محمود سریع‌القلم: دیوار بسازیم یا آسیاب بادی؟
محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه در یادداشتی در وبسایت شخصی‌اش نوشت: «اخیراً در رقابتی میان چند شرکت و مؤسسه تحقیقاتی، آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد موفق شد در کویر نِوادای آمریکا، وسیله نقلیه‌ای را بدون راننده برای ۲۱۱ کیلومتر آزمایش کند. این مؤسسه از طرف آژانس پروژه‌های عالی پیشرفته پنتاگون، دو میلیون دلار جایزه گرفت. شرکت فولکس واگن یکی از این رقبا بود که موفقیتی کسب نکرد؛ هر چند در سال ۲۰۱۷، این شرکت خودروسازی ۱۲٫۱میلیارد یورو برای تحقیقات سرمایه‌گذاری کرده بود.
پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۵، ۲۸ درصد مشاغل با وجود هوش مصنوعی (Artificial Intelligence/ AI) در خطر باشند. به عنوان مثال، اگر کامیون‌های بدون راننده در آمریکا عملیاتی شوند، دو میلیون شغل از بین می‌رود. هم‌اکنون یک میلیون خودرو در چین بدون بنزین و با باطری کار می‌کند و صد شرکت چینی در تولید خودرو و کامیون برقی در حال فعالیت هستند. شرکتی به نام Humanyze با آویختن کارت شناسایی هوشمند، رابطه میان کارآمدی و روش معاشرت کارمندان را می‌سنجد. شرکت Ping An از طریق ۵۰ عکس از صورت متقاضیان وام تصمیم می‌گیرد به آنها وام بدهد یا خیر. شرکت بزرگ مواد شوینده جانسون و جانسون از طریق نرم‌افزار، متقاضیان را استخدام می‌کند. در علوم پزشکی و اعمال جراحی نیز، هوش مصنوعی پیشرفت‌های قابل توجهی ایجاد کرده است.
یکی از زمینه‌های هوش مصنوعی در صنعت نفت و گاز و انرژی است. چینی‌ها با شدت بالا در پی انرژی‌های جایگزین هستند. هم‌اکنون ۲۴ درصد انرژی چین از این نوع صنایع است؛ در آمریکا ۱۵ درصد. چینی‌ها ۴۷ میلیارد دلار برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی سرمایه‌گذاری کردهاند. این در حالی است که چین ۸۰ درصد نیازهای انرژی خود را وارد می‌کند. آمریکا تا یک دهه دیگر، ۲۰ میلیون بشکه نفت در روز تولید و هوش مصنوعی نقش اساسی در این صنعت ایفا خواهد کرد. چینی‌ها در صنعت گاز آلاسکا، ۴۳ میلیارد و شرکت Rosneft روسی، ۹ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کردهاند. با توجه به این که در ۲۵ سال گذشته، ۲۵۰۰۰ رودخانه در چین خشک شده است، برای انتقال آب از جنوب به شمال، ۴۸ میلیارد دلار هزینه شده و هوش مصنوعی در صرفه‌جویی و کارآمدی آب با دقت بالا به کار گرفته شده است.
رقابت اصلی در جهان در هوش مصنوعی میان آمریکا و چین است. بسیاری از شرکت‌های آمریکایی که فعالیت آنها کارگرمحور است، به خرید شرکت‌های هوش مصنوعی روی آورده‌اند تا در آینده عقب نمانند و با داشتن Portfolio، درآمدهای خود را متنوع‌سازی کنند. در سال ۲۰۱۷، ۱۳۰ شرکت در آمریکا با قیمت ۲۱٫۸ میلیارد دلار خریداری شد. طی سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۳، چینی‌ها سعی کردند ۲۷ شرکت آمریکایی را در حوزه هوش مصنوعی نقداً خریداری کنند که با مخالفت خزانه‌داری آمریکا با عنوان تهدید علیه امنیت ملّی روبه‌رو شدند. دسترسی به فناوری و هوش مصنوعی در آمریکا برای چینی‌ها بسیار تعیین‌کننده است.
۳۰ سال پیش تجارت این دو کشور ۸ میلیارد دلار بود. هم اکنون به حدود ۶۳۶ رسیده است. در سال ۲۰۱۱ کنگره آمریکا، پروژه‌های مشترک با چین برای سازمان ناسا را غیر قانونی اعلام کرد. دولت آمریکا مراقب شرکت‌های آمریکایی در چین نیز می‌باشد. مؤسسه مالی J.P. Morgan که به فرزندان مقامات چینی شغل داده بود تا فعالیت‌های خود در چین مورد توجه خاص قرار گیرد، در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۶ از سوی وزارت خزانه داری ایالات متحده، ۲۶۴ میلیون دلار جریمه شد. چینی‌ها برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری وسیعی را در زمینه هوش مصنوعی به راه انداخته‌اند؛ به طوری که برخی جنگ تجاری جدید را کوششی از طرف آمریکا برای کاهش درآمدهای ملّی چین قلمداد می‌کنند. چین ۱۵۰ میلیارد دلار برای بهبود در طراحی و تولید Micro Processorها سرمایه‌گذاری کرده است. در مجموع، در سال ۲۰۱۷، چینی‌ها ۲۳۳ میلیارد دلار معادل ۲۰ درصد جهانی در تحقیق و توسعه پول خرج کردهاند. در سال ۲۰۱۸، تعداد مقالات علمی چین از آمریکایی‌ها پیشی گرفت. چینی‌ها حاکمیت سایبری را مطرح کردهاند. آنها از طریق محاسبات کوانتومی در پی غنی‌تر کردن سیستم‌های ارتباطی هستند. چین قصد دارد ۳۵ ماهواره ارتباطی را تا پنج سال آینده در ۲۰۰۰۰ کیلومتری زمین قرار دهد (فاصله زمین تا ماه: ۳۸۴٫۴۰۰ کیلومتر). همچنین چین برای ارسال فضانورد به ماه برای سال ۲۰۳۶ برنامه‌ریزی کرده است. ۴۰ سال پیش چینی‌ها هیچ جایگاهی در میان ۵۰۰ شرکت برتر جهان نداشتند؛ هم‌اکنون ۱۱۱ شرکت از ۵۰۰ شرکت، چینی هستند (آمریکا ۱۲۶). دومین شرکت بزرگ جهان State Grid چین است که ۵۸۵ میلیارد دلار سرمایه دارد و برای یک میلیارد و صد میلیون نفر تأمین انرژی می‌کند و در سطح جهانی در صدها شرکت سرمایه‌گذاری کرده است. ۵۰۰ شرکت اول جهان در سال ۲۰۱۷، ۲۳ درصد بیشتر از ۲۰۱۶ سود کردهاند. در میان این ۵۰۰ شرکت، تنها یک شرکت سعودی، یک شرکت اماراتی و یک شرکت ترکیه‌ای وجود دارد. بقیه در شرق آسیا، اروپا و آمریکای شمالی هستند.
قدرت در جهان نزد شرکت های بزرگ است. دولت‌ها و حکومت‌ها روش‌های افزایش ثروت آنها را مدیریت می‌کنند. ارزش Apple در بازار: یک تریلیون دلار، آمازون (Amazon) ۹۳۳ میلیارد دلار، مایکروسافت ۸۷۶ میلیارد دلار و آلفابت ۸۱۷ میلیارد دلار است. همواره یکی از چالش‌های دولت‌ها در آمریکا این بوده که چگونه اخذ مالیات از این شرکت‌ها و تنظیم بودجه و هزینه‌ها را مدیریت کنند. جمهوریخواهان مالیات شرکت‌ها را کم می‌کنند و دموکرات‌ها قدری آن را افزایش می‌دهند تا بخش‌های میانی و فقیر جامعه را با خود همراه سازند. حتی هوش مصنوعی برگرفته از طبع بشر ایجاب می‌کند که بازی دموکراسی، حس خوبی نسبت به آینده به عامه مردم بدهد. شرکت‌های آمریکایی حدود ۲٫۵ تریلیون دلار در بانک‌های بین المللی پول دارند. شرکت اپل ۲۱۴٫۹ میلیارد دلار و شرکت دارویی فیزر (Pfizer) ۱۹۳.۶ میلیارد دلار در کشورهای کوچک و بانک‌های کوچک، پول نقد دارند. مؤسسه McKinsey معتقد است حدود ۲۱تریلیون دلار یعنی یک چهارم ثروت جهان به صورت نقد توسط شرکت‌ها در کشورهای کوچک برای فرار از پرداخت مالیات نگهداری می‌شود.
در این سوی جهان نیز، عربستان پروژه ۵۰۰ میلیارد دلاری NEOM را دو سال پیش راه‌اندازی کرده است (به معنای NEO–Mustaghbal یا آینده جدید). این پروژه در منطقه‌ای در شمال مدینه به وسعت ۲۶۵۰۰ کیلومتر مربع مشتمل بر شرکت‌ها، مؤسسات، مراکز تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، سیستم حمل و نقل بدون بنزین، توریسم و مراکز آموزشی و تفریحی خواهد بود. مسئول این پروژه Klaus Kleinfeld از مدیران سابق زیمنس آلمان می‌باشد. چندین هتل و مراکز تفریحی تا آخر سال ۲۰۱۸ در این منطقه تکمیل خواهد شد. شرکت‌های عربی، ژاپنی و اروپایی با رقم‌های گوناگون در پی سنجش پروژه‌های احتمالی خود هستند. در این پروسه، عربستان به شبکه هوش مصنوعی جهان وصل می‌شود و ضمن بهره‌برداری، منابع جدیدی برای درآمد کسب خواهد کرد. به زودی در مدتی کمتر از دو سال، فرودگاه بین‌المللی NEOM با باند ۳۷۵۷ متری افتتاح خواهد شد.
ریشه قدرت و امنیت در استراتژی تولید ثروت است. هوش مصنوعی، کانون علمی و اقتصادی این جهش جدید در تولید ثروت شده است. اخیراً در استراتژی که توسط مؤسسه The Gemunder Center Iran Task Force درباره تقابل مشترک آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس علیه ایران پیشنهاد شده است، هوش مصنوعی در مسایل دفاعی و نظامی جایگاه ویژه‌ای دارد. همان کاری که در این استراتژی با مقیاس کوچکتری نسبت به ایران اعمال می‌شود، در مقیاس وسیع‌تر توسط آمریکا نسبت به چین طراحی شده است: جلوگیری از قدرتمند شدن رقبا و کاهش منابع مالی آنها برای افزایش سطوح مختلف قدرت. کشوری که نتواند ثروت اقتصادی تولید کند، به تدریج ثروت‌های غیر اقتصادی خود را نیز از دست می‌دهد.
شنیدم حدود ۱۵ سال پیش از یک استاد تمام رشته مهندسی برق در یک دانشگاه بسیار معتبر تهران پرسیده شد: شما که فرد بسیار موفقی هستید، چرا می‌خواهید مهاجرت کنید؟ او گفته بود: بله، من تمام مراحل آکادمیک را طی کرده‌ام و راحت زندگی می‌کنم اما با جهت‌گیری‌های جامعه مشکل دارم. این جامعه از زمان عقب مانده است.
یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: وقتی بادهای تغییر می‌وزند، بعضی دیوار می‌سازند؛ بعضی آسیاب بادی.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر