چین در اندیشکده مرکز استیمسون در واشنگتن گفت: «با توجه به مخاطرات روابط ایالات متحده و چین، اگر ترامپ همکاری چین را به عنوان یکی از موضوعات مهمی که میتواند روابط واشنگتن و پکن را بهبود بخشد، ارزیابی کند، فکر میکنم چین بسیار وسوسه شود که نقش مفیدی ایفا کند.» وی افزود: «در عین حال، پکن از تضعیف همسویی خود با روسیه محتاط خواهد بود.» چین مدتهاست که به دنبال این بوده است تا خود را به عنوان یک میانجی بالقوه صلح در مناقشه معرفی کند و پیشنهاد مبهم خود را برای حل و فصل جنگ ترویج میکند. اما در غرب، تلاش شی جین پینگ همواره بهگونه دیگری تعبیر میشود: «حمایت همیشگی پکن از روسیه پوتین.»
خطر آسیب رساندن به این شراکت که رهبر چین بهعنوان بخش مهمی از اهداف گستردهتر خود برای مقابله با فشار غرب و تغییر نظم جهانی به نفع چین ایجاد کرده، برای شی بسیار زیاد است. تحلیلگران میگویند، میز مذاکرهای که شی جینپینگ در آن جایگاه برجستهای دارد، جایی است که پوتین، نه ترامپ، یک شریک سرسخت دارد. شی متحد ترامپ نیست و این واقعیت را اگر دولت ترامپ بپذیرد باید دست از منزوی کردن متحدان اروپایی خود بردارد؛ چرا که ممکن است به یک راهحل غیرقابل قبول در مورد اوکراین برسد. چونگ جا یان، دانشیار دانشگاه ملی سنگاپور، گفت: «نتیجه واقعی که پکن میخواهد از آن اجتناب کند، روسیه بسیار ضعیف است. زیرا در آن صورت... (پکن) فاقد یک شریک اصلی خواهد بود.»
انتظار میرود که آینده این درگیری با حساسیت بالایی در دستور کار کنفرانس امنیتی مونیخ قرار گیرد که روز جمعه در آلمان آغاز میشود؛ جایی که معاون رئیسجمهور آمریکا، جی دی ونس قرار است با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین دیدار کند. وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، نیز هیاتی از پکن را رهبری خواهد کرد. حضور در این گردهمایی یک تغییر لحن چشمگیر در رویکرد واشنگتن به جنگ است. ترامپ کمکهای آمریکا به این کشور درگیر را زیر سوال برده است، زیرا جو بایدن و متحدان آمریکا در ناتو آن را نهتنها برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین، بلکه برای قوانین نظم جهانی، حیاتی میدانند. در عوض، در مصاحبهای با فاکسنیوز در اوایل این هفته، ترامپ پیشنهاد کرد که ایالات متحده باید در ازای کمک نظامی به منابع طبیعی غنی اوکراین دسترسی پیدا کند. او همچنین گفت که دولت او «پیشرفت فوقالعادهای» در زمینهسازی مذاکرات بالقوه صلح با روسیه و اوکراین داشته است.
البته در این مصاحبه او جزئیاتی از پیشرفتها ارائه نداد. مقامات دفاعی و افرادی که با این موضوع آشنا هستند به سیانان گفتند، در مجموعهای از دیدارهای ترتیب داده شده در اروپا، پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، مارکو روبیو وزیر امور خارجه و ژنرال کیت کلوگ، فرستاده ترامپ در اوکراین و روسیه، از همتایان اروپایی و ناتو خود خواهند خواست که نقش بسیار بیشتری در حمایت از اوکراین ایفا کنند.