واکاوی اهداف اردوغان از عملیات ترکیه در سنجار

یکی از دلایل اصلی اعلام حمله به عراق توسط دولت ترکیه، استفاده گروه های مخالف این کشور یا همان حزب کارگران کردستان ( پ.ک.ک ) از خاک عراق برای اقدامات تروریستی در داخل ترکیه است. ترک ها بعد از تسلط بر شهر عفرین سوریه اعلام کرده اند که قصد دارند این عملیات را در دیگر شهرهای کردنشین عراق و سوریه تا نابودی کامل گروه های مسلح مخالف این کشور ادامه دهند. بر اساس سخنان رجب طیب اردوغان عملیات شاخه زیتون در دیگر مناطق کردنشین سوریه نیز ادامه خواهد داشت و پس از تسلط بر عفرین، مرحله دوم و اصلی این عملیات برای تسلط بر منبج، عین العرب، راس العین و قامشلی استمرار خواهد یافت. طبق اعلام مقامات ترک هدف اصلی از این عملیات نظامی نابودی کامل کریدور کردی در امتداد مرزهای ترکیه است.

دولت اردوغان عملیات شاخه زیتون را با وجود تمامی مخالفتهای بین الملی و داخلی برای تسلط بر عفرین آغاز کرد و ارتش ترکیه به همراهی گروه های تروریستی و تکفیری مورد حمایت این کشور سرانجام وارد این شهر شد.

به نظر میرسد این بار هم با وجود نارضایتی های داخلی وخارجی از اقدامات نظامی ترکیه در خاک سوریه و عراق، اردوغان از سیاست های مداخله جویانه و اشغالگرانه خود دست نخواهد کشید و تلاش خواهد کرد تا ارتش ترکیه را برای اشغال خاک عراق وارد شمال این کشور کند. این گونه اقدامات و رفتارهای اردوغان در مقابل همسایگان جنوبی خود نوعی تجاوز و بی احترامی به تمامیت ارضی این کشورها است.

اردوغان با شعار مبارزه با تروریست بهانه‌ای مناسب ولی موقتی برای پیشبرد اهداف و سیاست های خود در قبال همسایگان جنگ زده بدست آورده است. به نظر میرسد ترکیه بعد از ناکامی و شکست در سیاست های خود در مورد تحولات و مسائل منطقه ای بویژه مسائل مربوط به سوریه و عراق، سعی دارد جایگزینی برای شکست های سیاسی مستمر خود (حتی با اتکا به تهاجم نظامی و نادیده گرفتن موجودیت ارضی دیگر کشورها) پیدا کند.

اردوغان درحقیقت به یک سری اقدامات بی ثبات کننده دست زده است که نه تنها امنیت و ثبات عراق و سوریه بلکه امنیت کل منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. البته در این میان کشورهای مهم و تاثیر گذار منطقه نیز در مقابل این اقدامات مداخلهجویانه ترکیه دست به هیچ اقدامی نزده اند و سعی کرده اند در سطح دیپلماتیک این مشکل را حل و فصل نموده و از تمامیت ارضی عراق و سوریه حمایت کنند که این تحمل و شکیبایی قطعا مستمر و طولانی نخواهد بود. اردوغان سعی دارد به هر طریقی و با نادیده گرفتن حق و حقوق کشورهای همسایه و مخالفت های بین الملی به خواسته های خود حتی برای کوتاه مدت دست یابد؛ ولی باید در نظر داشت که اینگونه رفتارهای مداخلهجویانه و خصمانه در داخل خاک دیگر کشورها برای ترکیه بدون هزینه و عواقب نخواهد بود.

طی هفته های اخیر شمار حملات هوایی نیروهای نظامی ترکیه به مواضع حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در مناطق سینات-هفتانین، متینا، گارا، قندیل، آواشین باسیان، زاپ - خارکوک افزایش چشم گیری پیدا کرده است. اگر هدف ترکیه فقط مبارزه با گروههای تروریستی باشد، این گروه ها در مناطق مختلف و کشورهای غیر هدف نیز قادر به سازماندهی نیروهای خود هستند و این سازمانیابی، تنها در کشورهای هم مرز با ترکیه صورت نمی گیرد، بلکه آنها در هر کجا که دارای فضای مناسبی باشد به فعالیت های مالی، آموزشی و جذب نیرو ادامه خواهند داد؛ فلذا اگر در کشور مورد نظر خود دچار ضعیف هم شوند می توانند از طریق ریشه های خود در سایر کشورها از موجودیت خود حفاظت کنند.

دولت ترکیه در ظاهر با هدف ضربه زدن به زیرساخت ها و محل تجمع نیروهای نظامی مخالف خود دست به عملیات برون مرزی در شمال سوریه و عراق زده است. عملیاتی که در داخل ترکیه بار مالی فراوانی در پی داشته و در مجامع بینالملی هم فشارهای سیاسی زیادی را بر این کشور تحمیل کرده است . اردوغان را در عرصه بین الملل به چهره ای غیرقابل اعتماد تبدیل و اکثر دولتمردان و سیاستمداران جهانی را به وی بدبین کرده است. بنابراین می توان ادعا کرد که اردوغان ، خود و دولت ترکیه را وارد یک چالش امنیتی، سیاسی و اقتصادی بسیار جدی نموده است که برون رفت از آن بسیار سخت و مشکل به نظر میرسد.

عملیات سنجار در ادامه مجموعه عملیات دولت ترکیه در عراق و سوریه برضد گرو های مسلح مخالف کرد انجام میگیرد. دولت اردوغان ادعا میکند که این عملیات در راستای مبارزه با تروریسم و به حداقل رساندن عملیات خرابکارانه مخالفین کرد در داخل خاک کشورش صورت گرفته است . حملات هواپیماهای جنگی ترکیه به مناطق «شنگال» (به زبان کردی) در کردستان عراق و قره چوخ در شمال سوریه که در ظاهر علیه مواضع حزب کارگران کردستان (پ پ ک) و یگان های مدافع خلق (ی پ گ) بود، پس از آن صورت گرفت که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد، حزب کارگران کردستان در سنجار، مناطق تحت کنترل خود را توسعه داده و تسلیحات نظامی این گروه در حال افزایش است و بیم آن میرود که در داخل خاک ترکیه حملات تروریستی افزایش یابد. به همین خاطر دولت ترکیه اجازه نخواهد داد که شنگال به پناهگاهی امن برای نیروهای مسلح (پ ک ک) تبدیل شود و اگر لازم باشد این کشور به عملیات نظامی در این منطقه متوسل خواهد شد.

اردوغان در حالی پس از تهاجم هوایی به شمال عراق، آن را اقدامی کاملا هماهنگ با آمریکا و دولت عراق بر شمرد که مارک تونر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بلافاصله این اقدام نظامی ترکیه را محکوم کرده و از آن ابراز نگرانی کرد. دولت عراق هم این حمله نظامی را محکوم و آن را نقض تمامیت ارضی خود برشمرد. البته به نظر کارشناسان و تحلیلگران مسائل منطقه ای ترکیه در تلاش است تا پیش از سفر رجب طیب اردوغان به ایالات متحده و دیدار با مقامات آمریکایی به آنها بفماند که در سوریه و عراق منافعی دارد و برای حفظ این منافع دست به هر اقدامی خواهد زد حتی اگر خوشایند ایالات متحده نباشد.ترکیه با انجام عملیات نظامی در خاک سوریه و عراق به دنبال هرچیزی که باشد در نهایت مجبوراست بهای این گونه اقدامات خود را بپردازد.

البته باشدت گرفتن عملیات نظامی علیه کردها در سوریه و عراق افکارعمومی داخل ترکیه نیز برانگیخته شده و احتمال آغاز عملیات تلافی جویانه علیه نیروهای ترک در داخل (بیست میلیون کرد ساکن در ترکیه) و خارج این کشور بشدت افزایش یافته است. انجام اقدامات نظامی خودسرانه در داخل خاک دیگر کشورها و احترام نگذاشتن به تمامیت ارضی همسایهها بر ثبات، امنیت و هژمونی منطقه ای این کشور تاثیر منفی گذاشته و منافع دیگر ملتها و کشورها را تحت تاثیر خود قرار داده است.

لازم به ذکر است که انجام اینگونه رفتارهای برتری طلبانه و سلطه جویانه از جانب اردوغان، او و دولتش را با چالش های امنیتی، اقتصادی و حتی نظامی روبرو خواهد کرد و باعث قدرت گرفتن گروههای تروریستی و تکفیری در این مناطق شده و تعادل و تعامل نیروهای مردمی را بر هم خواهد زد.

ترکیه سعی دارد با انجام این گونه اقدامات یک طرفانه و برتری جویانه جایگاه از دست رفته خود را در منطقه و صحنه جهانی بدست آورد. البته همراهی نکردن با دیگر کشورهای منطقه ای تاثیرات منفی فراوانی بر ترکیه خواهد گذاشت. در نهایت ترکیه مجبور است به تمامیت ارضی کشورهای همسایه خود احترام گذاشته و به اقدامات پر هزینه و مداخله جویانه در کشور های سوریه و عراق خاتمه دهد. البته اردوغان یک هدف مهم و اصلی دیگر هم از انجام اینگونه اقدامات جنگ طلبانه دنبال می کند که همان منحرف کردن افکار عمومی مردم ترکیه از مشکلات و کمبودهای اقتصادی و سیاسی این کشور، در ایام انتخابات مجلس و ریاست جمهوری است. اتاق فکر حزب عدالت وتوسعه امیدوار است تا از طریق درگیری های نظامی خارجی و بسط تفکرات جنگ محور و امنیت زدا، امنیت ملی ترکیه را به حضور و فعالیت های نظامی متجاوزانه گره زده و افکار عمومی را برای انتخایات آتی با خود همراه سازد.